Η απόφαση της εταιρείας που έχει αναλάβει την εγκατάσταση αιολικού πάρκου στη Τήνο (στη φωτογραφία, η μοναδική εν λειτουργία ανεμογεννήτρια στο νησί) να στραφεί με αγωγές κατά 100 πολιτών, οι οποίοι αντιδρούν στο έργο, είναι το τελευταίο επεισόδιο της κατάστασης που διαμορφώνεται σχετικά με την προοπτική δημιουργίας αιολικών πάρκων στα νησιά.
Στις μικρές κοινωνίες των νησιών, ο τρόπος που χωροθετούνται σήμερα τα αιολικά πάρκα προσομοιάζει με «εισβολή». Η αίσθηση αυτή δεν είναι τυχαία: κατά κανόνα κανείς δεν συζητά με τους κατοίκους πριν να αντιδράσουν, αφού όλα έχουν ήδη αποφασιστεί. Δεν είναι όμως μόνο η έλλειψη ουσιαστικού διαλόγου αλλά και η απουσία μέτρου. Σε νησιά όπως η Ανδρος και η Σκύρος, προγραμματίζεται η εγκατάσταση εκατοντάδων ανεμογεννητριών και όλοι φοβούνται ότι θα καταλήξουν σε λίγα χρόνια όπως η περιοχή της Καρύστου.
Η αγωγή εταιρείας κατά 100 πολιτών στην Τήνο έφερε και πάλι στο προσκήνιο τις αντιδράσεις που υπάρχουν σε πολλά νησιά απέναντι στη χωροθέτηση μεγάλων αιολικών πάρκων. Ο Δημήτρης Ταμβακάκης δημιούργησε πρόσφατα το ντοκιμαντέρ «Το νησί σκαντζόχοιρος» για την Ανδρο, μια αναφορά στην εικόνα του τοπίου μετά τη (σχεδιαζόμενη) εγκατάσταση περί των 400 ανεμογεννητριών. «Αυτό που συμβαίνει σήμερα στην Ανδρο και σε πολλά νησιά είναι ότι την τελευταία 20ετία έχουν αδειοδοτηθεί πάρα πολλά αιολικά πάρκα, χωρίς να έχει προηγηθεί καμία συζήτηση με την τοπική κοινωνία», εκτιμά. «Στην Ανδρο, που έχει κατανάλωση έως 25 ΜW τον χρόνο, έχουν ήδη αδειοδοτηθεί περί τις 100 ανεμογεννήτριες που θα παράγουν 250 MW. Ακόμα 300 ανεμογεννήτριες βρίσκονται σύμφωνα με τον χάρτη της ΡΑΕ υπό αξιολόγηση. Οι αριθμοί είναι εξωφρενικοί. Ο κόσμος στην Ανδρο δεν λέει “όχι σε όλα”, ζητάει όμως να υπάρξει μια λελογισμένη προσέγγιση. Να επιλεγούν μία ή δύο θέσεις εκτός Natura και να δημιουργηθούν δύο αιολικά πάρκα σε μεγάλη πυκνότητα, αντί να απλώνονται στις κορυφογραμμές όλου του νησιού».
«Οταν ξεκίνησε η συζήτηση, πριν από 20 χρόνια, το θέμα ήταν οι πυλώνες μεταφοράς ενέργειας και όχι οι ανεμογεννήτριες», λέει η Αναστασία Ψάλτη, πολιτικός μηχανικός στην Τήνο. «Πριν από μία δεκαετία, όταν πολλαπλασιάστηκαν τα αιολικά σε όλη τη χώρα, καταλάβαμε πλέον τον τρόπο που πραγματοποιούνται αυτές οι επενδύσεις: διανοίγοντας τεράστιες οδούς στα βουνά, αλλοιώνοντας το τοπίο. Παράλληλα, τα μεγέθη των πάρκων και των ανεμογεννητριών άρχισαν να μεγαλώνουν. Τα κινήματα αντίδρασης που δημιουργήθηκαν σε πολλές περιοχές ζητούν το αυτονόητο: να υπάρχει σωστή χωροθέτηση των αιολικών πάρκων και όχι όπου βολεύει τους επενδυτές. Και να υπάρχει μέτρο, ιδίως στους μικρούς τόπους. Οι Κυκλάδες προσφέρουν ήδη τόσα στο ΑΕΠ με το τοπίο, τον φυσικό και πολιτιστικό τους πλούτο και τον τουρισμό, δεν πρέπει να επιβαρυνθούν με αυτό τον τρόπο».
«Ο βασικός λόγος της αντίδρασης του κόσμου είναι ότι με τη σημερινή νομοθεσία επιτρέπεται μια κανονική εισβολή στα μικρά νησιά», εκτιμά ο Σπύρος Μητρογιάννης, από τον πολιτιστικό σύλλογο «Αρχίλοχος» της Πάρου. «Τεράστια μηχανήματα, τεράστιες εγκαταστάσεις, χωρίς καμία αίσθηση κλίμακας. Μια μελέτη του Πανεπιστημίου Θεσσαλίας για λογαριασμό της Περιφέρειας, μιλά για 104 ανεμογεννήτριες στην Πάρο. Μπορεί κανείς να φανταστεί το νησί μας έτσι; Οι τοπικές κοινωνίες δεν έχουν κανέναν τρόπο να προστατευθούν. Το χωροταξικό για τις ΑΠΕ είναι μονοδιάστατο, κοιτά μόνο πώς θα διευκολύνει τους επενδυτές. Κανένας σεβασμός για την τοπική κοινωνία, για την τοπική οικονομία».
