Η απόβαση στη Νορμανδία ήταν η πιο φιλόδοξη επιχείρηση στην ιστορία. Σε μία ημέρα, αποβιβάστηκαν στις ακτές της Νορμανδίας 175.000 στρατεύματα, με τη βοήθεια περισσότερων από 5.000 πλοίων, που ήταν επανδρωμένα με 195.700 προσωπικό από τις ναυτικές δυνάμεις των Συμμάχων και το εμπορικό ναυτικό.
Της Μικαέλας Κόλλια
«Έχεις συνειδητοποιήσει ότι τη στιγμή που θα ξυπνήσουμε το πρωί, 20.000 άνδρες μπορεί να έχουν σκοτωθεί;»: O Ουίνστον Τσώρτσιλ στη γυναίκα του το βράδυ πριν από την D-Day.
«Eπιχείρηση Overlord» ή η αρχή του τέλους του πολέμου
Κατά τη διάρκεια του Β’ Παγκοσμίου Πολέμου (1939-1945), η Μάχη της Νορμανδίας, η οποία διήρκεσε από τον Ιούνιο ως τον Αύγουστο του 1944, είχε ως αποτέλεσμα την απελευθέρωση της Δυτικής Ευρώπης από τον έλεγχο της ναζιστικής Γερμανίας. Με την κωδική ονομασία «Επιχείρηση Overlord», η μάχη άρχισε στις 6 Ιουνίου του 1944, γνωστή και ως D-Day, όταν περίπου 156.000 αμερικανικές, βρετανικές και καναδικές δυνάμεις αποβιβάστηκαν στις πέντε παραλίες κατά μήκος μιας λωρίδας 50 μιλίων της βαριά οχυρωμένης ακτής της Νορμανδίας, στη Γαλλία. Η εισβολή ήταν μία από τις μεγαλύτερες στρατιωτικές επιθέσεις στην ιστορία και εκτελέστηκε ύστερα από εκτενή προγραμματισμό. Πριν από την D-Day, οι Σύμμαχοι διεξήγαγαν μια μεγάλης κλίμακας εκστρατεία, που είχε σχεδιαστεί για να παραπλανήσουν τους Γερμανούς σχετικά με τον επιδιωκόμενο στόχο εισβολής. Από τα τέλη Αυγούστου του 1944, ολόκληρη η βόρεια Γαλλία είχε απελευθερωθεί, και μέχρι την επόμενη άνοιξη οι Σύμμαχοι είχαν νικήσει τους Γερμανούς. Η απόβαση στη Νορμανδία θεωρήθηκε η αρχή του τέλους του πολέμου στην Ευρώπη.
Η προετοιμασία των γερμανικών δυνάμεων
Μετά την εισβολή και την επακόλουθη πτώση της Γαλλίας το 1940, ο γερμανικός στρατός έλεγχε το σύνολο των ακτών της Βόρειας Γαλλίας. Με την εκκένωση των Συμμάχων στη Δουνκέρκη, ο Χίτλερ ήλπιζε ότι η Βρετανία θα συμφωνήσει να συνεργαστεί μαζί τους, για τη διευθέτηση του πολέμου. Όμως, εξαιτίας της βρετανικής αποφασιστικότητας και της γερμανικής αδυναμίας για εισβολή στην Αγγλία, οι γερμανικές δυνάμεις αναγκάστηκαν να διατηρήσουν αμυντική στάση κατά μήκος της ακτής.
