Το τέλος του πολιτικού πολιτισμού στο Μάτι

«Παραλάβαμε καμένη γη», ήταν η ιστορική δήλωση του Ανδρέα Παπανδρέου, μετά τη νίκη του στις εκλογές του 1981, που διεξήχθησαν λίγες εβδομάδες μετά τις φοβερές πυρκαγιές στην Αττική.

Η πολιτική διαχείριση των πολύνεκρων τραγωδιών αποκαλύπτει πολλά για το πολιτικό μας σύστημα.

Στο πρώτο μέρος του αφιερώματος αναφερθήκαμε στο πώς αντιμετωπίστηκαν οι πλημμύρες του 1977, ο καύσωνας του 1987 και ο σεισμός της Πάρνηθας το 1999. Σήμερα, η συνέχεια.

4. Ναυάγιο «Εξπρές Σαμίνα» 2000

Νύχτα 26/9/2000. Το ηλικίας 35 ετών επιβατικό πλοίο «Εξπρές Σαμίνα» με 472 επιβάτες και 61 άτομα πλήρωμα αποπλέει με τελικό προορισμό τους Λειψούς. Δύο μίλια έξω από το λιμάνι της Πάρου, στην ξέρα «Πόρτες», γράφτηκε μια από τις μεγαλύτερες ναυτικές τραγωδίες με απολογισμό 81 νεκρούς.

Το πλοίο βυθίστηκε έπειτα από 25 λεπτά. Το ίδιο βράδυ, πάνω στο καθήκον, χάνει τη ζωή του από ανακοπή ο λιμενάρχης της Πάρου.

Ο πρωθυπουργός Κώστας Σημίτης δηλώνει αμέσως μετά: «Εκφράζω την οδύνη μου για τον θάνατο τόσων συνανθρώπων μας. Τη στιγμή αυτή, που ακόμη συνεχίζεται μια τεράστια επιχείρηση εντοπισμού των αγνοούμενων, δεν θέλω να προσθέσω τίποτα άλλο. Εδωσα εντολή να διερευνηθούν πλήρως τα αίτια του ναυαγίου και να αποδοθούν ευθύνες. Διαβεβαιώνω τον ελληνικό λαό ότι θα χυθεί άπλετο φως».

Ο τότε υπουργός Εμπορικής Ναυτιλίας Χρήστος Παπουτσής φτάνει το επόμενο πρωί στην Πάρο με Super Puma.

Στο ερώτημα γιατί δεν σηκώθηκαν τα ελικόπτερα για τη διάσωση η απάντηση ήταν ότι τα πληρώματα δεν ήταν κατάλληλα εκπαιδευμένα. Ακολούθησε σφοδρή κριτική από την αντιπολίτευση.

Σύμφωνα με τα ρεπορτάζ: «Η συσκότιση και ο πανικός (δεν λειτούργησε ούτε η εφεδρική ηλεκτρογεννήτρια ούτε η σειρήνα έκτακτης ανάγκης, ενώ δεν υπήρξε καμία ενημέρωση από τα φορητά μεγάφωνα του πλοίου) είχαν αποτέλεσμα πολλοί να πηδήξουν στα τυφλά στη θάλασσα. Αρχικά το περιστατικό στον θάλαμο επιχειρήσεων του υπουργείου Εμπορικής Ναυτιλίας (ΥΕΝ) δεν ενέπνευσε κάποια ανησυχία, παρά τη διαφορετική εικόνα που έδιναν οι επιβαίνοντες μέσω κινητών!».

Κατά συνέπεια καθυστέρησε με τραγικά αποτελέσματα η εντολή διάσωσης. Καταγγελίες και μαρτυρίες έφεραν όλους τους υπευθύνους να απουσιάζουν από τη γέφυρα του πλοίου, το οποίο έπλεε (με πολλά Μποφόρ) στον αυτόματο πιλότο.

Οι καταγγελίες, τα στοιχεία για το αξιόπλοο, τους ανεπαρκείς ελέγχους, ακόμα και προσπάθειες συσκότισης γέμισαν επί πολλές ημέρες τις σελίδες των εφημερίδων.

