Eξαιρετικά υψηλό ήταν το συνολικό ποσό που ξόδεψαν στη φετινή διπλή προεκλογική περίοδο τα ελληνικά πολιτικά κόμματα για τη διαδικτυακή πολιτική διαφήμισή τους στις δημοφιλείς πλατφόρμες της Google και της Meta. Μετά το τέλος της εκλογικής διαδικασίας η εταιρεία του Facebook, του Ιnstagram και του Whatsapp «άνοιξε» τα οικονομικά δεδομένα της πολιτικής διαφήμισης στην Ελλάδα, τα οποία η «Εφ.Συν.» επεξεργάστηκε μαζί με εκείνα της Google για να καταλήξει σε ορισμένα ενδιαφέροντα συμπεράσματα.
● Πάνω από 1,46 εκατ. ευρώ ξοδεύτηκαν από τα κόμματα για λόγους πολιτικής διαφήμισης στις δύο πλατφόρμες κατά τη διάρκεια της διπλής προεκλογικής περιόδου. Πρόκειται για υπερδιπλασιασμό του συνολικού ποσού που είχαν ξοδέψει τα πολιτικά κόμματα το 2019, τόσο για τις ευρωεκλογές όσο και για τις εθνικές εκλογές. Τα πραγματικά ποσά είναι πολύ μεγαλύτερα καθώς διαθέσιμα είναι τα στοιχεία που αφορούν μόνο συγκεκριμένα ψηφιακά κανάλια (google, youtube, facebook, instagram, whatsapp, messenger) και δεν συμπεριλαμβάνονται απευθείας διαφημίσεις σε ιστοσελίδες διαφόρων μορφών. Η τάση που ξεκίνησε στις εκλογές του 2019, με τη Νέα Δημοκρατία να δαπανά πολύ μεγάλα ποσά, παγιώθηκε.
● Η Ν.Δ. είναι μακράν του δεύτερου το κόμμα που ξόδεψε τα περισσότερα χρήματα, κατέχοντας το 56% της συνολικής δαπάνης. Εδωσε πάνω από 442 χιλιάδες ευρώ στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης του Meta και περίπου 386 χιλιάδες ευρώ στην Google.
● Ο ΣΥΡΙΖΑ ακολουθεί με λιγότερα από τα μισά χρήματα (345 χιλιάδες ευρώ συνολικά και 24% της συνολικής δαπάνης όλων των κομμάτων).
● H -καταχρεωμένη κατά τα άλλα λόγω των δανείων- Ν.Δ. αύξησε τα έξοδά της στην Google από το 2019 κατά 35% και ο ΣΥΡΙΖΑ κατά 18%.
● Η σειρά των 5 πρώτων κομμάτων ως προς τις διαδικτυακές δαπάνες προβολής είναι ίδια με τη σειρά εκλογής τους και στις δύο αναμετρήσεις.
● Το ΚΚΕ, σε αντίθεση με το 2019, δεν φαίνεται να έχει ξοδέψει ούτε ένα ευρώ στη Meta, αλλά έχει δώσει 47.700 ευρώ στην Google, κατέχοντας το 3% της συνολικής δαπάνης.
● Μεγάλοι «χαμένοι» ως προς τα χρήματα που κατέβαλαν χωρίς αντίκρισμα το ΜέΡΑ25 (6ο κόμμα σε δαπάνες, 3% του συνόλου), η Πανελλήνια Πατριωτική Κίνηση του Εμφιετζόγλου (όχι συνολικά ο Πατριωτικός Συνασπισμός), που ξόδεψε 23.519 ευρώ για να πάρει τελικά το 0,5% των ψήφων στη χώρα (πήρε μία ψήφο για κάθε ένα ευρώ που έβαλε στο διαδίκτυο), όπως και το κόμμα ΕΥ του επιχειρηματία Ευμορφίδη, το οποίο ξόδεψε 13,5 χιλιάδες ευρώ χωρίς αποτέλεσμα.