Παρόλο που η Γερμανία, συγκριτικά με τις ΗΠΑ και την Αγγλία, κατείχε εξαιρετικά έμπειρο και εκπαιδευμένο στρατιωτικό δυναμικό και πολύ πιο σύγχρονο οπλισμό (όπως τεθωρακισμένα, βαρέα πυροβολικά όπλα και αντιαρματικά), οι Σύμμαχοι προσπαθούσαν να καλύψουν την ποιοτική αυτή διαφορά με την ποσότητα των δυνάμεων που κατείχαν. Η υπεροχή των ναζιστικών δυνάμεων σε ποιότητα είχε δώσει μια ιδιαίτερη δυναμική και αυτοπεποίθηση τους Γερμανούς και έτσι, η βασική εντολή σχετικά με μια επερχόμενη εισβολή των Συμμάχων ήταν περισσότερο προληπτική. Αυτό σήμαινε ότι οι Γερμανοί πίστευαν ότι θα μπορούσαν να αντιμετωπίσουν τη βρετανική και την αμερικανική απειλή άπαξ και διά παντός, και να μεταφέρουν μονάδες στο ανατολικό μέτωπο. Και οι δύο πλευρές γνώριζαν ότι η έκβαση της εισβολής ήταν πολύ πιθανό να οδηγήσει στην καθοριστική τροπή του πολέμου.
Το 1943, και αφού οι ναζιστικές δυνάμεις είχαν χτίσει ένα εκτεταμένο αμυντικό σύστημα οχυρώσεων κατά μήκος των δυτικών ακτών της Ευρώπης και της Σκανδιναβίας, ο Χίτλερ διόρισε στρατάρχη τον Έρβιν Ρόμελ και του ανέθεσε να διοικήσει την Ομάδα Β του στρατού όπως και την υπεράσπιση της Νορμανδίας. Όταν ο Ρόμελ επιθεώρησε την άμυνα των ακτών, τη βρήκε εντελώς ανεπαρκή και διέταξε βελτιώσεις στα κτίρια και στα ναρκοπέδια, ενίσχυση των οχυρώσεων, και τοποθέτηση εμποδίων στο νερό ώστε να καλύψει όλες τις πιθανές τοποθεσίες αποβίβασης των αντιπάλων.
Εντούτοις, ο Ρόμελ λειτουργούσε πάντα υπό τις εντολές του Στρατάρχη Γκερντ φον Ρούντστεντ και χρειαζόταν δική του άδεια ώστε να μετακινήσει μονάδες του στρατού. Αυτό στη συνέχεια θα δημιουργούσε πρόβλημα στην αντιμετώπιση της εισβολής των Συμμαχικών δυνάμεων, καθώς σήμαινε ότι ο Ρούντστεντ θα έπρεπε να στείλει αίτηση στον Χίτλερ και ύστερα να δώσει άδεια για οποιαδήποτε κίνηση των στρατευμάτων.
Ήδη μέχρι το 1944, η γερμανική πολεμική μηχανή ήταν ακόμη πολύ ισχυρή. Μέχρι τον Ιούνιο, οι γερμανικές δυνάμεις στη Γαλλία αριθμούσαν 46 μεραρχίες πεζικού και 9 τμήματα panzer (τανκς και τεθωρακισμένα). Παράλληλα, ο Χίτλερ είχε διατηρήσει 7 μεραρχίες πεζικού και 1 panzer κατά μήκος της ακτής κοντά στη Ιταλία για να αντιμετωπίσει πιθανή εισβολή από εκεί. Σε κάθε περίπτωση, ο Χίτλερ υποπτευόταν ότι η εισβολή θα γινόταν αρκετά κοντά στο Ηνωμένο Βασίλειο γιατί ήξερε ότι οι αντίπαλες του δυνάμεις θα χρειάζονταν στενή εναέρια υποστήριξη.
Η αντεπίθεση των Συμμαχικών δυνάμεων
Η αντεπίθεση των δυνάμεων του Άξονα δεν άργησε να έρθει. Μετά την πτώση της Γαλλίας τον Ιούνιο του 1940, η Βρετανική δύναμη υπεράσπισης, παγιδεύτηκε κατά μήκος της βόρειας ακτής της Γαλλία. Αφού οι Γερμανοί εισέβαλαν στη Σοβιετική Ένωση τον Ιούνιο του 1941, ο Σοβιετικός ηγέτης Ιωσήφ Στάλιν άρχισε να πιέζει για τη δημιουργία ενός δεύτερου μετώπου στη Δυτική Ευρώπη, την οποία ο Τσώρτσιλ αρνήθηκε επειδή, ακόμη και με την αμερικανική βοήθεια, οι Βρετανοί δεν είχαν επαρκείς δυνάμεις για ένα τέτοιο χτύπημα.
