του Στάθη Λουκά
Περί παγκόσμιων πρωταθλητών διοξειδίου του άνθρακα
Το πρόβλημα είναι να γίνει μια παγκόσμια προσπάθεια για τον περιορισμό των εκπομπών του διοξειδίου του άνθρακα
Προκαλεί τεράστια ερωτήματα η εκτίμηση που γίνεται, ή έγινε, στο πλαίσιο της συζήτησης για την «Πράσινη Ανάπτυξη» και εκφράζεται στην παρακάτω πρόταση: «Πρωταθλητές των εκπομπών διοξειδίου του άνθρακα είναι οι ΗΠΑ, Κίνα, Ινδία».
Από το Πρωτόκολλο του Κιότο -βασικό για αναπτυγμένες χώρες-, που αφορούσε βασικά και τη μετέπειτα Cop21 και τη Συμφωνία του Παρισίου, προκύπτουν ποιοι είναι οι υπεύθυνοι για τη συσσώρευση του διοξειδίου του άνθρακα στα σημερινά επίπεδα, καθώς και οι δεσμεύσεις που προκύπτουν για την Ε.Ε. (κάθε χώρα), ΗΠΑ, Κίνα, Ινδία κ.λπ., οι οποίες διαφέρουν και ποιοτικά.
Σύμφωνα με τον λαϊκισμό που επιστρατεύεται κάθε τόσο -όταν συνήθως λείπουν συγκεκριμένες προτάσεις- και στις τάξεις της Αριστεράς, οι παγκόσμιοι πρωταθλητές των εκπομπών του διοξειδίου του άνθρακα είναι οι Κίνα, Ινδία και ΗΠΑ. Μερικοί μελετητές εκτιμούν πως οι ΗΠΑ είναι υπεύθυνες για το 40% του συσσωρευμένου CO2 και κατά κάποιον τρόπο αυτό επιβεβαιώνει και το σκεπτικό των στοιχείων που ακολουθούν.
Ας δούμε όμως τι γράφει έρευνα που έγινε στο πλαίσιο του ΕΝΙ (Εθνικός Οργανισμός Υδρογονανθράκων Ιταλίας), ο οποίος επιδιώκει την απανθρακοποίηση μέχρι το 2050, προωθώντας μάλιστα και την ανάπτυξη της τεχνολογίας τού απαράδεκτου ενταφιασμού CO2.
«Το 2019 οι παγκόσμιες εκπομπές (από κατανάλωση ενέργειας) σταθεροποιήθηκαν στα 33 δισεκατομμύρια τόνους (Gt) … ενώ το 2017 αυξήθηκαν, από τους 32,2 Gt του 2016, στους 32,7 Gt. Παρατηρώντας τα δεδομένα, ανακαλύπτουμε ότι τα τελευταία πενήντα χρόνια οι μεγαλύτερες εκπομπές έγιναν από τις ΗΠΑ και τις ευρωπαϊκές χώρες».
«Σήμερα η Κίνα παράγει 9,841 Gt CO2, σχεδόν το διπλό από τους 4,888 Gt των ΗΠΑ».
Αν δε λάβουμε υπόψη ότι ο πληθυσμός της Κίνας είναι 1.400.050.000 άτομα και εκείνος των ΗΠΑ 328.239.513 άτομα, θα προκύψει ότι ένας κάτοικος των ΗΠΑ παράγει 14.898 κιλά και ένας Κινέζος 6.772 κιλά, ενώ ένας Ινδός παράγει γύρω στα 1.674 κιλά.
Η πραγματικότητα
Συνεχίζοντας η μελέτη επισημαίνει ότι, αν αθροιστούν οι εκπομπές των τελευταίων πενήντα ετών, θα παρατηρήσουμε ότι ένας κάτοικος των ΗΠΑ παρήγαγε 1.200 τόνους CO2 και ένας Κινέζος 120 τόνους.