ΚΑΘΗΜΕΡΙΝΗ (23/9/2001): «Ας είμαστε σοβαροί: Το ναυάγιο του ‘‘Εξπρές Σαμίνα’’, σε όποια χώρα του κόσμου κι αν είχε συμβεί, θα είχε πάρει τον δρόμο της Δικαιοσύνης με πρώτο μέλημα την καταβολή των αποζημιώσεων στους συγγενείς των θυμάτων και στους ναυαγούς που διεσώθησαν. Οι αρχές της χώρας θα ελάμβαναν σοβαρά μέτρα για τη βελτίωση των κανόνων ασφαλείας και θα φρόντιζαν να διδαχτούν από τα λάθη τους […]. Σήμερα, έναν χρόνο μετά, τα λιμάνια παραμένουν το ίδιο άθλια, τα υπερσύγχρονα βαπόρια δεν μπορούν να πιάσουν στα νησιά».

Στο ίδιο άρθρο η εφημερίδα επέκρινε «τους παραθυρολόγους, τον κιτρινισμό και τη διαστρέβλωση του χαρακτήρα της τραγωδίας, την ανυπαρξία οργανωμένου κράτους, τη μη λειτουργία των θεσμών, την πλήρη απαξίωση της πολιτικής και τη διαπίστωση ότι ο καθένας (σ.σ. αναφέρεται στη ναυτιλιακή εταιρεία) είναι απροστάτευτος μπροστά στην αδηφάγο σιαγόνα των ΜΜΕ.

Δικαστική εξέλιξη: Το πόρισμα-κόλαφος των εμπειρογνωμόνων παραδίδεται ύστερα από 12 μήνες στον ειδικό εφέτη ανακριτή. Προκύπτει σωρεία παραβάσεων και βάσιμες υποψίες για τα πιστοποιητικά αξιοπλοΐας.

Απαλλάσσονται στη συνέχεια οι περισσότεροι κατηγορούμενοι, ενώ καταδικάζονται υπό το βάρος της πίεσης της κοινής γνώμης και των συγγενών μόνον οι επικεφαλής του πληρώματος.

Επτά χρόνια μετά το ναυάγιο, το Εφετείο Αθηνών επικύρωσε τελικά αποζημιώσεις στους συγγενείς των θυμάτων.

5. Πυρκαγιές 2007

Το καλοκαίρι του 2007 έλαβε χώρα στην Ελλάδα μία από τις μεγαλύτερες φυσικές καταστροφές στη σύγχρονη ιστορία της. 2.700 τετραγωνικά χιλιόμετρα καμένης γης. Προηγήθηκαν η Πάρνηθα και ο Υμηττός, ενώ στην προεκλογική περίοδο κάηκε η Ηλεία. 63 άνθρωποι έχασαν τη ζωή τους, κάηκαν 60.000 ζώα, 1.500 σπίτια και 6.000 άνθρωποι έμειναν χωρίς στέγη.

Ο πρωθυπουργός Κώστας Καραμανλής κήρυξε όλους τους νομούς της χώρας σε κατάσταση εκτάκτου ανάγκης. Λανθασμένες οδηγίες, μη έγκαιρες εκκενώσεις, αλαλούμ, έλλειψη συντονισμού, ολιγωρία και ελλείψεις στην πυρόσβεση και ευθύνες των αιρετών ανέφεραν οι μαρτυρίες.

Στην Πάρνηθα, η πυρκαγιά ξεκίνησε από κολόνα της ΔΕΗ και εξαιτίας των λανθασμένων εκτιμήσεων και του σφοδρού αέρα κάηκαν 25.000 στρέμματα του Εθνικού Δρυμού.

Ο πρωθυπουργός την επομένη της φονικής πυρκαγιάς στην Ηλεία εξήγγειλε μέτρα: άμεση και μη γραφειοκρατική απονομή 3.000 ευρώ κατά οικογένεια και 10.000 ευρώ αποζημίωση με υπεύθυνη δήλωση συνοδευόμενη απαραίτητα με βεβαίωση από το οικείο αστυνομικό τμήμα ή την Πυροσβεστική και βοήθεια στην παροχή κυρίως ζωικού κεφαλαίου.

