Σωτήρης Βαλντέν
Κανείς μας δεν μπορεί να σωπαίνει μπροστά στο έγκλημα που συντελείται και κλιμακώνεται καθημερινά στη Γάζα. Η σφαγή των Παλαιστινίων πρέπει να σταματήσει! Η διεθνής κοινότητα πρέπει να βάλει φραγμό στην ακροδεξιά κυβέρνηση Νετανιάχου! Ανθρωπιστική εκεχειρία επιβάλλεται τώρα, όπως απαιτεί το ψήφισμα της Γενικής Συνέλευσης του ΟΗΕ! Και πρέπει να ανοίξει ο δρόμος για πολιτική λύση του Παλαιστινιακού στη βάση των δύο κρατών, μόνη διέξοδος από τις αιματοχυσίες χωρίς τέλος.
Θεωρώ όμως σκόπιμο να αντικρουστούν και εδώ τα επιχειρήματα των υποστηρικτών του εγκλήματος, πρώτα και κύρια δηλαδή των περισσότερων δυτικών κυβερνήσεων και των προπαγανδιστών τους.
Το δικαίωμα στην άμυνα
Το Ισραήλ, όπως κάθε κράτος, έχει δικαίωμα να αμυνθεί όταν υφίσταται επίθεση. Ωστόσο, το διεθνές δίκαιο και το δίκαιο του πολέμου θέτουν προϋποθέσεις:
- Αναλογικότητα στην αντίδραση: Αυτό που συντελείται σήμερα στη Γάζα, σε ανθρώπινες ζωές και έκταση καταστροφών, είναι κραυγαλέα δυσανάλογο προς την επίθεση της Χαμάς της 7/10, όσο φρικαλέα και αν ήταν και η τελευταία.
- Προστασία των αμάχων: Η εκδίκηση πάνω σε αμάχους για όσους σκότωσε η Χαμάς είναι έγκλημα. Οι όποιοι ισχυρισμοί πως το Ισραήλ δεν στοχεύει αμάχους αποτελούν ασύστολο ψεύδος. Το επιβεβαιώνουν παρατηρητές των διεθνών οργανισμών, με πρώτους του ΟΗΕ. Ούτε ο ισχυρισμός πως η Χαμάς χρησιμοποιεί αμάχους και νοσοκομεία ως «ανθρώπινη ασπίδα» (ισχυρισμός που πάντως ελέγχεται) δικαιολογεί τη σφαγή, σύμφωνα πάντα με το διεθνές δίκαιο. Όλο και συχνότερα, ισραηλινοί ιθύνοντες δικαιολογούν ανοικτά τη δολοφονία αμάχων.
Ποιος απειλεί ποιόν;
Μας λένε πως απειλείται η ίδια η ύπαρξη του εβραϊκού κράτους, οπότε αυτό έχει δικαίωμα και υποχρέωση να αμυνθεί με κάθε μέσο. Όμως στην πραγματικότητα ποιος απειλεί την ύπαρξη ποιανού;
Το δικαίωμα ύπαρξης του εβραϊκού κράτους θεμελιώνεται σε χρησικτησία, ανεξάρτητα του πώς κρίνει ο καθένας την ιστορία της εγκατάστασης των Εβραίων στην Παλαιστίνη τον 20ό αιώνα. Είναι βέβαια εύλογο οι ντόπιοι Άραβες να μην ξεχνούν πως τους εκτόπισαν από την πατρίδα τους, πολλώ μάλλον που η πολιτική των εποικισμών συνεχίζεται μέχρι σήμερα. Όμως 80 χρόνια μετά την ίδρυση του Ισραήλ, ουδείς πια μπορεί να αμφισβητεί την ύπαρξή του -και ακόμη λιγότερο είναι σε θέση να την αμφισβητήσει έμπρακτα. Όπως κανείς εχέφρων δεν ζητά την εκδίωξη όλων των Τούρκων εποίκων από την Κύπρο.
Η πραγματική υπαρξιακή απειλή για το κράτος του Ισραήλ από μέρους των γειτονικών αραβικών κρατών έληξε τη δεκαετία ’70. Και στην απίθανη περίπτωση να αναβίωνε, σε ακραία σενάρια αντίδρασης των λαών τους στα εγκλήματα του Ισραήλ, θα αποτελούσε αυτοκτονική πράξη με δεδομένο το στρατιωτικό συσχετισμό. Όσον αφορά το Ιράν, το καθεστώς του δύσκολα θα διανοείτο να απειλήσει την ύπαρξή του Ισραήλ, γνωρίζοντας πως το τελευταίο διαθέτει πυρηνικά όπλα.