Οι δύο μεγαλύτεροι παραγωγοί αύξησαν τις εκπομπές τα τελευταία χρόνια, μα η πραγματικότητα είναι διαφορετική: από τη μια μεριά η Κίνα, που έχει μπροστά της μια αναγκαιότητα καλυτέρευσης των συνθηκών διαβίωσης του πληθυσμού και ανάπτυξης της βιομηχανίας, αύξησε τις εκπομπές κατά 2,5%. Ενώ οι ΗΠΑ, που έχουν ένα πολύ υψηλό επίπεδο αστικοποίησης και βιομηχανικής ανάπτυξης, αύξησαν τις εκπομπές κατά 3,1%. Ενώ οι Ινδίες από άποψη κοινωνική βιομηχανικοοικονομική αύξησαν τις εκπομπές κατά 4,8%, αλλά συμβάλλουν μόνο κατά 7%, έναντι του 14,8% των ΗΠΑ.
Κι αν δούμε την ποσότητα που παρήγαγε ένας Ινδός την αντίστοιχη περίοδο, θα δούμε ότι παρήγαγε 40 τόνους. Στην παγκόσμια ταξινόμηση, για τα τελευταία πενήντα χρόνια προηγούνται ΗΠΑ, Καναδάς, Γερμανία, Ολλανδία, Γερμανία κ.λπ.
Οι εμπνευστές της εκτίμησης δεν μπορούν ή δεν θέλουν να κατανοήσουν ότι Κίνα και Ινδία τείνουν να καλυτερεύσουν τις συνθήκες διαβίωσης του πληθυσμού τους και να δημιουργήσουν στοιχεία κοινωνικού κράτους. Η Kίνα ανακοίνωσε ότι θα επιδιώξει την απανθρακοποίηση μέχρι το 2060 και είναι γνωστό το μέγεθος των επενδύσεών της σε ΑΠΕ κ.λπ. Η δε Ινδία είχε συγκεκριμένες δεσμεύσεις για το ποσοστό των ΑΠΕ. Δεν είναι ευθύνη της Κίνας ή της Ινδίας που δεν έγινε η Cop26, που θα έκανε τα συγκεκριμένα βήματα που προέκυπταν από την Cop 21 -Παρίσι- νομίζω οι συντάκτες να ξέρουν ποιου είναι η ευθύνη. Κι αν σκεφτούμε και λίγο περισσότερο, θα δούμε ότι εμείς παράγουμε, κατ’ άτομο, σχεδόν την ίδια ποσότητα με έναν Κινέζο και πέντε φορές περισσότερο από έναν Ινδό.
Αν δε λάβουμε υπόψη ότι η συμβολή της Ευρώπης και της βόρειας Αμερικής -έστω κι αν περιόρισαν τις εκπομπές κατά τα τελευταία χρόνια- έδωσαν τεράστια συμβολή στη συνολική συσσώρευση του διοξειδίου του άνθρακα στην ατμόσφαιρα.
Παγκόσμια προσπάθεια
Βασικά το πρόβλημα είναι να γίνει μια παγκόσμια προσπάθεια για τον περιορισμό των εκπομπών. Πρώτον, οι πιο αναπτυγμένες ιστορικά χώρες να εξαλείψουν τις σπατάλες και να αντικαταστήσουν τις πιο ρυπαντικές τεχνολογίες με άλλες – ίσως πιο ακριβές, αλλά λιγότερο επιζήμιες για το περιβάλλον. Δεύτερον, οι χώρες με μεγάλους ρυθμούς ανάπτυξης να επιλέξουν να μην ακολουθήσουν δρόμους που αποδείχθηκαν ότι είναι αδιέξοδοι. Τρίτον, και οι προηγούμενοι να βοηθήσουν οικονομικά και τεχνολογικά τον «νέο τρίτο κόσμο». Δηλαδή πρέπει να γίνει η προώθηση στις σημερινές συνθήκες -που προκύπτουν από τις αποφάσεις του ΟΗΕ για το θέμα- της Συμφωνίας του Παρισιού. Κατά συνέπεια, η φράση περί «πρωταθλητών» χωρίς επεξηγήσεις και διευκρινίσεις είναι μια πολιτική ασυναρτησία.
Θα βοηθούσε τους συντάκτες η σύνθετη πρόταση (1984) του Βίλι Μπραντ και του Ούλοφ Πάλμε για την αναγκαιότητα άλλων σχέσεων με τον τότε «τρίτο κόσμο».
