Σειρά ερωτημάτων για τις επενδύσεις χρυσού στη Βόρεια Ελλάδα έθεσε ο αναπλ. καθηγητής του ΑΠΘ και ερευνητής του CERN κ. Χρ. Ελευθεριάδης, που αφορούν το οικονομικό, περιβαλλοντικό, τεχνολογικό σκέλος της επένδυσης, το θέμα των θέσεων εργασίας και τις κοινωνικές συνέπειες που έχει ήδη σήμερα η επένδυση, που μέχρι στιγμής έχει προχωρήσει σε μικρό βαθμό.

Αναφερόμενος στο οικονομικό σκέλος της παραχώρησης των κοιτασμάτων χρυσού, επισήμανε ότι τα κοιτάσματα της Χαλκιδικής παραχωρήθηκαν το 2003 από τον τότε υφ. Εθνικής Οικονομίας κ. Χρ. Πάχτα αντί 11 εκατ. ευρώ στην εταιρεία «Ελληνικός Χρυσός Α.Ε.» με μέτοχο κατά 99,99% τον ιδιοκτήτη της ΑΚΤΩΡ του ομίλου της Ελληνικής Τεχνοδομικής. Η περιουσία αυτή περιλαμβάνει 2.500 στρ. γης, 40.000 τ.μ. βιομηχανικών κτιρίων και γραφείων, 34 οριστικές παραχωρήσεις μεταλλείων έκτασης 317.000 στρ. (δηλ. το 1/8 όλου του νομού Χαλκιδικής με βεβαιωμένο πλούτο αξίας 22 δισ. ευρώ) και 11.000 τ.μ. αστικά οικόπεδα.

Επίσης, περιλαμβάνει όλο τον υπάρχοντα εξοπλισμό εξορύξεων, μηχανολογικό, συγκροτήματα θραύσης, λειοτρίβησης και εμπλουτισμού. Ακόμη περιελάμβανε απόθεμα 270.000 τόνων συμπηκνώματος αρσενοπυρίτη, που εμπεριέχει περίπου 250.000 ουγιές χρυσού, με αξία άνω των 200 εκατ. δολαρίων. Το συμπύκνωμα αυτό ανήκε στην Εθνική Τράπεζα και την ΕΤΒΑ και δεν έχει ακόμη δημοσιοποιηθεί τι πήραν από την πώληση και πως παραχωρήθηκε.

Όλα αυτά μεταβιβάσθηκαν με τον όρο ότι η Ελληνική Χρυσός δεν φέρει καμία ευθύνη για τα υπαρκτά αλλά και για τα μελλοντικά περιβαλλοντικά προβλήματα.

Στη συνέχεια το 30% της Ελληνικός Χρυσός μεταβιβάσθηκε αντί 178 εκατ. δολαρίων στην European Goldfields (όπου οι μέτοχοι είναι διάφορα funds) και την ΕΛΛΑΚΤΩΡ. Άρα, τόνισε ο κ. Ελευθεριάδης, η εταιρεία που πουλήθηκε από το Ελληνικό Δημόσιο αντί 11 εκατ. ευρώ αποτιμήθηκε σε περίπου 590 εκατ. ευρώ.

Στη συνέχεια πουλήθηκε από την European Goldfields στην Eldorado Gold (ειδικευμένη εξορυκτική εταιρεία) αντί 2,2 εκατ. δολαρίων.

Η Eldorado Gold, σημείωσε ο κ. Ελευθεριάδης, είναι μια αξιόλογη εξορυκτική εταιρεία με γραφεία στο Βανκούβερ του Καναδά και εξορύξεις εκτός Καναδά σε Βραζιλία, Κίνα, Τουρκία, Ελλάδα και Ρουμανία. Κύριο χαρακτηριστικό είναι ότι πρόκειται για εταιρεία low cost, δηλ. κάνει εξορύξεις με χαμηλό κόστος «με ό,τι αυτό συνεπάγεται» όπως τόνισε.

Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή έκρινε ως απαράδεκτα χαμηλό το τίμημα και επέβαλλε στην Ελληνικός Χρυσός να πληρώσει επιπλέον 15 εκατ. ευρώ στο Ελληνικό Δημόσιο. Το Ελληνικό Δημόσιο, επί υπουργίας κ. Γ. Παπακωνσταντίνου, προσέφυγε κατά της απόφασης για να την ακυρώσει και να μην εισπράξει τα 15 εκατ. ευρώ.

Η επένδυση είχε προβληθεί από την αρχή ως υγιής και πολύ κερδοφόρος με τιμή χρυσού 425 περίπου δολάρια ανά ουγιά. Το Ελληνικό Δημόσιο έχει συμφωνήσει να πάρει 5% επί του παραγόμενου προϊόντος και 1,5% επί του επεξεργασμένου σε πλάκα χρυσού. Δηλαδή, το Ελληνικό Δημόσιο συμφώνησε να παίρνει 25 περίπου δολάρια στην ουγιά. Σήμερα που η τιμή χρυσού στην αγορά είναι 1.700 δολάρια, η τιμή απόληψης για την Ελλάδα θα είναι λιγότερο από 300 δολάρια ανά ουγιά και το καθαρό κέρδος για την Eldorado Golds θα ανέρχεται σε 1.400 δολάρια ανά ουγιά.

Ο κ. Ελευθεριάδης υποστήριξε ότι το Ελληνικό Δημόσιο θα έπρεπε να αξιώσει το 80% των κερδών από την τιμή του χρυσού άνω των αρχικά συμφωνηθέντων 425 δολαρίων την ουγιά. Δηλ. υποστήριξε ότι το Ελληνικό Δημόσιο θα έπρεπε συνολικά να αξιώσει 1.000 δολάρια περίπου ανά ουγιά.

Περιβαλλοντικό ζήτημα

Ο κ. Ελευθεριάδης εξέφρασε πολλές επιφυλάξεις για τις συνέπειες στους υδατικούς πόρους, την αέρια ρύπανση, την καταστροφή των δασών, την καταστροφή του επιφανειακού εδάφους και τα τεράστια φράγματα με βιομηχανικά λύματα σε μια περιοχή και χώρα με υψηλή σεισμικότητα και ρήγματα. Θύμισε το παράδειγμα της γειτονικής -στη ΒΔ Ρουμανία- Μπαία Μάρε, όπου η αντίστοιχη δραστηριότητα είχε ως συνέπεια, το 2000, 100.000 κυβικά μέτρα υγρών αποβλήτων και 100 τόνοι κυανίου και βαρέων μετάλλων να κατέστρεψαν περιβαλλοντικά την περιοχή.

Αναφέρθηκε στην αστοχία φράγματος στην Ουγγαρία τον Οκτώβριο 2000 που είχε ως συνέπεια 1.000 κυβικά μέτρα τοξικής λάσπης να διαρρεύσουν. Θύμισε ότι ατυχήματα έχουν συμβεί ακόμη και στη Σουηδία και πρόσφατα στη Φιλανδία. «Για την Αφρική, την Ασία και τη Νότια Αμερική ας μη φέρουμε παραδείγματα, θα είναι κουραστικό» είπε σκωπτικά.

Θέσεις εργασίας

Όπως είπε, σύμφωνα με τη μελέτη, αυτή τη στιγμή έχουν δημιουργηθεί 630 θέσεις εργασίας και σε βάθος 9ετίας θα φτάσουν τις 1.300 θέσεις εργασίας. Δεν έχει γίνει, όμως, μελέτη για τις θέσεις εργασίας που θα χαθούν, σημείωσε. Η περιοχή της Ολυμπιάδας και οι γειτονικές Στρατώνι και Σκουριές βρίσκονται στη ΒΑ Χαλκιδική, λίγο πιο πάνω από το Άγιο Όρος. Πρόκειται, επισήμανε, για μια περιοχή ιδιαιτέρου φυσικού κάλλους, παρθένα, με ανεπτυγμένο τον τουρισμό, την κτηνοτροφία και τη μελισσοκομία.