Το ότι η Χαμάς και άλλες παλαιστινιακές οργανώσεις δεν έχουν αποκηρύξει τον στόχο της διάλυσης του κράτους του Ισραήλ είναι καταδικαστέο. Δεν αποτελεί όμως πραγματική υπαρξιακή απειλή. Η Χαμάς και οι Παλαιστίνιοι και να ήθελαν να «ρίξουν στη θάλασσα» τους Εβραίους, με κανένα τρόπο δεν μπορούν.
Αντίθετα, αυτοί που η ύπαρξή τους ως κράτος και ως έθνος απειλούνται καθημερινά -και όχι μόνο λεκτικά- από το κράτος του Ισραήλ και τη σημερινή εξτρεμιστική του κυβέρνηση είναι οι Παλαιστίνιοι. «Ο Παλαιστινιακός λαός υφίσταται επί 56 χρόνια μια αποπνικτική κατοχή. Είδε τη χώρα του να καταβροχθίζεται σταθερά από εποικισμούς και να μαστίζεται από βία. Την οικονομία του να καταπνίγεται. Τον λαό του να εκτοπίζεται και τις κατοικίες του να κατεδαφίζονται. Οι ελπίδες του για μια πολιτική λύση στην τραγική τους κατάσταση εξαφανίζονται». Αυτά δεν είναι λόγια Παλαιστινίων ή αντισημιτών, αλλά του σοσιαλιστή γενικού γραμματέα του ΟΗΕ (24/10). Ισραηλινοί ιθύνοντες δηλώνουν πως το κράτος τους δικαιούται το σύνολο των παλαιστινιακών εδαφών. Η ισραηλινή κυβέρνηση, με λόγια και κυρίως με έργα, κάνει ό,τι μπορεί για να υπονομεύσει τη λύση των δύο κρατών. Η σημερινή επιχείρηση «εξάλειψης» της Χαμάς είναι πιθανό να αποσκοπεί και στην πλήρη εκδίωξη (και μερικό αφανισμό) των Παλαιστινίων της Γάζας. Σε κάθε περίπτωση, κλείνει την πόρτα σε πολιτική λύση.
Με άλλα λόγια, αν το Ισραήλ έχει δικαίωμα να αμυνθεί επειδή δέχτηκε επίθεση και απειλείται (πάντως όχι η ύπαρξή του), πολύ περισσότερο αυτό το δικαίωμα έχουν οι Παλαιστίνιοι που δέχονται δυσανάλογη επίθεση σήμερα και διώκονται επί δεκαετίες. Και βέβαια ο μόνος τρόπος οι δύο λαοί να μπορέσουν να ζήσουν μόνιμα σε ειρήνη και ασφάλεια, χωρίς να αισθάνονται απειλούμενοι, είναι η πολιτική λύση των δύο κρατών.
Περί τρομοκρατίας και τρομοκρατικών οργανώσεων
Η αιματηρή επίθεση της Χαμάς στις 7/10 αποτελεί απεχθή και απολύτως καταδικαστέα τρομοκρατική πράξη. Όμως, όπως επισήμανε ο Γκουτέρες, η επίθεση αυτή δεν συνέβη «σε ένα κενό» (did not happen in a vacuum).
Η Χαμάς δεν είναι απλά μια τρομοκρατική οργάνωση. Χρησιμοποιεί τρομοκρατικές μεθόδους, αλλά ταυτόχρονα εκπροσωπεί τον λαό της Γάζας και τον εθνικοαπελευθερωτικό του αγώνα. Άλλος εκπρόσωπός του σήμερα δεν υπάρχει (και σ’ αυτό βοήθησε και η πολιτική του Νεντανιάχου). Όπως το ΡΚΚ για τους Κούρδους της Τουρκίας, όπως παλιότερα το FNL στην Αλγερία ή και ο IRA στην Ιρλανδία. Αν αναζητούμε πολιτική λύση στο Παλαιστινιακό και όχι λύση δια των σφαγών, η Χαμάς είναι αναπόφευκτα ένας από τους συνομιλητές. Η εξίσωσή της με τον ISIS μάλλον υποκρύπτει πρόθεση να μην υπάρξει πολιτική λύση.
