Νταμάρι η... ανάπλαση της Πεντέλης εν αγνοία των δήμων

Τάσος Σαραντής

Περιβαλλοντικό έγκλημα

● Ανοίγουν δρόμο fast track στην πραγματοποίηση γεωλογικής έρευνας για εξόρυξη μαρμάρων

● Αντιδράσεις για την αδειοδότηση νέων λατομείων στη βόρεια πλευρά της Πεντέλης, την ώρα που υπήρχαν εξαγγελίες για αποκατάσταση των πληγών στη νότια πλευρά του Πεντελικού

● Κίνδυνοι και για την ασφαλή κυκλοφορία οχημάτων και πεζών στην πλησίον ευρισκόμενη επαρχιακή οδό Διονύσου – Νέας Μάκρης, η οποία αποτελεί και αστική οδό.

Σε εξέλιξη βρίσκεται η μεθόδευση ακόμη ενός περιβαλλοντικού εγκλήματος στην πολύπαθη Πεντέλη έπειτα από τη χορήγηση άδειας με διαδικασίες fast track για την πραγματοποίηση γεωλογικής έρευνας για εξόρυξη μαρμάρων.

Ερήμην των δήμων της περιοχής και της τοπικής κοινωνίας, αυτή η αδειοδότηση αποτελεί το πρώτο βήμα για λειτουργία νέων λατομείων στη βόρεια πλευρά της Πεντέλης, παρότι οι λατομικές δραστηριότητες που είχαν μετατρέψει σε σεληνιακό τοπίο το Πεντελικό έχουν σταματήσει εδώ και πολλά χρόνια. Κι αυτό συμβαίνει παρόλο που, πρόσφατα, στελέχη του ΥΠΕΝ επισκέφθηκαν το βουνό για να εξαγγείλουν πρωτοβουλίες για ανάπλαση και αποκατάσταση των πληγών στη νότια πλευρά του Πεντελικού.

Επειτα από τέσσερις αποφάσεις της Αποκεντρωμένης Διοίκησης Αττικής, χορηγήθηκαν άδειες διεξαγωγής γεωλογικών ερευνών για διαπίστωση ύπαρξης μαρμάρων στην εταιρεία «Μεγαλιθική ΑΒΕ», με δυνατότητα μίσθωσης με απευθείας σύμβαση έκτασης 912 στρεμμάτων στη βόρεια πλευρά του Πεντελικού, που ανήκει διοικητικά στον Δήμο Διονύσου, εκτός από ένα μικρό τμήμα που ανήκει στον Δήμο Πεντέλης.

Η περιοχή βρίσκεται ανατολικά των ραντάρ της κορυφής του βουνού στη θέση «Βαθιά Χούνη Ανω Ραπεντώσας» και σε χώρο ιδιοκτησίας του ελληνικού Δημοσίου στο πρώην λατομείο του Οργανισμού Βιομηχανικής Ανάπτυξης – ΟΒΑ (μετέπειτα ΕΤΒΑ), η άδεια λειτουργίας του οποίου έληξε το 2006. Σήμερα, από τη δραστηριότητα του λατομείου έχει απομείνει ένα τεράστιο βάραθρο, το χείλος του οποίου φτάνει σχεδόν μέχρι την κορυφογραμμή. Σημειώνεται ότι από το 2008 ο τότε Οργανισμός για το Ρυθμιστικό Σχέδιο της Αθήνας είχε αποφασίσει την αποκατάσταση του συγκεκριμένου χώρου.

Οι άδειες εκδόθηκαν έπειτα από θετικές γνωμοδοτήσεις του Τμήματος Επιθεώρησης Μεταλλείων Νότιας Ελλάδας του ΥΠΕΝ, του ΕΑΓΜΕ (πρώην ΙΓΜΕ), φορέα εποπτευόμενου από το ΥΠΕΝ, και του Δασαρχείου Πεντέλης. Κι όμως, το σύνολο της έκτασης του υπό λειτουργία λατομείου βρίσκεται εντός της ζώνης προστασίας του Πεντελικού Ορους, σε δασικές εκτάσεις που έχουν κηρυχθεί αναδασωτέες με αποφάσεις του Δασαρχείου μετά τις αλλεπάλληλες πυρκαγιές των τελευταίων ετών και ενώ αποτελούν καταφύγιο άγριας ζωής του Πεντελικού.

H Μελέτη Περιβαλλοντικών Επιπτώσεων που έχει κατατεθεί δεν αναφέρεται στο σύνολο της πραγματικής έκτασης των 912 στρεμμάτων, αλλά σε τμήμα αυτής 243 στρεμμάτων και ομολογείται ότι «θα λειτουργήσει σε ακόμη τέσσερις λατομικούς χώρους». Ετσι, η επιχειρούμενη δραστηριότητα έχει κατατμηθεί, ώστε να μην κατατάσσεται στην πραγματική λατομική κατηγορία όπου ανήκει αλλά σε υποδεέστερη.

