του Αντώνη Καράγιωργα, βιοχημικού
Το 1895, σε ηλικία 50 ετών, ο μεγάλος Ρώσος επιστήμονας Elie Metchnikoff, βραβευμένος με Νόμπελ και ένας από τους ιδρυτές της ανοσολογίας, έστρεψε την προσοχή του από την ανοσολογία και την γεροντολογία στα βακτήρια του εντέρου.
Γοητεύτηκε από τον ρόλο που παίζουν στην υγεία και τις ασθένειες και διαπίστωσε ότι οι άνθρωποι από περιοχές της ανατολικής Ευρώπης ζούσαν περισσότερο επειδή έτρωγαν πολλά ζυμωμένα τρόφιμα που περιέχουν βακτήρια γαλακτικού οξέος.
Αν και δημοφιλής εκείνη την εποχή, αυτή η θεωρία που συνδέει τα μικρόβια του εντέρου με την υγιή γήρανση, αγνοήθηκε σε μεγάλο βαθμό από τους επιστήμονες μέχρι σχετικά πρόσφατα. Τα τελευταία 15 χρόνια υπήρξε μια σημαντική μετατόπιση στην αντίληψή μας, όσον αφορά το αίτιο των ασθενειών.
Το εντερικό μας μικροβίωμα λοιπόν το θεωρούν πλέον σαν νέο ενδοκρινές όργανο. Τα 100 τρισεκατομμύρια των μικροοργανισμών στο έντερό μας αποδείχθηκαν χημικά εργοστάσια. Είμαστε ομοτράπεζοι, τρώνε από το φαγητό μας.
Όπως ο καθένας μας έχει το δικό του μοναδικό γενετικό υλικό, έτσι έχει και την δική του μοναδική σύσταση μικροοργανισμών στο έντερό του. Ακόμη και τα μονοζυγωτικά δίδυμα (99,9 ίδιο DNA) έχουν διαφορετική σύσταση μικροβίων στο έντερό τους.
Η διαφορετική σύνθεση των βακτηριδίων μας εξηγεί και την διαφορετική ανταπόκριση στα φάρμακα και στις θεραπείες που έχουν οι άνθρωποι. Ειδικά στην ανοσοθεραπεία του καρκίνου, η καλύτερη πρόβλεψη για το εάν θα επιβιώνεις 12 μήνες αργότερα, είναι η ποικιλομορφία του εντερικού μικροβιώματός σου.
Ως αόρατο όργανο των ανθρώπων, το μικροβίωμα του εντέρου μπορεί συνήθως να συμμετέχει στο μεταβολισμό των φαρμάκων παράγοντας συγκεκριμένα ένζυμα, επηρεάζοντας έτσι την αποτελεσματικότητα, την τοξικότητα και τη βιοδιαθεσιμότητα των φαρμάκων. Πρόσφατα ανακαλύφθηκε ότι η μετφορμίνη (Metformin) λειτουργεί μόνο επειδή τα βακτήρια του εντέρου αλλάζουν το φάρμακο στην ενεργό του μορφή. Επομένως, αν δεν έχετε τα σωστά βακτήρια στο έντερο, το φάρμακο δεν θα λειτουργήσει. Γι’ αυτό για τον εντοπισμό των σωστών θεραπειών είναι πολύ σημαντικό να γνωρίζουμε ποια βακτήρια υπάρχουν μέσα μας.
Είναι δε εντυπωσιακό ότι το 90-95 % του νευροδιαβιβαστή της κατάθλιψης, της σεροτονίνης, παράγεται απ’ το εντερικό μας μικροβίωμα.
Η διατροφή και το μικροβίωμα έχουν βαθιές επιρροές στη φυσιολογία, ιδιαίτερα στις ανοσολογικές αποκρίσεις. Οι διαιτητικές φυτικές ίνες και τα ζυμωμένα προϊόντα διάσπασής τους, δηλαδή τα λιπαρά οξέα βραχείας αλυσίδας επηρεάζουν την ομοιόσταση του εντέρου, τη σύνθεση του εντερικού μικροβιώματος, την ανοσολογική ανοχή και τις φλεγμονώδεις αποκρίσεις.
