Μανώλης Δ.Τζερέτας
Το ΚΚΕ Εσωτερικού γεννήθηκε μέσα από την διάσπαση του ΚΚΕ, το 1968. Η πολιτική και ιδεολογική κρίση που προκάλεσε στο παγκόσμιο κομμουνιστικό κίνημα η εισβολή της ΕΣΣΔ και άλλων μελών του Συμφώνου της Βαρσοβίας στην Τσεχοσλοβακία είχε αγγίξει και το ΚΚΕ. Στη διάρκεια της 12ης Ολομέλειας μια ομάδα στελεχών συντάχθηκε με τη γραμμή του Ευρω-κομμουνισμού και αποχώρησαν δημιουργώντας το ΚΚΕ-Γραφείο Εσωτερικού (γνωστό μετά τη μεταπολίτευση ως ΚΚΕ Εσωτερικού). Μια διάσπαση που έγινε στην Βουκουρέστι τον Φεβρουάριο του 1968, με την αποχώρηση των Παρτσαλίδη, Ζωγράφου, Δημητρίου και 7 ακόμη αναπλ. μελών της Κεντρικής Επιτροπής.
Η πολιτική αφετηρία αυτής της διάσπασης βρίσκεται πριν την δικτατορία, με ιδέες και απόψεις στελεχών που θέτουν το ζήτημα της ανανέωσης του κομμουνιστικού κινήματος. Η αμφισβήτηση της εξάρτησης του ΚΚΕ από τις επιλογές της σοβιετικής ηγεσίας είχε αρχίσει να διατυπώνεται από αρκετά στελέχη του κόμματος. Η εισβολή των σοβιετικών στην Πράγα τον Αύγουστο αυτής της χρονιάς και η καταδίκη της από αριστερούς φυλακισμένους στην Αίγινα έρχεται να προστεθεί ως ένα ιδιαίτερο στοιχείο, όχι πια αμφισβήτησης, αλλά σύγκρουσης με την εξάρτηση του ΚΚΕ από την Σοβιετική Ένωση.
Η πολιτική και ιδεολογική φυσιογνωμία του ΚΚΕ Εσωτερικού διαμορφώνεται σταδιακά. «Μέσα σε πολύ λίγα χρόνια «μετασχηματίστηκε» η εικόνα που είχαν οι κομμουνιστές και πολλοί άλλοι προοδευτικοί για τον υπαρκτό κόσμο του σοσιαλισμού, για τα καθεστώτα σ’ αυτές τις χώρες, για την ίδια τη δικαίωση της ύπαρξης τους και, κατά συνέπεια, για την πολιτική και ηθική δικαίωση του κομμουνιστικού κινήματος. Βεβαιότητες, περιβεβλημένες με το φωτοστέφανο της κοινωνικής δικαιοσύνης και «ανθεκτικές» στο μαρξιστικό επιστημονικό έλεγχο καταρρέανε.
Το ΚΚΕ Εσωτερικού κηρύσσει την επανάσταση στη σκέψη και στις πρακτικές του αριστερού κινήματος στον τόπο μας. H απολογία του Μπάμπη Δρακόπουλου τον Γενάρη του 1973 δίνει το ιδεολογικοπολιτικό στίγμα της νέας πορείας, ο Λ. Κύρκος και όχι μόνο αγωνίζεται μέσα από τις φυλακές, με πολιτικά κείμενα και παρεμβάσεις, για την απελευθέρωση του σοσιαλισμού από τις σταλινικές παραμορφώσεις του και ταυτόχρονα για την έξοδο του ελληνικού κομμουνιστικού κινήματος από τον σοβιετικό εναγκαλισμό και τον δογματισμό.
Το ΚΚΕ Εσωτερικού αγωνίζεται για το μπόλιασμα του εργατικού κινήματος με τη δημοκρατία, τη μη βία και την ανανέωση των σοσιαλιστικών ιδεών. Από το συνολικό αποτέλεσμα αυτής της κοσμογονίας, και μέσα στη διάρκεια της ιστορούμενης περιόδου, είχε ήδη προκύψει μια «νέα κομματική κουλτούρα» που αγωνιζόταν να αποβάλει όσα άχρηστα και επιζήμια στοιχεία του παρελθόντος επιζούσαν στην πολιτική και τη μεθοδολογία της Αριστεράς και κυρίως τις ιδεοληψίες και τις μονομανίες που φάνταζαν πια σαν φαντάσματα μιας άλλης, ξεχασμένης εποχής.