● Ιδιαιτέρως κερδισμένα εμφανίζονται τα κόμματα της τρικέφαλης Ακροδεξιάς, που μπήκαν στη Βουλή χωρίς να επενδύουν σημαντικούς πόρους στην κλασική διαδικτυακή διαφήμιση. Για τους «Σπαρτιάτες», που εμφανίστηκαν τις τελευταίες 10 μέρες, δεν υπάρχει κανένα καταγεγραμμένο ποσό και, όπως φαίνεται, δεν χρειαζόταν καθώς το «καύσιμο» δόθηκε μέσα από τους ανοιχτούς διαδικτυακούς διαύλους του φυλακισμένου ναζιστή Κασιδιάρη με τους χρυσαυγίτες οπαδούς του.
● Οι «πλούσιοι της Ν.Δ.». Στους 30 πρώτους σε έξοδα βουλευτές, οι 23 ανήκουν στη Ν.Δ. (κατέχει το συντριπτικό 77%) και οι περισσότεροι εκλέχθηκαν. Ωστόσο τα περισσότερα χρήματα φέρεται να έδωσε ο δικηγόρος και υποψήφιος του ΣΥΡΙΖΑ Γιάννης Μαντζουράνης, ο οποίος δεν κατάφερε να εκλεγεί στον Νότιο Τομέα της Αττικής. Ο ΣΥΡΙΖΑ έχει 5 υποψηφίους στους πρώτους 30, ΠΑΣΟΚ και Ελληνική Λύση μόλις έναν.
● Η πραγματική ψαλίδα στις δαπάνες μεταξύ Ν.Δ. και ΣΥΡΙΖΑ είναι πολύ μεγαλύτερη από αυτήν των δύο κομμάτων, αν συνυπολογιστούν τα προσωπικά έξοδα των υποψήφιων βουλευτών, τα οποία είναι συντριπτικά μεγαλύτερα στους νεοδημοκράτες υποψηφίους.
● Oι περισσότεροι βουλευτές με τις μεγαλύτερες δαπάνες σε διαδικτυακή διαφήμιση συνέχισαν να «ξοδεύουν» για την προσωπική τους προβολή σε facebook, instagram και μετά τις εκλογές του Μαΐου (με σταυρό προτίμησης), παρότι στις εκλογές του Ιουνίου υπήρχε η διαδικασία της λίστας.
● Οι πρώτοι σε χορηγούμενες διαφημίσεις στο Μeta υποψήφιοι της Ν.Δ. ήταν κατά σειρά οι: Νίκη Κεραμέως, Βασίλης Κικίλιας, Τάκης Θεοδωρικάκος και Μπάμπης Καραθάνος. Στην Google μέχρι τις πρώτες εκλογές του Μαΐου πρώτοι σε δαπάνες από όλους τους υποψήφιους βουλευτές της χώρας ήταν οι Κυριάκος Πιερρακάκης, Κωνσταντίνος Κυρανάκης, Βασίλης Κικίλιας και Νίκος Δένδιας («Οι δαπάνες των κομμάτων και των υποψηφίων σε Google και Facebook», «Εφ.Συν.», 22/5/2023). Yπήρξε κάποια χρονική στιγμή κατά την προεκλογική περίοδο του Μαΐου που ο Κυριάκος Πιερρακάκης είχε ξοδέψει περισσότερα από το ΚΚΕ.
● Βάσει νόμου, το ανώτατο συνολικό ποσό που μπορεί να ξοδέψει κάθε βουλευτής στην προεκλογική καμπάνια καθορίζεται αναλόγως με την περιφέρεια στην οποία κατεβαίνει υποψήφιος. Για παράδειγμα, στην Α’ Αθηνών το πλαφόν προσδιορίζεται στις 70.500 ευρώ. Στην πραγματικότητα οι δαπάνες συχνά ξεπερνούν κατά πολύ το πλαφόν. «Δεν ξέρω έναν πολιτικό που να μην έχει χρηματοδότηση, “παίζουν” οι χορηγοί κρυφά», αναφέρει σύμβουλος επικοινωνίας σε πρόσφατο ρεπορτάζ της «Καθημερινής» («Ο τιμοκατάλογος των εκλογών: πόσο κοστίζει να είσαι υποψήφιος;», 6.2.2023), όπου εκτιμάται πως το «μικρό πακέτο υπηρεσιών» για έναν υποψήφιο βουλευτή που κατεβαίνει πρώτη φορά σε μεγάλη περιφέρεια ξεπερνά τις 31 χιλιάδες ευρώ.