Συστάθηκε το Ειδικό Ταμείο Αντιμετώπισης Εκτακτων Αναγκών (ΕΤΕΑ) υπό την προεδρία του Πέτρου Μολυβιάτη με σκοπό τη συγκέντρωση δωρεών για την αποκατάσταση.

Συγκεντρώθηκαν με εράνους περίπου 120 εκατ. ευρώ, αλλά τελικά το Ταμείο λόγω της κρίσης κατέληξε στο επιτηρούμενο πλέον πρόγραμμα δημοσίων επενδύσεων, ενώ παραμένει άγνωστο το πού… χάθηκαν τουλάχιστον 28 εκατ.

Σύμφωνα με το πόρισμα της Επιτροπής Περιβάλλοντος της Βουλής το 2013, «έξι χρόνια μετά τις πυρκαγιές του 2007, τις χειρότερες στην ιστορία της χώρας μας, η ανασυγκρότηση των περιοχών που επλήγησαν δεν έχει προχωρήσει με τους ρυθμούς που θα έπρεπε», ενώ γινόταν και η εκτίμηση ότι χρήματα κατευθύνθηκαν και σε μη πυρόπληκτες περιοχές.

Ανάμεσα στα συμπεράσματα της Δικαιοσύνης για τη μαρτυρική Αρτέμιδα ήταν ότι οι κάτοικοι θα είχαν σωθεί αν δεν επικρατούσε πανικός, αν δίνονταν σαφείς οδηγίες κι αν δεν επέλεγαν τελικά μόνοι τους λάθος δρόμο διαφυγής.

Ενοχοι κρίθηκαν σε δεύτερο βαθμό το 2014 ο πρώην νομάρχης Ηλείας, ο δήμαρχος Ζαχάρως, ο πυροφύλακας και μία νοικοκυρά με συνολικές ποινές φυλάκισης 160 χρόνων (κατά συγχώνευση).

Κρίθηκε αθώος ο τότε προϊστάμενος του Πυροσβεστικού Κέντρου Κρεστένων για τον χαμό των τριών εποχικών δασοπυροσβεστών.

Τελική ποινή για όλους 10 χρόνια με αναστολή. Αξίζει να σημειωθεί ότι ο έκπτωτος δήμαρχος Παντ. Χρονόπουλος εξελέγη ξανά με ποσοστό 52%! Με την υπόθεση του Ταμείου ασχολήθηκε και η Δικαιοσύνη, αλλά κανείς δεν ξέρει τι απέγινε με τη σχετική έρευνα.

6. Πλημμύρες Μάνδρας 2017

Νύχτα 15 Νοεμβρίου, όταν η νεροποντή παρασύρει μέσα από τα μπαζωμένα ρέματα δρόμους, σπίτια, αυτοκίνητα και δυστυχώς 49 ανθρώπους. Ολα πνίγονται μέσα σε τόνους νερού, λάσπης και φερτών υλικών. Μεγάλες καταστροφές σε οικήματα και σε δρόμους αλλά και στην εθνική οδό (που χτίστηκε εν μέσω σφοδρών αντιδράσεων στην πορεία του ρέματος).

Το ίδιο βράδυ ο πρωθυπουργός Αλέξης Τσίπρας εκφράζει τη βαθιά του θλίψη και δίνει εντολή να μεταβεί αμέσως στην περιοχή κυβερνητικό κλιμάκιο, προκειμένου να συντονίσει με τους φορείς της Τοπικής Αυτοδιοίκησης τις επιχειρήσεις για την άμεση αντιμετώπιση όλων των προβλημάτων και την αποκατάσταση των ζημιών από τη φυσική καταστροφή.

Το ίδιο βράδυ ο Κυριάκος Μητσοτάκης υποστηρίζει ότι αν κάποιος είχε τηλεφωνήσει στην Τροχαία (σ.σ. προκειμένου να κλείσει τον δρόμο) θα είχε αποφευχθεί η καταστροφή! Στη συνέχεια ωστόσο με νέες δηλώσεις δεσμεύτηκε να ολοκληρωθούν επιτέλους τα σημαντικά αντιπλημμυρικά έργα, τα οποία δεκαετίες τώρα δεν έχουν γίνει, ενώ υπήρχαν και πόροι και μελέτες. Δεσμεύτηκε να το πράξει ο ίδιος.

