Γιώργος Γιώτης

Μια μέρα σαν τη σημερινή, στις 27 Οκτωβρίου του 1962, η ανθρωπότητα σώθηκε – για ακόμη μια φορά- παρά τρίχα, χάρη στον άνθρωπο της φωτογραφίας μας: Βασίλι Αλεξάντροβιτς Αρχίποφ το όνομά του.

Κι αυτό γιατί στο αποκορύφωμα της κρίσης των πυραύλων της Κούβας, γλιτώσαμε χάρη σ αυτόν τον άνθρωπο έναν πυρηνικό όλεθρο. Βρισκότανε τότε στη θέση του δεύτερου κυβερνήτη του Σοβιετικού υποβρυχίου Β-59 όταν αρνήθηκε να συμφωνήσει με τη διαταγή του καπετάνιου του να εξαπολύσει πυρηνικές τορπίλες εναντίον αμερικανικών πολεμικών πλοίων, δίνοντας πιθανόν την έναρξη ενός γενικευμένου πυρηνικού πολέμου μεταξύ των υπερδυνάμεων.

Το περιστατικό συνέβη όταν μια αμερικανική νηοπομπή με 11 αντιτορπιλικά και το αεροπλανοφόρο USS Randolph εντόπισαν το σοβιετικό υποβρύχιο B-59 στην περιοχή της Κούβας. Παρά το γεγονός ότι βρίσκονταν σε διεθνή ύδατα, τα αντιτορπιλικά έριχναν βόμβες βυθού για να το εξαναγκάσουν να ανέβει στην επιφάνεια και να ταυτοποιηθεί (χωρίς όμως να γνωρίζουν ότι το υποβρύχιο είχε πυρηνικά όπλα και την αυτονομία να ανταποκριθεί σε απειλές και, εάν απαιτείται, να αναπτύξει το οπλοστάσιό του).

Η πράξη αυτή φυσικά ερμηνεύτηκε από τους Ρώσους ως πράξη επιθετικότητας. Το υποβρύχιο καταδύθηκε βαθύτερα έτσι ώστε να ξεφύγει και ήταν πλέον πολύ βαθιά για την λήψη του οποιουδήποτε ραδιοσήματος. Έτσι το πλήρωμα του υποβρυχίου δεν γνώριζε αν είχε ξεκινήσει ο Πόλεμος ή όχι.

Στο B-59 , η ατμόσφαιρα ήταν αφόρητη. Ο κλιματισμός είχε χαλάσει με τις θερμοκρασίες να ανεβαίνουν πάνω από 50 ° C. Το διοξείδιο του άνθρακα είχε αυξηθεί σε επικίνδυνα υψηλά επίπεδα και το οξυγόνο ήταν χαμηλό, δηλαδή μια κατάσταση που δεν ευνοεί τη λήψη λογικών αποφάσεων. Το πόσιμο νερό ήταν επίσης λιγοστό και τα μέλη του πληρώματος περιορίστηκαν σε ένα ποτήρι νερό την ημέρα

Οι τρεις ανώτεροι αξιωματικοί του πλοίου – ο καπετάνιος Βαλεντίν Σαβίτσκι, ο αξιωματικός Ιβάν Μασλένικοφ, και ο διοικητής του στολίσκου Βασιλή Αρκίφωφ – συγκεντρώθηκαν για να αποφασίσουν τι θα κάνουν.

Ο καπετάνιος κατέληξε στο συμπέρασμα ότι ο 3ος Παγκόσμιος Πόλεμος είχε ξεκινήσει. «Μπορεί να υπάρχει ένας πόλεμος που μαίνεται εκεί έξω και εμείς καθόμαστε άπραγοι εδώ. Θα τους χτυπήσουμε σκληρά. Θα πεθάνουμε, θα τα βυθίσουμε όλα, αλλά δεν θα λεκιάσουμε την τιμή του ναυτικού μας», είπε διατάζοντας το πλήρωμά του να στοχεύσει το USS Randolph με την πυρηνική κεφαλή των 15 κιλοτόνων (σαν αυτή που είχε πέσει στη Χιροσίμα).

Ο Μασλένικοφ συμφώνησε. Τα πρωτόκολλα υπαγόρευαν ότι μια τέτοια απόφαση απαιτούσε την έγκριση μόνο του καπετάνιου και του πολιτικού αξιωματικού. Αλλά η θέση του Αρχίποφ ως διοικητή του στολίσκου του έδωσε την ίδια θέση με τον Σαβίτσκι, άρα έπρεπε για την εκτόξευση πυρηνικού όπλου να υπάρξει ομοφωνία και των 3 ανωτέρων αξιωματικών του πληρώματος του υποβρυχίου.

Ο Αρχίποφ άσκησε βέτο στο αίτημά τους για εμπλοκή. Ακολούθησε μια έντονη διαμάχη ωστόσο δεν υποχώρησε. Τους είπε ότι η εκτόξευση της βόμβας θα σήμαινε ότι ο πυρηνικός πόλεμος ήταν αναπόφευκτος. Το να το κάνεις χωρίς να έχεις όλη την πληροφόρηση έφτανε στα όρια της τρέλας. Αντ’ αυτού, τους προέτρεψε να ανέβουν και να αποκαταστήσουν την επικοινωνία με τη Μόσχα. Κι έτσι που λέτε χάρη σ αυτόν είμαστε εμείς σήμερα εδώ για να διηγούμαστε αυτή την ιστορία.

Σημειωτέο ότι ούτε το Κρεμλίνο ούτε ο Λευκός Οίκος γνώριζαν ότι ελήφθη αυτή η σημαντική απόφαση. Σύμφωνα με τον ιστορικό Arthur M. Schlesinger Jr, «αυτή δεν ήταν μόνο η πιο επικίνδυνη στιγμή του Ψυχρού Πολέμου. Ήταν η πιο επικίνδυνη στιγμή στην ανθρώπινη ιστορία ».

Εν κατακλείδι, ένας άντρας με το όνομα Βασίλι Αρχίποφ έσωσε τον κόσμο και ενδέχεται να μην πάρει ποτέ την αναγνώριση που του αξίζει. Ωστόσο η ανθρωπότητα του οφείλει ένα τεράστιο χρέος. Και αυτό που πρέπει να μας μείνει είναι ότι κάτω από συνθήκες που τα συναισθήματα χτύπαγαν στα κόκκινα, αυτός μπόρεσε να χρησιμοποιήσει την κριτική του σκέψη. Επομένως η ικανότητα να σκέφτεσαι κριτικά είναι απολύτως ζωτικής σημασίας.

Πηγή: https://www.facebook.com/george.giotis.54