Η τρομοκρατία της μιας πλευράς δεν δικαιολογεί την τρομοκρατία της άλλης. Όμως, για να μην χάνουμε και την αίσθηση των αναλογιών, ας μην λησμονούμε πως ο μεγαλύτερος με διαφορά τρομοκράτης στην Παλαιστίνη και τα πέριξ, επί δεκαετίες και βέβαια σήμερα με την επιχείρηση της Γάζας, είναι το κράτος του Ισραήλ.
Ο ιμπεριαλισμός ζει και βασιλεύει
Οι Ηνωμένες Πολιτείες, αλλά και τα κράτη της Ευρώπης με κάποιες εξαιρέσεις σε επιμέρους θέματα, υποστηρίζουν ανοικτά την ισραηλινή επιχείρηση. Βλέπουν τρομοκρατία μόνο από την Χαμάς. Τάσσονται υπέρ του σεβασμού του διεθνούς δικαίου και της ανθρωπιστικής βοήθειας (σταγόνα στον ωκεανό σε σχέση με την καταστροφή που συντελείται), αλλά μπλοκάρουν αποφάσεις για εκεχειρία στο Συμβούλιο Ασφαλείας του ΟΗΕ ή και στο Ευρωπαϊκό Συμβούλιο. «Μια εκεχειρία θα ωφελούσε τη Χαμάς», δηλώνει ο Μπλίνκεν, ενόσω καθημερινά σφάζονται εκατοντάδες άμαχοι. Την ίδια ώρα εφοδιάζουν τις ένοπλες δυνάμεις του Νεντανιάχου με κάθε είδους φονικά όπλα και τα αεροπλανοφόρα τους συνωστίζονται στην περιοχή για να τον προστατεύσουν. Επί χρόνια παρακολουθούν το Ισραήλ να υπονομεύει τη λύση των δύο κρατών, χωρίς να κάνουν τίποτε, πέρα από λόγια, για να το σταματήσουν
Η στάση της Δύσης στη σημερινή σύγκρουση υπενθυμίζει πόσο κούφια είναι η εικόνα που την εμφανίζει ως υπερασπιστή της δημοκρατίας και του διεθνούς δικαίου κατά του αυταρχισμού και της βαρβαρότητας. Η πολιτική της αποτελεί έκφραση ενός απροκάλυπτου γυμνού ιμπεριαλισμού που λίγο μεταβλήθηκε από την εποχή που καθιερώθηκε ο όρος. Η δημοκρατία, το διεθνές δίκαιο και ο ανθρωπισμός είναι τα τελευταία που τους απασχολούν ενόσω δεν εξεγείρονται οι λαοί τους. Τα γεωπολιτικά και οικονομικά συμφέροντα, η παγκόσμια κυριαρχία είναι τα πραγματικά τους κίνητρα.
Η μονόπλευρη καταγγελία της τρομοκρατίας της Χαμάς, γίνεται από χώρες που έχουν δολοφονήσει πολλαπλάσιο αριθμό αμάχων, όχι τον 19ο αιώνα, αλλά πολύ πιο πρόσφατα στο Βιετνάμ, το Ιράκ και αλλού. Η υποκρισία και ο κυνισμός των «τρομοκρατών με τη γραβάτα» είναι απίστευτος.
Η θλιβερή εικόνα της Ελλάδας
Η Ελλάδα συναίνεσε στην απόφαση της Συνόδου Κορυφής της ΕΕ να μην ζητήσει εκεχειρία στη Γάζα. Λίγες μέρες αργότερα επανέλαβε αυτή τη στάση στον ΟΗΕ, ενάντια στην τεράστια πλειοψηφία 120 κρατών του κόσμου. Αποστασιοποιήθηκε ακόμη και από τη σύμμαχο Γαλλία και άλλα εφτά κράτη μέλη της ΕΕ που ψήφισαν υπέρ της εκεχειρίας. Πρόκειται για κατάντημα μιας χώρας που κόπτεται για τον ανθρωπισμό και το διεθνές δίκαιο και κομπάζει για την «πολυδιάστατη» εξωτερική της πολιτική.