Η μείζων αντιπολίτευση αποφασίζει, πριν ακόμα δοθούν τα σχετικά πορίσματα, ότι οι ευθύνες των καθυστερήσεων ανήκουν στην περιφέρεια και ειδικά στη Ρένα Δούρου, κλείνοντας τα μάτια στη διαχρονική ανοχή σε παρανομίες και μπαζωμένα ρέματα από τις δημοτικές αρχές, τις πολεοδομίες και την περιφέρεια.

Το παράνομο αμαξοστάσιο του Δήμου Μάνδρας έγινε υγρός τάφος συμπολιτών μας. «Αν έχουν γίνει κάποιες παρεμβάσεις είναι στην εθνική οδό την καινούργια και σε κάνα δυο άλλα σημεία αποσπασματικά. Το 1999 είχαμε ξανά πλημμύρες, είδαν πού πλημμύρισε, πήγαν και ‘‘έφτιαξαν’’ μόνο εκείνο το σημείο.

Το ρέμα της Αγίας Αικατερίνης στη γειτονική Μάνδρα είναι εδώ και 30 χρόνια έτσι», λένε οι κάτοικοι. «Σίγουρα έπεσε πολλή βροχή, αλλά η αιτία είναι στην έλλειψη αντιπλημμυρικών έργων και στα μπαζωμένα ρέματα καθώς μεγάλο μέρος της πόλης της Μάνδρας είναι χτισμένο, κυριολεκτικά, πάνω σ’ αυτό το ρέμα (Αγίας Αικατερίνης)». Αμέσως δόθηκαν είδη πρώτης ανάγκης στους κατοίκους, ενώ λειτούργησαν τρία σημεία διανομής τροφίμων.

Κατατίθεται τροπολογία που προβλέπει έκτακτο βοήθημα 5.000 ευρώ για νοικοκυριά και 8.000 ευρώ για επιχειρήσεις (ακατάσχετα και αφορολόγητα).

Οι αυτοψίες των 120 μηχανικών ολοκληρώθηκαν μέσα σε 10 ημέρες και σύμφωνα με τον νόμο ορίστηκαν ανάλογα ποσά αποζημιώσεων, κρατικών επιδοτήσεων και άτοκων δανείων.

Αμεσα μέτρα πήραν τα υπουργεία Εργασίας, Υγείας και Εσωτερικών με ανακοίνωση έκτακτης ενίσχυσης 900.000 ευρώ στους δύο δήμους στο πλαίσιο των ειδικών μέτρων για την αντιμετώπιση της έκτακτης κατάστασης.

Εκταμιεύονται 6 εκατ. ευρώ ενίσχυση από την περιφέρεια για αντιπλημμυρικά έργα που έχουν ήδη ξεκινήσει. Εγινε άμεση εκτροπή του πάνω τμήματος του ρέματος της Αγίας Αικατερίνης, μεταφορά 220.000 τόνων λάσπης από κατοικημένες ζώνες και 487 κατεστραμμένων οχημάτων.

Ξεκίνησε (σε τέσσερις φάσεις) η ανακατασκευή της παλιάς εθνικής οδού Αθηνών-Θήβας σε μήκος 17 χλμ., κατεδαφίστηκαν το αυθαίρετο αμαξοστάσιο του Δήμου Μάνδρας και άλλο ένα παράνομο κτίσμα ιδιώτη, τα οποία βρίσκονταν μέσα στην κοίτη του ρέματος Σούρες.

Η κατασκευή τους, όπως και η εξαφάνιση του ρέματος Αγίας Αικατερίνης κάτω από την οδό Κοροπούλη, ήταν οι καθοριστικοί παράγοντες που πολλαπλασίασαν τις επιπτώσεις της πρωτοφανούς βροχόπτωσης.