Η περιοχή είναι η πρώτη στην Ελλάδα σε παραγωγή υψηλής ποιότητας μελιού. Οι συνέπειες στη μελισσοκομία αναπτύσσονται σε έκθεση του καθηγητή Μελισσοκομίας του ΑΠΘ και οι συνέπειες στο δασικό πλούτο σε μελέτη του καθηγητή του ΑΠΘ κ. Θεοχάρη Ζάγκα. Οι επενέργειες στην κτηνοτροφία είναι ήδη αισθητές, αφού δεν δίνουν πλέον άδειες ανανέωσης κοπαδιών. Σε ό,τι αφορά τις γεωργικές καλλιέργειες και τον υδροφόρο ορίζοντα, επισήμανε ότι στην περιοχή υπάρχουν γεωτρήσεις βάθους 500 μέτρων και είναι σίγουρο ότι θα υπάρξουν συνέπειες στον υδροφόρο ορίζοντα που είναι ήδη ιδιαιτέρως χαμηλός. Επίσης, θα πέσουν οι αξίες γης σε περιοχές όπως το Στρατώνι που είναι, όπως είπε, ένα μέρος ιδιαιτέρου φυσικού κάλλους.

«Η μεταλλεία απαγορεύει άλλες μορφές δραστηριότητας» τόνισε ο κ. Ελευθεριάδης και συμπλήρωσε ότι τα μεταλλεία πιθανότατα να προκαλέσουν την απώλεια εκατοντάδων θέσεων εργασίας αυτοαπασχολούμενων. Με αδημονία, σχετικά με τις συνέπειες στο περιβάλλον, αναμένεται απόφαση του ΣτΕ.

Κοινωνικά προβλήματα

Όπως είπε ο κ. Ελευθεριάδης, ο κοινωνικός ιστός σε αυτή την περιοχή της Χαλκιδικής έχει ήδη διαρραγεί, καθώς οι έριδες είναι ήδη έντονες μεταξύ αυτών που στηρίζουν την ανάπτυξη των μεταλλείων και των πολεμίων της επένδυσης.

Νομοθετικό και θεσμικό κενό

Ο κ. Πετρίδης, που δραστηριοποιείται ως τοπογράφος μηχανικός στην Αλεξανδρούπολη, αλλά και στις κινήσεις των κατοίκων κατά των εξορύξεων στη Θράκη και είναι μέλος της ΔΗΜΑΡ Έβρου, στην ομιλία του ανέλυσε τα σοβαρά κενά που υπάρχουν στην ελληνική νομοθεσία. Μετά την κατάθεση της Μελέτης Περιβαλλοντικών Επιπτώσεων για την επένδυση στο Πέραμα, είπε, «οι αρμόδιοι φορείς έχουν κληθεί να γνωμοδοτήσουν σε ένα εκ των προτέρων κεντρικά αποφασισμένο σχέδιο, αν κρίνει κανείς από τις ανακοινώσεις των αρμοδίων του υπουργείου. Άλλωστε και ο υπερβάλλων ζήλος των εκπροσώπων της εταιρείας δείχνει ότι έχουν την υπόσχεση του υπουργείου ότι αν κάμψουν τη σθεναρή αντίσταση της τοπικής κοινωνίας, θα μπορέσουν με ευκολότερο τρόπο να περάσουν τις επιλογές που ήδη έχουν κάνει».

Όπως επισήμανε, η επένδυση προχωρά στηριζόμενη σε ένα απαρχαιωμένο και γεμάτο θεσμικά κενά στον Μεταλλευτικό Κώδικα και την Τροποποίησή του. Η νομοθεσία για την αξιοποίηση του ορυκτού πλούτου «χρειάζεται αλλαγή και προσαρμογή στα τεχνικά και οικονομικά δεδομένα της εποχής» τόνισε.

