Γ. Γιώτης: Παγκόσμια Ημέρα της Επιστήμης για την Ειρήνη και την Ανάπτυξη

Ο εορτασμός της τονίζει τον σημαντικό ρόλο της επιστήμης στην κοινωνία καθώς και την ανάγκη συμμετοχής του ευρύτερου κοινού σε συζητήσεις για αναδυόμενα επιστημονικά ζητήματα. Υπογραμμίζει επίσης τη σημασία της επιστήμης στην καθημερινή μας ζωή.

Δυστυχώς τα τελευταία χρόνια, παρόλο που η τεχνολογική ανάπτυξη κινείται με τόσο γρήγορους ρυθμούς, ταυτόχρονα βιώνουμε ένα κύμα άρνησης της επιστήμης, με συνέπεια να απειλούνται ζωές, κοινότητες, ακόμη κι ο ίδιος μας ο πλανήτης. Αντιεμβολιαστές, αρνητές της κλιματικής αλλαγής, «εναλλακτικοί», ματζούνια και κβαντικές θεραπείες και άλλα τέτοια ωραία είναι παντού γύρω μας.

Σήμερα υπάρχει επιτακτική ανάγκη για επιστημονικό εγγραμματισμό των πολιτών. Δηλαδή την ικανότητα που πρέπει να έχει κάθε πολίτης να διακρίνει τα όρια της επιστήμης σε οποιοδήποτε επιστημονικό πεδίο . Είναι κάτι τόσο σημαντικό γιατί όπως έχει πει ο Επίκουρος μόνο η επιστήμη μπορεί να σπάσει τα δεσμά της δαιμονοληψίας και να δώσει γαλήνη στον άνθρωπο:

«Πρωταρχική αιτία της ψυχικής ταραχής είναι ο φόβος· και οι πρωταρχικές αιτίες του φόβου είναι οι λανθασμένες πεποιθήσεις για τους θεούς και τον θάνατο. Η μελέτη της φυσικής επιστήμης είναι πολύτιμη επειδή υπονομεύει τις πεποιθήσεις αυτές και διαλύει τους φόβους που τις συνοδεύουν»

(Διογένης Οινοανδέας).

Ο Καρλ Σαγκάν αναφέρει 4 επιπλέον λόγους για τους οποίους πρέπει να γίνει μια συντονισμένη προσπάθεια για να διαδοθεί η επιστήμη και μια έστω βασική κατανόηση των ανακαλύψεων και μεθόδων της να γίνει προσιτή στο ευρύτερο κοινό:

• Παρά τις πολλαπλές πιθανότητες κατάχρησης, η επιστήμη μπορεί να είναι η χρυσή διέξοδος από τη φτώχεια και την οπισθοδρομικότητα για τα αναπτυσσόμενα κράτη. Είναι αυτή που θέτει σε λειτουργία τις εθνικές οικονομίες και τον παγκόσμιο πολιτισμό.

• Η επιστήμη μας αφυπνίζει για τους κινδύνους που προέρχονται από τις τεχνολογίες που μεταβάλλουν τον κόσμο, ειδικά το παγκόσμιο περιβάλλον από το οποίο εξαρτάται η ζωή μας. Η επιστήμη μας προμηθεύει ουσιαστικά και έγκαιρα με ένα προειδοποιητικό σύστημα.

• Η επιστήμη μας διδάσκει τα βαθύτερα θέματα της καταγωγής, της φύσης και της μοίρας του είδους μας, της ζωής, του πλανήτη μας, του Σύμπαντος. Για πρώτη φορά στην Ιστορία της ανθρωπότητας είμαστε σε θέση να εξασφαλίσουμε μια αληθινή κατανόηση αυτών των θεμάτων. Κάθε πολιτισμός στη Γη έχει θέσει τέτοια θέματα και έχει εκτιμήσει τη σπουδαιότητά τους. Όλοι μας νιώθουμε σαν κουτορνίθια όταν προσεγγίζουμε αυτά τα μεγάλα ζητήματα.

• Μακροπρόθεσμα το μεγαλύτερο δώρο της επιστήμης μπορεί να είναι να μας διδάξει – κάτι που κανένα άλλο ανθρώπινο εγχείρημα δεν στάθηκε ικανό – σχετικά με το κοσμικό μας γενικό πλαίσιο, ή να μας απαντήσει στα ερωτήματα: από πού και πότε ήρθαμε ή ακόμα και ποιοι είμαστε.