Αντί για άμεση επιστροφή στη Γαλλία, οι Δυτικοί Σύμμαχοι οργάνωσαν επιθέσεις στη Μεσόγειο. Μέχρι τα μέσα του 1943, είχαν κερδίσει στην εκστρατεία της Βόρειας Αφρικής, γνωστή και ως «Επιχείρηση Πυρσός». Έτσι, το καλοκαίρι του 1943, ο πόλεμος στη Β. Αφρική έλαβε τέλος, με τους Συμμάχους να εκκαθαρίζουν τα νότια παράλια της Μεσογείου. Η επιτυχία ήταν μεγάλη, καθώς κατάφεραν να αποσπάσουν μεγάλο αριθμό ικανών Γερμανών στρατιωτών και ηγετών από το ρωσικό μέτωπο. Από την άλλη, το αποτέλεσμα του πολέμου στη Β. Αφρική ενείχε και μια θετική εξέλιξη και για τους Γερμανούς: είχε σχεδόν αποκλειστεί πια η πιθανότητα επίθεσης εντός του 1943 στη Γαλλία. Η εξάμηνη αντίσταση των δυνάμεων του Χίτλερ είχε, επίσης, καταδείξει τις ικανότητες και το υψηλό ηθικό του στρατού του.
Μακροπρόθεσμα, όμως, οι Σύμμαχοι είχαν καταφέρει να βρεθούν σε πλεονεκτικότερη θέση, αφού με την κατάληψη των παραλίων της Β. Αφρικής και την εξουδετέρωση των δυνάμεων του Άξονα μπορούσαν πλέον να προετοιμαστούν για την επικείμενη απόβαση στη Σικελία. Έτσι, ξεκίνησαν την εισβολή στη Σικελία (τον Ιούλιο του 1943), και στην Ιταλία (τον Σεπτέμβριο του 1943). Αν και ο Χίτλερ είχε διατάξει πόλεμο μέχρις εσχάτων, οι γερμανοϊταλικές δυνάμεις παραδόθηκαν στις 4 Μαΐου 1943 εξαιτίας, κυρίως, της έλλειψης καυσίμων. Έχοντας πρώτα καταστρέψει τον οπλισμό τους, 150.000 Γερμανοί και 90.000 Ιταλοί παραδόθηκαν στους Βρετανούς και Αμερικανούς.
Η οργάνωση της απόβασης στη Νορμανδία
Η απόφαση για την πραγματοποίηση της απόβασης στις βόρειες γαλλικές ακτές πάρθηκε στη διάσκεψη Trident, που έγινε τον Μάιο του 1943 στην Ουάσιγκτον. Τότε οι Αμερικανοί κατάφεραν να πείσουν τους Βρετανούς για την ανάγκη εισβολής στη Γαλλία. Η προβλεπόμενη ημερομηνία για την πραγματοποίηση της απόβασης ορίστηκε ένα χρόνο μετά. Ωστόσο, ο σχεδιασμός της απόβασης στη Γαλλία ξεκίνησε ήδη από το καλοκαίρι του 1943, με την εκπαίδευση και την οργάνωση στρατευμάτων γι’ αυτόν τον σκοπό.