Αυτή την περίοδο εκπονείται από την Περιφέρεια Ανατ. Μακεδονίας και Θράκης το νέο Χωροταξικό Σχέδιο. «Η διοίκηση της Περιφέρειας μπορεί επομένως να ζητήσει από τους μελετητές της να εκφράσουν την επιστημονική άποψη σχετικά με την επένδυση και τη Μελέτη Περιβαλλοντικών Όρων» σημείωσε. Η επένδυση προγραμματίζεται σε μια περιοχή πολύ κοντά στη θάλασσα και τα εγκεκριμένα τοπικά, χωροταξικά σχέδια δεν περιλαμβάνουν εξορυκτικές δραστηριότητες στις παράκτιες περιοχές. «Επομένως» είπε «θα έπρεπε να είχε αποκλεισθεί η επένδυση των χρυσορυχείων».

Η τοπική κοινωνία

Ενάντια στην επένδυση ήταν και η ΝΟ Ροδόπης της ΔΗΜΑΡ. Ο κ. Δάμων Διαμιανός στην παρέμβαση που απέστειλε, σημειώνει την πάγια θέση της ΝΟ Ροδόπης της ΔΗΜΑΡ ενάντια στις μεταλλευτικές δραστηριότητες των εταιρειών που ενδιαφέρονται για την εξόρυξη των χρυσοφόρων κοιτασμάτων στις Σάππες Ροδόπης και στο Πέραμα Έβρου.

Επιρρίπτει σε μια σειρά κυβερνήσεων από το 1982 ευθύνη για μετατροπή της Θράκης σε ένα «αναπτυξιακό El Dorado όπου ο καθένας που ήθελε να αποκομίσει πρόσκαιρο όφελος από τις επενδύσεις και να οδηγηθεί σε γρήγορο πλουτισμό δεν είχε παρά να μετακινηθεί στη ΒΙΠΕ Κομοτηνής».

Επισημαίνει ότι ουδέποτε υπήρξε στρατηγική ανάπτυξης στην περιοχή και ότι αυτό είχε ως αποτέλεσμα η περιοχή να βρίσκεται στην τελευταία αναπτυξιακή θέση, με τη μεγαλύτερη απόκλιση από το εθνικό ΑΕΠ.

«Οι επενδύσεις χρυσού οδηγούν σε βέβαιη περιβαλλοντική υποβάθμιση μια περιοχή απολύτως παρθένα σε σχέση με το φυσικό της κάλος και με την μικρότερη οικιστική ανάπτυξη αυθαιρέτων σε σχέση με την υπόλοιπη χώρα. Μετατρέπει το κυάνιο, με ό,τι αυτό συνεπάγεται, σε μέρος της καθημερινότητάς μας. Επιχειρούν πάνω σε έναν απολύτως απαρχαιωμένο μεταλλευτικό κώδικα που δίνει στους υποψήφιους επενδυτές οικονομική και επιχειρηματική επικυριαρχία επί των πλουτοπαραγωγικών πηγών. Ακυρώνει την περιοχή ως τουριστικό προορισμό αφαιρώντας πρακτικά οποιαδήποτε δυνατότητα σχεδιασμού εναλλακτικών μορφών ανάπτυξης» σημειώνει ο κ. Δαμιανός.