Μετά την μεταπολίτευση παρουσιάζονται οι «Στόχοι του έθνους». Ήταν μια πρόταση για μια νέα στρατηγική της Αριστεράς, που θα ενώνει τον σοσιαλισμό με την ελευθερία και την δημοκρατία, την στρατηγική του τρίτου δρόμου προς τον Σοσιαλισμό. Αυτό το κείμενο διαχρονικής αξίας, του ΚΚΕ Εσωτερικού και του Λ. Κύρκου, είχε μεγάλη συμβολή στη διαμόρφωση αριστερής, δημοκρατικής και ανανεωτικής συνείδησης.
Στις εκλογές του 1974, με την συμμετοχή στην Ενωμένη Αριστερά, πολλοί σύντροφοι καταλήγουν στην εκτίμηση ότι χάθηκε η ευκαιρία να δείξει, το ΚΚΕ Εσωτερικού, το πρόσωπο του. Σταθμός στην ιστορία του κόμματος το 1ο συνέδριο τον Μάιο του 1976. Θεμελιώδες γεγονός καθώς, με τις αποφάσεις του, διακήρυξε τον ελληνικό δρόμο προς τον σοσιαλισμό, τον δημοκρατικό δρόμο, ενώ κατήργησε το σύνθημα για την δικτατορία του προλεταριάτου και μάλιστα με ψηφοφορία των συνέδρων.
Το φθινόπωρο του 1977, είναι η ώρα της «ΣΥΜΜΑΧΙΑΣ». Το εγχείρημα δεν επιτυγχάνει το 2,7% και η εκλογή 2 βουλευτών (Ηλιού-Κύρκος) δεν ανταποκρίνεται στις προσδοκίες που έχουν καλλιεργηθεί. Μια από τις ήττες της Ανανεωτικής Αριστεράς είναι η διαχείριση της κρίσης της Β΄ ΠΑΝΕΛΛΑΔΙΚΗΣ και η διάσπαση στην ΕΚΟΝ ΡΗΓΑΣ ΦΕΡΑΙΟΣ. Κρίση η οποία μεταφέρεται και στο 2ο συνέδριο, με την μη εκλογή των Σ. Καρρά και Α. Μπριλλάκη.
Το 1979, εξελίσσεται ο ιδεολογικός προσανατολισμός του ΚΚΕ Εσωτερικού στην κατεύθυνση υπογράμμισης των ανανεωτικών στοιχείων, αφού έχουν ενσωματωθεί θεωρητικά στοιχεία από τη σκέψη του Ν. Πουλαντζά και τις θέσεις του PCI και του Ε. Μπερλίνγκουερ.
Στο 3ο Συνέδριο γίνεται αλλαγή ηγεσίας στη θέση του Μπάμπη Δρακόπουλου, κορυφαίας κομματικής προσωπικότητας και αναλαμβάνει ο Γ. Μπανιάς. Η κορύφωση της κρίσης γύρω από την ηγεσία είναι απλά θέμα χρόνου. Οι Ευρωεκλογές του 1984 και το 3,4% είναι ένα ευχάριστο διάλλειμα, μετά το αντιφατικό αποτέλεσμα του 1981 και την μη είσοδο στη βουλή, αλλά με την ταυτόχρονη καλή εκλογική επίδοση στις Ευρωεκλογές με 5,3%.
Στις βουλευτικές εκλογές του1985 με το 1,84% επιστρέφει στην βουλή με μοναδικό βουλευτή τον Λ. Κύρκο, την θέση του οποίου στο Ευρωκοινοβούλιο παίρνει ο Κ. Φιλίνης. Ο επίλογος γράφεται στο δραματικό 4ο συνέδριο, των τεσσάρων απόψεων. Η αντιπαράθεση για την αναβάθμιση ή την μετεξέλιξη ήταν βαθιά πολωτική και συγκρουσιακή. Διάδοχα σχήματα την επόμενη μέρα η Ελληνική Αριστερά (Ε.ΑΡ) και το ΚΚΕ Εσωτερικού Ανανεωτική-Αριστερά.
Η ιστορική προσπάθεια του ΚΚΕ Εσωτερικού, η καλλιέργεια πρωτοποριακών ιδεών, οι θέσεις υπέρ της ευρωπαϊκής προοπτικής της χώρας, η κουλτούρα του διαλόγου, ο δημοκρατικός δρόμος για τον σοσιαλισμό, ο αγώνας για τα δικαιώματα του πολίτη, σίγουρα επηρέασαν την ελληνική κοινωνία, αλλά δεν κατάφεραν να ανακαθορίσουν τους πολιτικούς συσχετισμούς………Αφιερωμένο στους συντρόφους που με ανιδιοτέλεια ,για χρόνια τράβηξαν κουπί στη γαλέρα της κομμουνιστικής ανανέωσης και μας άνοιξαν δρόμους ζωής ,μοναχικούς ,μειοψηφικούς αλλά αξιοπρεπείς…