Η θλιβερή αυτή στάση της χώρας μας ήταν δυστυχώς αναμενόμενη. Το δόγμα Μητσοτάκη του «πιο πιστού συμμάχου των ΗΠΑ», αναπόφευκτα οδηγεί εκεί. Δυστυχώς, η πολιτική αυτή εγκαινιάστηκε από την κυβέρνηση του ΣΥΡΙΖΑ, που «αναβάθμισε» τις διμερείς στρατιωτικές σχέσεις με τη Ουάσιγκτον και έχτισε τη συμμαχία με το Ισραήλ. Όλοι θυμόμαστε τους εναγκαλισμούς Τσίπρα με τον Νεντανιάχου.
Βλέπουμε τώρα τα αποτελέσματα της πολιτικής αυτής. Πρώτον, με την Αλεξανδρούπολη, τη Σούδα και άλλες βάσεις που παραχωρεί στις ΗΠΑ, η Ελλάδα είναι σήμερα εκτεθειμένη και στα δύο θερμά μέτωπα της Μέσης Ανατολής και της Ουκρανίας, στόχος πληγμάτων, ιδίως στην περίπτωση μιας καθόλου απίθανης κλιμάκωσης σ’ αυτά τα μέτωπα. Δεύτερον, η χώρα μας απεμπολεί το διπλωματικό της κεφάλαιο ως δυτική χώρα που διατηρεί παραδοσιακά καλές σχέσεις με τον αραβικό κόσμο και δεν συμπαρατάσσεται με τα «γεράκια» κατά της Ρωσίας. Αυτή ήταν και η πραγματική έννοια της «πολυδιάστατης» εξωτερικής πολιτικής και όχι η περικύκλωση της Τουρκίας από πολλές «διαστάσεις», όπως διαφημίζεται σήμερα. Τρίτον, η Ελλάδα χάνει κάθε ηθικό έρεισμα στη διεθνή της πολιτική, ακολουθώντας τα επικίνδυνα ξεσπάσματα της υπερδύναμης.
Όλα αυτά με την ελπίδα πως η Τουρκία θα «σπρωχτεί» στο αντιδυτικό στρατόπεδο και εμείς θα επωφεληθούμε. Πρόκειται για μια ατελέσφορη, κοντόφθαλμη και άκρως επικίνδυνη στρατηγική. Και είναι θλιβερό πως η πολιτική αυτή συναντά ελάχιστες αντιδράσεις, ακόμη και όταν φτάνει να συντάσσεται με μαζικές σφαγές. Είναι ντροπή πως στις διαδηλώσεις κατά της σφαγής στη Γάζα κινητοποιούνται μόνο το ΚΚΕ και η εξωκοινοβουλευτική Αριστερά.
Τα όσα συμβαίνουν σήμερα στην Παλαιστίνη πολύ φοβάμαι πως δικαιώνουν τις θεωρίες για «σύγκρουση των πολιτισμών» που τόσο απορρίπταμε όταν διατυπώθηκαν. Ο κόσμος μας έχει εισέλθει σε ένα σπιράλ κλιμακούμενων αντιπαραθέσεων και βίας ανάμεσα σε μια παρακμάζουσα, αλλά ακόμη ισχυρή Δύση και τον ανερχόμενο Νότο. Το ποιος ξεκίνησε την κλιμάκωση λίγη πια έχει σημασία. Αυτό που είναι βέβαιο είναι πως η αμερικανική υπερδύναμη και οι υποτελείς της συμβάλλουν ενεργά σε αυτήν. Πως καθημερινά το χάσμα μεγαλώνει, χωρίς ορατή διέξοδο. Και πως η πορεία αυτή οδηγεί σε καταστροφή.
Ως πολίτες μιας Δύσης με βεβαρημένο παρελθόν και πάντα ιμπεριαλιστικό παρόν, πρέπει να αντισταθούμε. Να κάνουμε ό,τι είναι δυνατόν ώστε αυτή η πορεία να ανακοπεί -και εκ των ένδον. Να πιέσουμε τις κυβερνήσεις μας. Give peace a chance!
- Ο Σωτήρης Βαλντέν είναι μέλος της γραμματείας του τμήματος ευρωπαϊκής πολιτικής του ΣΥΡΙΖΑ-ΠΣ.