Η συχνότητα του διαβήτη, των καρδιαγγειακών παθήσεων, των αλλεργιών, του άσθματος και των αυτοάνοσων ασθενειών στις δυτικές χώρες σχετίζονται με την αλλαγή της διατροφής. Η περιορισμένη κατανάλωση φυτικών ινών και ψαριών, τα αυξημένα επεξεργασμένα τρόφιμα και η επακόλουθη παχυσαρκία έχουν αλλάξει το μείγμα των μικροβίων και των χημικών μορίων που αυτά παράγουν.
Η κακή διατροφή μας μπορεί να αλλάξει την σύσταση των μικροβίων του μικροβιώματος και να επηρεάσει την δυσβίωση (ανισορροπία μικροβίων) που προκαλεί την ανάπτυξη όλων αυτών των νόσων: άσθμα, λιπώδες ήπαρ, ευερέθιστο έντερο, διαβήτης τύπου Ι και ΙΙ, τροφικές αλλεργίες, καρδιαγγειακά και νευρολογικά (αυτισμός, Alzheimer).
Είναι πολύ πιθανόν η δυτική δίαιτα να προκαλεί όλες αυτές τις ασθένειες.
Έχει μελετηθεί η επίδραση μιας διατροφής πλούσιας σε ίνες και οξεικό οξύ (το κοινό ξύδι), σε διάφορες αρρώστιες, σε ποντίκια-μοντέλα. Βρέθηκε πως η διατροφή αυτή ανέταξε τον διαβήτη τύπου Ι, και όταν τάϊσαν έγκυο ποντικίνα πρόλαβαν το άσθμα στο παιδί της.
Αλλά και στους ανθρώπους ο τρόπος τοκετού (κολπικός ή με καισαρική) έδειξε να επιφέρει ουσιαστικές διαφορές στη σύνθεση και τη σταθερότητα της μικροχλωρίδας του εντέρου μεταξύ των παιδιών, ειδικά τους πρώτους μήνες της ζωής τους. Διαπιστώθηκε ότι σε παιδιά που γεννήθηκαν με καισαρική, ο αποικισμός με τα ευεργετικά βακτήρια Bifidobacterium καθυστέρησε σημαντικά, κάτι που υποδηλώνει ότι η μετάδοση από τη μητέρα κατά τον κολπικό τοκετό είναι απαραίτητη για την απόκτηση αυτών των βακτηριακών ειδών στην πρώιμη ζωή.
Το ευεργετικό Bifidobacteriun infantis, του κολπικού τοκετού, εξασφαλίζει στα μωρά που μεγαλώνουν λιγότερο άσθμα, λιγότερη αλλεργική ρινίτιδα, λιγότερο ευερέθιστο έντερο και λιγότερη παχυσαρκία.
Τέλος να τονίσουμε ότι τα αντιβιοτικά, τα τεχνητά γλυκαντικά και οι γαλακτοματοποιητές μπορούν να προκαλέσουν γρήγορη και δραματική αλλοίωση του εντερικού μικροβιώματος που κρατάει πολλούς μήνες.
Τρώτε κάθε βδομάδα , πάνω από 30 διαφορετικά φυτά, για να τους εξασφαλίσετε την maximum ποικιλία, και άρα την maximum υγεία σας;
Το λουκούλλειο γεύμα τους είναι οι φυτικές ίνες και τα προϊόντα ζύμωσης (γιαούρτι, κεφίρ, κομπούχα). Τι κρίμα που στις επεξεργασμένες μας τροφές έχουν αφαιρεθεί όλες οι ίνες, για να διατηρηθούν οι τροφές περισσότερο καιρό στα ράφια!
Εάν δεν το ταΐσετε σωστά το μικροβίωμά σας, αρχίζει και τρώει την βλέννα στο έντερό σας, και εκεί αρχίζουν τα τραγούδια…
