Τριάντα χρόνια ζωής κλείνει φέτος το ευρωπαϊκό πρόγραμμα φοιτητικών ανταλλαγών Erasmus. Μερικοί από τους… πρωτοπόρους του επιτυχημένου εγχειρήματος μιλούν στο μικρόφωνο της DW.
Ούτε 20 χρονών δεν ήταν η Ξένια Κωνσταντίνου όταν έφυγε από την Κύπρο για να συνεχίσει τις σπουδές της στον κλάδο των πολιτικών επιστημών στο Πανεπιστήμιο της Σορβόνης. Μόλις έξι φοιτητές είχαν φύγει εκείνη την εποχή, για πρώτη φορά, με Erasmus από την Κύπρο. Ήταν μία μοναδική εμπειρία, επισημαίνει η Ξένια Κωνσταντίνου, χωρίς ωστόσο να αποσιωπά τις δυσκολίες του εγχειρήματος. «Δεν υπάρχει δρόμος στρωμένος με ροδοπέταλα» λέει χαρακτηριστικά στην Deutsche Welle. «Φύγαμε από την Κύπρο με ‘πέντε γαλλικάʼ, τα οποία αφορούσαν κυρίως την επιστήμη μας. Ήταν μία εμπειρία η οποία είχε και δυσκολίες βεβαίως, αλλά ακριβώς γι αυτόν τον λόγο μας έκανε να πιστεύουμε, όταν ολοκληρώθηκε, ότι μπορούσαμε να υπερβούμε τον εαυτό μας. Κι αυτό είναι ένα μήνυμα που θέλω να στείλω σε νέα παιδιά, αλλά και στους γονείς τους. Είναι πολλαπλά τα οφέλη τα οποία προκύπτουν σε σχέση με το πώς αντιλαμβάνεται το άτομο τον ρόλο του μέσα σε ένα σύνολο, αλλά και το τι μπορεί να κάνει στο μέλλον».
Σήμερα η Ξένια Κωνσταντίνου αξιοποιεί τη διεθνή εμπειρία της και εργάζεται ως σύμβουλος διεθνών σχέσεων στο Πανεπιστήμιο της Κύπρου. Λέει ότι τα ευρωπαϊκά προγράμματα ωφελούν όχι μόνο τα άτομα που συμμετέχουν, αλλά και τα ίδια τα εκπαιδευτικά ιδρύματα. Γι αυτό άλλωστε, υπενθυμίζει, το Πανεπιστήμιο Κύπρου προσελκύει κάθε χρόνο 15 εκατομμύρια ευρώ από ευρωπαϊκές χρηματοδοτήσεις. «Αντιλαμβάνεστε ότι η Κύπρος είναι ένα νησί αποκομμένο στην άκρη της Μεσογείου, αυτή είναι η πραγματικότητα αν θέλουμε να μιλούμε με ειλικρίνεια», μας λέει. «Οπότε το να μπορεί να εμπλέκεται σε ευρωπαϊκά δίκτυα και προγράμματα, να γίνονται οι ανταλλαγές, να έχουμε κόσμο απ΄όλη την Ευρώπη σε ένα ελληνόφωνο πανεπιστήμιο, προσθέτει πάρα πολύ και στη διαπολιτισμικότητα και και στην αντίληψη περί ανοχής και στην αντίληψη της ευρωπαϊκής ταυτότητας».
Μία γέφυρα με την πατρίδα
Η Ξένια Κωνσταντίνου από την Κύπρο και ο Νικόλας Παληκαράκης με την Αλεξάνδρα Πασχαλίδου από την Ελλάδα μοιράστηκαν τις εμπειρίες τους από την πρώιμη φάση του προγράμματος Erasmus
Διαφορετικά κριτήρια, αλλά κοινός ο στόχος για μία ακόμη «πρωτοπόρο» του Erasmus, γνωστή και στην Ελλάδα: η δημοσιογράφος και παρουσιάστρια Αλεξάνδρα Πασχαλίδου μεγάλωσε στη Σουηδία, άρχισε να σπουδάζει πολιτικές επιστήμες στη Στοκχόλμη, αλλά με το Erasmus βρέθηκε στο… Ρέθυμνο. «Εγώ μεγάλωσα ως μεταναστόπουλο, φύγανε οι γονείς μου από την Ελλάδα όταν ήμουν έξι ετών. Μεγάλωσα όπως όλοι οι ομογενείς με το όνειρο μία μέρα να γυρίσουμε στην Ελλάδα», λέει η Αλεξάνδρα Πασχαλίδου στην Deutsche Welle. Όχι μόνο πραγματοποίησε το όνειρό της, αλλά πήρε παράταση και για δεύτερο εξάμηνο Erasmus. Μοναδική εμπειρία η παραμονή στην Κρήτη, από κάθε άποψη: «Το πανεπιστήμιο ήταν τελείως διαφορετικό απ΄ότι το πανεπιστήμιο της Στοκχόλμης, όπου όλα ήταν πολύ πειθαρχημένα, όλοι έρχονταν στην ώρα τους, δίναμε μαθήματα κάθε μήνα, είχαμε πάρα πολλή ύλη. Ενώ στο πανεπιστήμιο στην Κρήτη τα πράγματα ήταν πολύ πιο χαλαρά. Οι φοιτητές καπνίζανε εκείνες τις εποχές, πίνανε καφέ. Αλλά μου έμαθαν κάτι που δεν θα το ξεχάσω ποτέ: υπήρχε ένα πολύ ζωντανό κλίμα μία πολύ δημοκρατική ατμόσφαιρα. Οτιδήποτε έλεγε ο καθηγητής το συζητάγανε, φέρνανε αντιρρήσεις, διαφωνούσανε. Το οποίο δεν συνέβαινε στη Σουηδία».