● Τα τελευταία χρόνια η «πλάστιγγα» γέρνει όλο και περισσότερο προς την εξατομικευμένη καταχώριση, εις βάρος του διαφημιστικού χρόνου και χώρου στα ΜΜΕ. Σε αυτόν τον τομέα ωστόσο (στη χορηγούμενη διαφήμιση του ίντερνετ) υπάρχει σχετικά μεγαλύτερη διαφάνεια, καθώς τόσο η Google όσο και το Facebook διαθέτουν εργαλεία με στοιχεία για το ποιος ξοδεύει τι.
● Tο συνολικό ποσό της χορηγούμενης διαφήμισης δεν εξασφαλίζει εξ ορισμού την ανάλογη διαδικτυακή προβολή. Μπορεί η Ν.Δ. να ξοδεύει μακράν τα περισσότερα χρήματα στην Google για παράδειγμα, ωστόσο κατά τη διπλή προεκλογική περίοδο ήταν δύο σποτ του ΣΥΡΙΖΑ που ξεπέρασαν τα 10 εκατ. views.
● Εντύπωση προκαλεί και το γεγονός πως μία από τις πιο δημοφιλείς χορηγούμενες καταχωρίσεις της τελευταίας προεκλογικής περιόδου ανήκει στον Κωνσταντίνο Μπογδάνο, ο οποίος φέρεται να έχει ξοδέψει περίπου 2.000 ευρώ για μια προσωπική προώθησή του, με αποτέλεσμα αυτή να έχει πάνω από 10 εκατ. θεάσεις. Το νούμερο αυτό δεν κατάφερε να το «πιάσει» καμία χορηγούμενη διαφήμιση της Ν.Δ. Τα εκλογικά αποτελέσματα βέβαια δεν δικαίωσαν τον ακροδεξιό Μπογδάνο, ο οποίος καταφέρνει πάντως να βρίσκεται ψηλά στα αποτελέσματα του αλγορίθμου της Google.
Μπορεί το διαδίκτυο και ειδικά τα μέσα κοινωνικής δικτύωσης, ακριβώς εξαιτίας των αποκαλούμενων echo chamber (θάλαμοι αντήχησης), των επιλογών των αλγορίθμων αλλά και της παρουσίας αυτοματοποιημένων μηχανών (bots), να οδηγούν συχνά σε μη αντιπροσωπευτικές απεικονίσεις των πραγματικών κοινωνικοπολιτικών τάσεων, ωστόσο το «παιχνίδι» παίζεται περισσότερο από ποτέ σε αυτό το πεδίο. Κάποιοι έχουν καταλάβει καλύτερα από άλλους τη σημασία της ψηφιακής διάστασης στις πολιτικές καμπάνιες. Παραμένει δεδομένο πως οι μεγάλοι οικονομικοί πόροι επιτρέπουν σε κάποια κόμματα όπως και σε κάποιους υποψηφίους να ασκούν υπερβολική και ενδεχομένως άνιση πολιτική επιρροή.
Ο σχετικός προβληματισμός στη δημόσια σφαίρα δεν είναι καινούργιος, ενώ διαχρονικά οι υποστηρικτές της απαγόρευσης πολιτικών διαφημίσεων αναφέρουν ότι ένας πολιτικός δεν πρέπει να κερδίζει τις ψήφους του πληρώνοντας για πολιτικά μηνύματα σε μέσα κοινωνικής δικτύωσης, καθώς έτσι ενισχύονται οι εύποροι υποψήφιοι. Ακούγεται σωστό, αλλά μοιάζει εντελώς ουτοπικό σε μια εξ ορισμού ταξική κοινωνία.
Για τη δημιουργία «ενός ασφαλέστερου και δικαιότερου ψηφιακού κόσμου» το 2022 το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο υιοθέτησε την Πράξη για τις Ψηφιακές Αγορές και την Πράξη για τις Ψηφιακές Υπηρεσίες. Τον Φεβρουάριο του 2023, το Κοινοβούλιο τάχθηκε υπέρ της πρότασης θέσπισης συμπληρωματικών κανόνων για την πρόληψη της κατάχρησης πολιτικών διαφημίσεων, διαδικτυακών και μη. Οι διαμεσολαβητές του Κοινοβουλίου στοχεύουν στην επίτευξη συμφωνίας με τις χώρες της Ε.Ε. εγκαίρως εν όψει των ευρωπαϊκών εκλογών του 2024.
Πηγή :https://www.efsyn.gr