Με αυτή τη μέθοδο δεν θα ισχύσουν και οι κατά νόμο προϋποθέσεις όσον αφορά τις πραγματικά προκαλούμενες περιβαλλοντικές και κοινωνικές επιβαρύνσεις. Σύμφωνα με τη ΜΠΕ, η αποληψιμότητα του κοιτάσματος μαρμάρου είναι μικρότερη του 5% και ουσιαστικά η δραστηριότητα αφορά την εξόρυξη αδρανών υλικών (άμμος, χαλίκι κ.λπ.), η οποία αποκρύπτεται επιμελώς, με συνέπεια να μην έχει κατατεθεί το απαραίτητο σχέδιο διαχείρισης εξορυκτικών αποβλήτων. Κι αυτά, παρόλο που φιλοδοξεί να αποτελέσει τη μεγαλύτερη λατομική ζώνη της χώρας.

Επιπλέον, επειδή μεγάλο μέρος του λατομείου θα αναπτυχθεί σε χώρο έντονων κλίσεων (μέχρι και 100%), ελλοχεύουν κίνδυνοι για την ασφαλή κυκλοφορία οχημάτων και πεζών στην πλησίον ευρισκόμενη επαρχιακή οδό Διονύσου – Νέας Μάκρης, η οποία αποτελεί και αστική οδό. Ταυτόχρονα, εξαιτίας της διακίνησης του μεγάλου όγκου κυρίως αδρανών από τεράστια φορτηγά, το λατομείο θα δημιουργήσει μεγάλο κυκλοφοριακό πρόβλημα στο οδικό δίκτυο της περιοχής. Φόβοι υπάρχουν και για την πρόκληση μεγάλης ρύπανσης από τη σκόνη. Εξάλλου, η δραστηριότητα θα είναι ορατή όχι μόνον από πολλές περιοχές των Δήμων Διονύσου, Πεντέλης, Νέας Μάκρης, Αφιδνών, αλλά και από περιοχές του Λεκανοπεδίου Αττικής.

«Δικό μας βουνό»

Το λατομείο θα απέχει περίπου 100 μέτρα από το αρχαίο Λατομείο της Σπηλιάς, όπου υπάρχουν μάρμαρα που είχαν κοπεί τον 5ο π.Χ. αιώνα και που προορίζονταν για το τείχος του Παρθενώνα, και περίπου 260 μ. από τον αρχαιολογικό χώρο του Βωμού του Διονύσου -γεγονός που αντίκειται στον λατομικό νόμο-, περίπου 270 μ. από τα πρώτα σπίτια της Αιολίδας στην Κοινότητα Διονύσου και 910 μ. από τον οικισμό της Ραπεντώσας. Η όποια υποσχόμενη ανάπλαση του χώρου θα αρχίσει δε τουλάχιστον έπειτα από 25 χρόνια και αφού θα έχει λεηλατηθεί και καταστραφεί ακόμη ένα τμήμα σε ένα από τα τρία εμβληματικά όρη του Λεκανοπεδίου.

Αξίζει να σημειωθεί ότι η άδεια για την πραγματοποίηση γεωλογικής έρευνας εγκρίθηκε στις 13 Απριλίου 2021, αλλά δεν γνωστοποιήθηκε σε εύλογο χρόνο στις δημοτικές κοινότητες των γύρω περιοχών. Είναι ενδεικτικό πως στην κοινότητα Διονύσου η γνωστοποίηση έγινε στις 13 Μαΐου, δηλαδή έναν μήνα μετά και την προτελευταία ημέρα δικαιώματος προσφυγής.

Οι εξελίξεις καταδεικνύουν ότι η παρουσία κορυφαίων στελεχών του υπουργείου Περιβάλλοντος στην Πεντέλη με λογύδρια για την αποκατάσταση των πληγών του βουνού και την προστασία του ήταν, αν μη τι άλλο, υποκριτική. Πρώτος και καλύτερος ο Κωστής Χατζηδάκης, που ως υπουργός Περιβάλλοντος είχε επισκεφθεί το βουνό στις 29/9/2020.

«Στο υπουργείο Περιβάλλοντος το βουνό της Πεντέλης το θεωρούμε δικό μας βουνό. Γνωστό στην Ελλάδα αλλά και διεθνώς γνωστό, ωστόσο και ένα τραυματισμένο βουνό. Τραυματισμένο από την αδιαφορία και τη βιαιότητα -πολλές φορές- των ανθρώπων. (…) Να περάσουμε από τη φάση της θεωρίας και της μελέτης στη φάση των έργων, που θα είναι έργα προστασίας του φυσικού περιβάλλοντος και ανάδειξης του τοπίου» είχε δηλώσει παρουσία των δημάρχων της περιοχής, του προέδρου του Συνδέσμου Δήμων για την Προστασία και Ανάπλαση του Πεντελικού (ΣΠΑΠ) και υπηρεσιακών παραγόντων.

Αλλά και στα τέλη του περασμένου Μαρτίου επισκέφθηκαν το παλαιό Λατομείο Μουζάκη στην Πεντέλη ο υφυπουργός Προστασίας του Περιβάλλοντος Γιώργος Αμυράς και ο γενικός γραμματέας Συντονισμού-Διαχείρισης Αποβλήτων, Μανώλης Γραφάκος, παρουσία της δημάρχου Πεντέλης, του προέδρου του ΣΠΑΠ και του δασάρχη Πεντέλης, για να προβάλουν την εκκίνηση της διαδικασίας απομάκρυνσης των αποβλήτων εκσκαφών, κατασκευών και κατεδαφίσεων, που επί χρόνια είχαν απορριφθεί παράνομα στην περιοχή.