Η αλήθεια είναι ότι τα κίνητρα για συμμετοχή στο Erasmus ποικίλλουν. Άλλοι επιδιώκουν την καλύτερη δυνατή πιστοποίηση σπουδών, άλλοι αναλογίζονται τα… θέλγητρα του Νότου. Ή του Βορρά, ανάλογα με τις προτιμήσεις. Υπάρχουν και οι φιλόδοξοι, που διστάζουν να δοκιμάσουν την εμπειρία του Erasmus, γιατί ανησυχούν μήπως χάσουν ένα εξάμηνο από τις σπουδές τους. Η Αλεξάνδρα Πασχαλίδου έχει φιλοσοφήσει το ζήτημα. «Δεν χάνεις εξάμηνο στις μεσογειακές χώρες. Κερδίζεις ζωή», μας λέει. «Και στην καριέρα σου κερδίζεις πράγματα. Τίποτα δεν μπορεί να αναπληρώσει αυτά που έζησα και αυτά που έμαθα. Αυτός ο πιο χαλαρός τρόπος ζωής με έχει σώσει πάρα πολλές φορές. Και σου δίνει και άλλες οπτικές γωνίες».
Μοναδικές ευκαιρίες δικτύωσης
Τα 30 χρόνια Erasmus γιορτάστηκαν στην έδρα του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου στο Στρασβούργο
Από τις αρχές του προγράμματος, το 1987, συμμετείχαν στις ανταλλαγές όχι μόνο προπτυχιακοί φοιτητές, αλλά και μεγαλύτερης ηλικίας ερευνητές. Όπως ο Νικόλας Παληκαράκης, σήμερα καθηγητής Βιοϊατρικής Μηχανικής στην Πάτρα. Ήταν 40 χρονών όταν οι πρώτες ανταλλαγές τον οδήγησαν στη Μπολόνια, στις Βρυξέλλες και στη Μαδρίτη. Σήμερα πλησιάζει τα 70 και στον απολογισμό του επισημαίνει ότι το όφελος «ήταν τεράστιο. Πρώτα απ’όλα λόγω του ότι προβλήθηκε η δουλειά που κάναμε στην Πάτρα στη Βιοϊατρική Μηχανική. Αυτή η πρωτοβουλία μας έφερε σε πολύ στενή επαφή με ευρωπαϊκά πανεπιστήμια, κάτι που άνοιξε τον δρόμο για συμμετοχή σε ευρωπαϊκά προγράμματα. Και το σπουδαιότερο, θα έλεγα, ήταν ότι υπήρχε μία εξαιρετική δεξαμενή πολύ καλών φοιτητών από το εξωτερικό που σπούδαζαν σε αυτό το πρόγραμμα. Και εγώ, ως διεθυντής σπουδών, είχα την ευκαιρία να διαλέξω εξαιρετικά ευφυείς μηχανικούς για να συνεχίσουν μαζί μου το διδακτορικό τους».
Σήμερα το Erasmus έχει μετεξελιχθεί σε Erasmus+ και περιλαμβάνει πολλά και ποικίλα υπο-προγράμματα ανταλλαγών. Η ζήτηση αυξάνεται συνεχώς. Το ερώτημα είναι αν ο ευρωπαϊκός προϋπολογισμός μπορεί να στηρίξει την επέκταση του προγράμματος μετά το 2020. Εδώ ο λόγος ανήκει στους πολιτικούς. Για παράδειγμα στον Σλοβένο Μίλαν Τσβερ, εισηγητή του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου για το μέλλον του Erasmus+. «Τα χρήματα είναι πάντα ένα πρόβλημα», λέει ο Μίλαν Τσβιρ στην Deutsche Welle. «Αν θέλουμε να καλύψουμε τη ζήτηση, πρέπει να αυξήσουμε τον προϋπολογισμό τουλάχιστον κατά 50%. Έχουμε προγράμματα ανταλλαγών όπως το Youth in Action, όπου το ποσοστό αποδοχής δεν υπερβαίνει το 26%, γιατί απλά δεν υπάρχουν αρκετά χρήματα. Προβλήματα προκαλεί και το Brexit γιατί προφανώς μειώνονται οι βρετανικές συνεισφορές. Αλλα πιστεύω ότι μπορούμε να βρούμε μία λύση».
Γιάννης Παπαδημητρίου, Στρασβούργο
Via : www.dw.com