Και καταλήγει: «Αξίζει να ξανακάνουμε τη Θράκη, μετά τα κουφάρια των εργοστασίων των ΒΙΠΕ της προηγούμενης περιόδου, γνωστή και για ένα περιβαλλοντικό έγκλημα που στηρίχθηκε στη λογική ότι «ανάπτυξη είναι ό,τι θέλει να είναι;»

Οι δυο μελετητές των Μελετών Περιβαλλοντικών Επιπτώσεων

Οι δυο μελετητές των Μελετών Περιβαλλοντικών Επιπτώσεων κ. Παπαγρηγορίου (για τη Χαλκιδική) και κ. Αδάμ (για το Πέραμα Θράκης) μέσα από την ανάλυσή τους υποστήριξαν ότι με τις μεθόδους εξόρυξης και επεξεργασίας που πρόκειται να ακολουθήσουν οι ενδιαφερόμενες εταιρείας εξαλείφεται κάθε κίνδυνος για το περιβάλλον και για την υγεία των κατοίκων. Διαβεβαίωσαν ότι η περιβαλλοντική διάσταση είναι πλήρως ενσωματωμένη στο σχεδιασμό, ότι οι απώλειες για το περιβάλλον θα είναι ελάχιστες με την εξόρυξη και ότι τα τελικά απόβλητα δεν θα είναι επικίνδυνα. Μάλιστα ο κ. Παπαγρηγορίου τόνισε ότι «η επικινδυνότητα θα είναι χαμηλότερη από κάθε επίπεδο ρίσκου». Και η κ. Αδάμ έκλεισε την παρουσίασή της λέγοντας ότι «δεν υπάρχουν φόβοι για περιβαλλοντικές επιπτώσεις».

Ο κ. Χατζημπίρος δήλωσε με βεβαιότητα ότι «το κομμάτι, στο οποίο θα γίνει επιφανειακή εξόρυξη, θα μετατραπεί σε κρανίου τόπος» και συμπλήρωσε -ειδικά για τη Χαλκιδική- ότι πρόκειται για περιοχές εξαιρετικού φυσικού κάλλους. Σημείωσε ότι δυνητικά υπάρχει αυξημένος κίνδυνος για την υγεία από το κυάνιο, όμως οι συνέπειες χρήσης του μπορεί να περιορισθούν. Ειδικά στη Χαλκιδική δεν προβλέπεται χρήση κυανίου, θα χρησιμοποιηθεί όμως στη Θράκη. Πάντως, σημείωσε ότι ακόμη και σε προηγμένες χώρες έχουν υπάρξει ατυχήματα από μεταλλεία χρυσού. Επίσης, τόνισε ότι χρειάζεται τεκμηρίωση σε ό,τι αφορά τις θέσεις εργασίας που θα δημιουργήσουν στην περιοχή τα μεταλλεία, σε ό,τι αφορά τους φόρους, αλλά και τα μεταλλευτικά δικαιώματα. Για να ξέρουμε, όπως είπε, εάν πρόκειται ή όχι «για ληστρική εκμετάλλευση του πλούτου της χώρας».

Ο κ. Σαμπατακάκης υποστήριξε ότι η υπάρχουσα νομοθεσία της ΕΕ δεν είναι ικανή να προστατεύσει τους υδατικούς πόρους και είπε ότι η σχετική Οδηγία 2060 είναι τυπική και δεν μπαίνει στην ουσία της προστασίας των νερών. Μάλιστα, είπε χαρακτηριστικά ότι «επαφίεται στον πατριωτισμό των εταιρειών εάν τα νερά που θα μετατίθενται θα είναι συμβατά με τους υπάρχοντες υδατικούς πόρους». Γι αυτό, επισήμανε ότι χρειάζεται «να φτιάξουμε το δικό μας πλαίσιο για την παρακολούθηση των εξορύξεων». Διαβεβαίωσε ότι το ΙΓΜΕ έχει προχωρήσει σε μελέτη για τους υδατικούς πόρους της περιοχής από την οποία προκύπτει ότι οι επενδύσεις θα είναι ασφαλείς εφόσον υπάρξει το απαραίτητο προστατευτικό πλαίσιο. Και κατέληξε: «Να προχωρήσουμε και να προσπαθήσουμε να πείσουμε τις τοπικές κοινωνίες, αλλά να υπάρξει και η βεβαιότητα από τις εταιρείες ότι όλα θα είναι στο φως».

Πηγή: ΑΜΠΕ

Via : www.kathimerini.gr