Η «επιχείρηση Overlord», η κωδική ονομασία για την εισβολή στη Νορμανδία, οργανώθηκε με τη συμμετοχή περισσότερων από 150.000 ανδρών και 5.000 πλοίων. Αποτελούνταν από αμερικανικές, βρετανικές, καναδικές, πολωνικές, και γαλλικές δυνάμεις στρατού υπό τις διαταγές του Ανώτατου Διοικητή των Συμμαχικών Δυνάμεων, Αϊζενχάουερ (η επιλογή του Αϊζενχάουερ είχε γίνει επισήμως από τον Πρόεδρο Ρούζβελτ και τη συμφωνία των Βρετανών, τον Δεκέμβριο του 1943). Αναπληρωτής Ανώτατος Διοικητής της εισβολής ορίστηκε ο Βρετανός Μάρσαλ Άρθουρ Τέντερ, ο οποίος ήταν διοικητής των Συμμαχικών Αεροπορικών Δυνάμεων στη Μεσόγειο. Παράλληλα, ο Βρετανός Ναύαρχος Μπέρτραμ Ράμσεϋ διορίστηκε διοικητής του Ναυτικού, και, όσο αφορά στις εναέριες δυνάμεις, διοικητής ορίστηκε ο Μάρσαλ Τράφονρτ Λι.
Ο Μοντγκόμερι, που είχε επιλεχθεί ως διοικητής των δυνάμεων του εδάφους, έφτασε στη Βρετανία τον Ιανουάριο του 1944 και, αφού άρχισε να αξιολογεί τη σκοπιμότητα του εγχειρήματος, πρότεινε την επέκταση του χώρου εισβολής στα δυτικά του ποταμού Vire με σκοπό την περικύκλωση του Χερβούργου.
Η παραπλάνηση- «Επιχείρηση Ανδρεία»
Αφού οργάνωσαν την επιχείρηση της απόβασης, οι Σύμμαχοι κατέβαλλαν περίτεχνες προσπάθειες με σκοπό να παραπλανήσουν τους Γερμανούς και να τους κάνουν να πιστέψουν ότι συγκέντρωσαν στο Κεντ (ακριβώς απέναντι από το Pas de Calais) τεράστιες δυνάμεις. Προκειμένου να δώσουν κύρος στην υποτιθέμενη επιχείρηση του Κεντ, δόθηκε εντολή ανάληψης του ψεύτικου στρατού (γνωστό ως 1η Ομάδα Στρατού των ΗΠΑ) στο στρατηγό Τζορτζ Πάτον. Επιπλέον, έφτιαξαν πλαστές ομιλίες ασυρμάτων και ραδιοκύμματα, καθώς και ψεύτικες εγκαταστάσεις, δεξαμενές και οχήματα. Το σχέδιο, που είχε την κωδική ονομασία «Επιχείρηση Ανδρεία», θεωρήθηκε μεγάλη επιτυχία στον αποπροσανατολισμό της Γερμανικής Ανώτατης Διοίκησης σχετικά με την πραγματική εισβολή.
Οι κακές καιρικές συνθήκες και η καθυστέρηση της επιχείρησης
Ο Αϊζενχάουερ είχε επιλέξει την 5 Ιούνη 1944, ως ημερομηνία για την εισβολή. Ωστόσο, οι κακές καιρικές συνθήκες προκάλεσαν καθυστέρηση της επιχείρησης για 24 ώρες. Το πρωί της 5ης Ιουνίου, και αφού οι μετεωρολόγοι του Αϊζενχάουερ πρόβλεψαν τη βελτίωση των συνθηκών για την επόμενη ημέρα, εκείνος έδωσε στην «Επιχείρηση Overlord» το πράσινο φως, λέγοντας στα στρατεύματα: «Είστε έτοιμοι να ξεκινήσετε τη Μεγάλη Σταυροφορία. Τα μάτια του κόσμου είναι στραμμένα πάνω σας».
Αργότερα εκείνη την ημέρα, περισσότερα από 5.000 πλοία και αποβατικά σκάφη, που μετέφεραν στρατεύματα και εφόδια, άφησαν την Αγγλία για το ταξίδι πέρα από τη Μάγχη της Γαλλίας. Την ίδια στιγμή, περισσότερα από 11.000 αεροσκάφη είχαν κινητοποιηθεί για να παρέχουν στην επιχείρηση εναέρια κάλυψη και υποστήριξη.