Η προμελέτη είχε γίνει το 2003, οριστικοποιήθηκε μόλις το 2014, χωρίς όμως να εξασφαλιστούν πόροι.

Εκδόθηκε μέσα σε δύο μήνες το πόρισμα-κόλαφος του Μικτού Συντονιστικού Οργάνου Επιθεωρητών, το οποίο και παραδόθηκε στη ΓΕΔΔ.

Τα συμπεράσματα των επιθεωρητών είναι ιδιαίτερα σκληρά για τον Δήμο Μάνδρας και το Δασαρχείο Αιγάλεω, είναι διαφωτιστικό και για τον τρόπο παράνομων αγοραπωλησιών εκτάσεων ακόμα και ρεμάτων. Ολα πλέον τα στοιχεία βρίσκονται στα χέρια του εισαγγελέα.

7. Πυρκαγιά στο Μάτι 2018

Ο πρωτοφανής σε ένταση δυτικός άνεμος με ριπές πάνω από τα 9 Μποφόρ φυσούσε στην Αττική, μεγάλη πυρκαγιά ήταν σε εξέλιξη στα Γεράνεια Ορη, πάνω από την Κινέτα, όταν ο τέως υπουργός Νίκος Τόσκας ζήτησε αμέσως να δοθεί όλο το βάρος στη νέα φωτιά που εκδηλώθηκε στην Καλλιτεχνούπολη. Η πυρκαγιά, ακολουθώντας τη φορά του ανέμου, εξαπλώθηκε, όταν ξαφνικά «γύρισε» και έκαψε το Μάτι. Οι νεκροί μαζί με τους βαρύτατα τραυματισμένους, που τελικά καταλήγουν, ξεπερνούν τους 90, ενώ αρκετοί παραμένουν νοσηλευόμενοι. Μεγάλος ο αριθμός κατοικιών που κρίθηκαν κατεδαφιστέες.

Οι ώρες της νύχτας είναι εφιαλτικές για κατοίκους και όσους συμμετέχουν στις επιχειρήσεις διάσωσης και κατάσβεσης μαζί με τον Στρατό και το Λιμενικό που διασώζει εκατοντάδες πολίτες από τις παραλίες και τη θάλασσα.

Τα κοντινότερα νοσοκομεία τίθενται σε πλήρη εφημερία και παραλαμβάνουν τους τραυματίες, ενώ συνεχίζεται ασταμάτητα και το έργο της κατάσβεσης.

Η ολόπλευρη διεθνής αλληλεγγύη και το τριήμερο πένθος που κηρύσσει ο Αλέξης Τσίπρας χαμηλώνουν για λίγο την ένταση των αντιπολιτευτικών φωνών.

Οι κάτοικοι καταγγέλλουν την πλήρη ανυπαρξία οδηγίας για εκκένωση, τις λανθασμένες οδηγίες της Τροχαίας με αποτέλεσμα τον εγκλωβισμό, την απουσία της Πυροσβεστικής από το Μάτι, την έλλειψη συντονισμού κ.λπ.

Το φονικό περιφραγμένο οικόπεδο με την κλειστή πόρτα γίνεται ο τάφος 26 ανθρώπων, αλλά και το ζοφερότερο δείγμα τού πώς αυθαίρετα χτίστηκε και μαντρώθηκε (και) το Μάτι χωρίς φυσικά κανείς να μπορεί να διανοηθεί το τι θα ακολουθούσε.

Ο πρωθυπουργός δήλωσε πως τίποτα και κανένας δεν θα ξεχαστεί. Με επείγουσες νομοθετικές ρυθμίσεις που ψήφισε και η αντιπολίτευση πάρθηκαν τα πρώτα μέτρα ανακούφισης για τους πληγέντες, ενώ οι αρμόδιοι υπουργοί προχωρούν άμεσα στην απόφαση να ελεγχθούν όλες οι άδειες και να κατεδαφιστούν παράνομα κτίσματα και μάντρες που είναι εκτός πολεοδομικού σχεδιασμού και φράζουν παράνομα τον δρόμο προς τις παραλίες. Ηδη οι εισαγγελείς διενεργούν την προανάκριση.

Via : www.efsyn.gr