Η αμφιλεγόμενη διάσωση της Monte dei Paschi

Το πακέτο διάσωσης που ανακοίνωσε πρόσφατα η Ιταλία για την παλαιότερη τράπεζα του κόσμου δεν είναι τόσο κακό όσο φαίνεται. Οι φορολογούμενοι θα πληρώσουν 5,4 δισ. ευρώ για τη στήριξη της Monte dei Paschi di Siena, οπισθοδρομώντας ξανά από το ευρωπαϊκό πλαίσιο για την εξυγίανση των προβληματικών τραπεζών – χωρίς την παρέμβαση του κράτους. Σε αυτήν την περίπτωση, όμως, οι κάτοχοι ομολόγων χαμηλής εξασφάλισης και οι εργαζόμενοι θα βρεθούν σε χειρότερη θέση συγκριτικά με το τι θα επακολουθούσε εάν δεν δινόταν κρατική βοήθεια. Είναι, επίσης, πιθανό να εξασφαλίσει κέρδη το κράτος.

Το πακέτο για τη διάσωση της Monte dei Paschi, η οποία ιδρύθηκε προ 545 ετών, είναι η τελευταία απόπειρα της Ιταλίας να στηρίξει μια τράπεζα με κρατική παρέμβαση. Η κυβέρνηση εξάντλησε κάθε μέσο για να αποφευχθεί η εξυγίανση αυτού του προβληματικού χρηματοπιστωτικού ιδρύματος, με βάση τους κανόνες της τραπεζικής ένωσης στην Ευρωζώνη, διότι φοβόταν ότι θα πυροδοτούνταν μαζική φυγή καταθέσεων. Η Ρώμη κατάφερε να αξιοποιήσει ένα νομικό παραθυράκι που επέτρεπε μερική παράκαμψη των κανόνων της τραπεζικής ένωσης, αλλά και της Κομισιόν που απαγορεύουν την παροχή κρατικής βοήθειας.
Την πιο σκληρή μεταχείριση θα έχουν οι εργαζόμενοι. Σύμφωνα με το σχέδιο, το οποίο ενέκρινε η Ευρωπαϊκή Επιτροπή στις 4 Ιουλίου, η Monte dei Paschi θα πρέπει να μειώσει το εργατικό δυναμικό κατά το ένα πέμπτο μέχρι το 2021. Αυτό μεταφράζεται στην απώλεια 5.500 θέσεων εργασίας από προσωπικό 25.500 ατόμων. Αντανακλά την περικοπή 2.000 θέσεων εργασίας παραπάνω συγκριτικά με το προηγούμενο σχέδιο εξυγίανσης της τράπεζας. Ο διευθύνων σύμβουλος Μάρκο Μορέλι θα λαμβάνει ετήσιο μισθό 466.000 ευρώ τον μήνα, δηλαδή θα είναι δεκαπλάσιος του μέσου όρου των μισθών στη Monte die Paschi. Θα μπει, επίσης, λουκέτο σε 1.400 υποκαταστήματα από 2.000 συνολικά.

Η τύχη των ομολογιούχων είναι «μεικτή», δηλαδή καλή και κακή. Οπως ίσχυε και στο προηγούμενο σχέδιο εξυγίανσης, τα ομόλογα θα μετατραπούν σε μετοχές ώστε να ενσωματωθούν στον δείκτη βασικών κεφαλαίων, ο οποίος πρέπει να ενισχυθεί επειδή δέχεται πιέσεις από έναν τεράστιο όγκο μη εξυπηρετούμενων δανείων. Τα προβληματικά δάνεια άνω των 28 δισ. ευρώ ήταν, ούτως ή άλλως, η ρίζα των προβλημάτων της Monte dei Paschi.

Εντούτοις, οι όροι μεταχείρισης των ομολογιούχων είναι χειρότεροι σε σχέση με τη θέση της κυβέρνησης. Ηδη, η τιμή ενός ομολόγου της Monte dei Paschi είναι κατά 40% χαμηλότερη από την ονομαστική αξία του. Ομόλογα χαμηλής εξασφάλισης 4,3 δισ. ευρώ θα μετατραπούν σε μετοχές. Η κυβέρνηση θα εισπράξει το 70% των μετοχών σε τιμή κατά 25% χαμηλότερη από την προσαρμογή των ομολόγων. Βέβαια, οι λιανικοί επενδυτές θα αποζημιωθούν. Στην Ιταλία, οι λιανικοί επενδυτές αυξήθηκαν στον χρηματοπιστωτικό κλάδο μετά το ξέσπασμα της κρίσης του 2007, εφόσον οι τράπεζες προώθησαν ομόλογα σε πάσης φύσεως καταθέτες για να χρηματοδοτήσουν την ανακεφαλαιοποίησή τους.

Οσο ανεπιθύμητη και αν είναι η διοχέτευση κρατικών κεφαλαίων, οι όροι είναι ιδιαίτερα ευνοϊκοί για την κυβέρνηση. Η Ρώμη αποκτά τον έλεγχο του 70% των μετοχών της Monte dei Paschi και υπολογίζεται πως θα κατέχει ίδια κεφάλαια 11,5 δισ. ευρώ μέχρι το 2021. Μέχρι τότε η τράπεζα στοχεύει στο πώς θα έχει εξασφαλίσει κέρδη προ φόρων 1,4 δισ. ευρώ. Θα πρέπει, όμως, να έχει απαλλαχθεί από μη εξυπηρετούμενα δάνεια 28,6 δισ. ευρώ.

Λαμβανομένου υπόψη ενός φορολογικού συντελεστή 30%, η απόδοση ιδίων κεφαλαίων θα έχει φθάσει το 9% μέχρι το 2021. Εάν, παράλληλα, υποθέσει κανείς πως το κόστος κεφαλαίου –δηλαδή η ανταμοιβή που απαιτούν επενδυτές και δανειστές για να χρηματοδοτήσουν ένα σχέδιο– ανέρχεται στο 10%, τότε η ιταλική τράπεζα θα προσεγγίσει τα 10 δισ. ευρώ. Σε αυτήν την περίπτωση, το μερίδιο του κράτους θα φθάσει τα 6,7 δισ. ευρώ με απόδοση 25% εντός τριετίας.

Τα καλύτερα νέα, ωστόσο, από αυτήν την ιστορία είναι πως, ίσως, αυτό είναι το τελευταίο πακέτο διάσωσης μιας ιταλικής τράπεζας από το κράτος. Την επόμενη φορά που θα βρεθεί μια ιταλική τράπεζα σε δυσμενή κατάσταση θα πρέπει να διαθέτει τα απαραίτητα κεφάλαια για την απορρόφηση ζημιών. Τότε δεν θα χρειαστεί καθόλου η συνδρομή των φορολογουμένων.

Εκτός του πακέτου στήριξης της Monte dei Paschi στα 5,4 δισ. ευρώ, η Ρώμη ανακοίνωσε μία εβδομάδα πριν τη στήριξη των Veneto Banca Popolare και Banca Popolare di Vicenza με 17 δισ. ευρώ, ανεβάζοντας τον «λογαριασμό» των τραπεζικών διασώσεων σε πάνω από 20 δισ. ευρώ.

Via : www.kathimerini.gr