D-Day : 6 Ιουνίου 1944
Την αυγή της 6ης Ιουνίου 1944, χιλιάδες αλεξιπτωτιστές και εναέρια στρατεύματα ήταν έτοιμα και παραταγμένα πίσω από τις γραμμές του εχθρού, ώστε να προστατεύουν τις γέφυρες εξόδου. Η επιδρομή ξεκίνησε μέσω θαλάσσης στις 6:30 π.μ. Οι Βρετανοί και οι Καναδοί, αφού ξεπέρασαν τη μικρή αντίσταση του εχθρού, κατέλαβαν τις παραλίες με τις κωδικές ονομασίες Gold, Juno και Sword. Αν και οι δυνάμεις των ΗΠΑ αντιμετώπισαν βαριά αντίσταση και αρκετές απώλειες στην παραλία Ομάχα, στο τέλος κατάφεραν να αποβούν στις παραλίες της Νορμανδίας. Σύμφωνα με εκτιμήσεις, η εισβολή στοίχισε τη ζωή σε περισσότερους από 4.000 στρατιώτες, ενώ οι τραυματίες ξεπέρασαν τους χιλιάδες.
Λιγότερο από μία εβδομάδα αργότερα, στις 11 Ιουνίου, οι παραλίες ήταν πλήρως εξασφαλισμένες και είχαν αποβιβαστεί στη Νορμανδία πάνω από 326.000 στρατιώτες, 50.000 οχήματα και περίπου 100.000 τόνοι εξοπλισμού.
Από την πλευρά τους, οι Γερμανοί υπέστησαν τεράστια σύγχυση στις τάξεις τους. Αρχικά, επειδή ο Χίτλερ πίστευε ότι η εισβολή ήταν μια προσποίηση των Συμμαχικών Δυνάμεων με σκοπό να αποσπάσουν την προσοχή και να επιτεθούν βόρεια του ποταμού Σηκουάνα, αρνήθηκε να απελευθερώσει τα κοντινά στρατιωτικά τμήματα και δίστασε να καλέσει τεθωρακισμένες μεραρχίες. Αντιθέτως, κάλεσε ενισχύσεις από πιο μακρινές περιοχές, προκαλώντας καθυστερήσεις. Επιπλέον, οι Γερμανοί παρεμποδίστηκαν από την αποτελεσματική στήριξη των ναυτικών και εναέριων συμμαχικών δυνάμεων, οι οποίες ανάγκασαν τους Γερμανούς να κάνουν μεγάλες παρακάμψεις.
Στις επόμενες εβδομάδες, οι Σύμμαχοι πάλεψαν σε ολόκληρη τη Νορμανδία και μέχρι το τέλος του Ιουνίου, είχαν καταλάβει το ζωτικής σημασίας λιμάνι του Χερβούργου, συνεχίζοντας την πορεία τους σε όλη τη Γαλλία.
Η νίκη στη Νορμανδία
Μέχρι το τέλος του Αυγούστου του 1944, οι Σύμμαχοι είχαν φθάσει στον ποταμό Σηκουάνα, στο Παρίσι, εκτοπίζοντας τους Γερμανούς από τη βορειοδυτική Γαλλία. Στη συνέχεια, ετοιμάζονταν να εισέλθουν στη Γερμανία, όπου θα συναντιούνταν με τα σοβιετικά στρατεύματα που κινούνταν από τα ανατολικά.
Η εισβολή Νορμανδία αποτέλεσε την αρχή της ήττας των Ναζί. Ήταν όχι μόνο ένα σημαντικό ψυχολογικό πλήγμα, αλλά και ένα εμπόδιο για τον Χίτλερ στο να στείλει στρατεύματα από τη Γαλλία στο Ανατολικό Μέτωπο ενάντια στους Σοβιετικούς. Την επόμενη άνοιξη, στις 8 Μαΐου 1945, η ναζιστικές δυνάμεις παραδόθηκαν επίσημα στους Συμμάχους. Ο Χίτλερ είχε αυτοκτονήσει μια εβδομάδα νωρίτερα, στις 30 Απριλίου.
Via : tvxs.gr