Στο μακρύ διάστημα που μεσολαβεί από την αδειοδότηση μέχρι την κατασκευή του αιολικού πάρκου, τις περισσότερες φορές μεταβάλλονται ριζικά βασικές παραδοχές των επιχειρηματικών σχεδίων, από το κόστος του δανεισμού έως τις τιμές διάθεσης ενέργειας και από τους φορολογικούς συντελεστές έως τις επιβαρύνσεις στα ακίνητα και την ίδια τη ζήτηση.
«Μας έχουν δυσφημήσει ότι αντιδρούμε απέναντι στις ΑΠΕ. Δεν είναι έτσι. Οι τοπικές κοινωνίες θέλουν τις ΑΠΕ, αλλά όχι τις μεγάλης κλίμακας επεμβάσεις, που να αλλοιώνουν το τοπίο», λέει ο Αντώνης Σέργης, από την Περιβαλλοντική Κίνηση Νάξου. «Δεν υπάρχει πια ο “φόβος του αγνώστου”», λέει η κ. Ψάλτη. «Αυτό που φοβόμαστε είναι αυτό που έχει ήδη συμβεί σε άλλες περιοχές όπως η νότια Εύβοια. Η πολιτεία πώς απαντά στις ανησυχίες μας; Με τον πρόσφατο περιβαλλοντικό νόμο (4685/20) απλοποιεί ακόμα περισσότερο την τοποθέτηση αιολικών πάρκων, ακόμα και σε περιοχές Natura, μειώνει τον έλεγχο για τις μελέτες περιβαλλοντικών επιπτώσεων και διευκολύνει την εξαγορά γης από τους νόμιμους ιδιοκτήτες της…».
Αγωγή κατά 100 πολιτών στην Τήνο
«Φωτιές» έχει ανάψει στην Τήνο η απόφαση εταιρείας να στραφεί με αγωγές κατά 100 πολιτών που αντιδρούν στην κατασκευή του αιολικού της πάρκου. Ο δήμος χαρακτηρίζει την κίνηση απόπειρα φίμωσης και εκφοβισμού, σημειώνοντας ότι ανάμεσα στους 100 πολίτες βρίσκονται και αντιδήμαρχοι και δημοτικοί σύμβουλοι. Από την πλευρά της, η εταιρεία υποστηρίζει ότι το αιολικό της πάρκο έχει μόλις 3 ανεμογεννήτριες οι οποίες έχουν ήδη αγοραστεί και η παρεμπόδιση της εγκατάστασής τους θα την οδηγήσει σε οικονομική καταστροφή.
Η εταιρεία «Ενεργειακή Κυκλάδων» κατέθεσε αγωγή κατά 100 πολιτών, που όπως υποστηρίζει παρεμποδίζουν την εγκατάσταση των ανεμογεννητριών της στην Τήνο. Η εταιρεία διεκδικεί δικαστικά περί τις 330.000 ευρώ, κυρίως από διαφυγόντα έσοδα. «Είναι μια απαράδεκτη κίνηση εκφοβισμού των κατοίκων», λέει ο δήμαρχος του νησιού, Γιάννης Σιώτος. «Η μισή μου δημοτική ομάδα, αντιδήμαρχοι, η έπαρχος, επικεφαλής δημοτικών παρατάξεων και φορέων του νησιού είναι ανάμεσα σε όσους μηνύθηκαν. Ο δήμος θα παρέχει νομική υποστήριξη σε όσους το ζητήσουν». «Η εταιρεία υποστηρίζει ότι οι άνθρωποι αυτοί, που κάποια στιγμή διαδήλωσαν κατά της εγκατάστασης ανεμογεννητριών, παρακώλυσαν την πρόοδο των εργασιών», λέει ο Τρύφωνας Κόλλιας, δικηγόρος του δήμου. «Κατά τη γνώμη μας, η πρόοδος των εργασιών δεν έχει σχέση με τις διαμαρτυρίες. Εξάλλου για ένα μήνα η παύση των εργασιών είχε διακοπεί με απόφαση του Ειρηνοδικείου Τήνου, μετά ασφαλιστικά μέτρα που κατέθεσε ο δήμος. Κατά τη γνώμη μου είναι πρωτοφανές να στρέφεσαι κατά σε τόσο κόσμο επειδή διαμαρτύρεται. Η αίσθηση της τοπικής κοινωνίας είναι ότι όλα αποφασίζονται έξω από το νησί, χωρίς κανένα διάλογο και χωρίς κανένα σεβασμό. Αν υπήρχε συζήτηση πριν από τη λήψη αποφάσεων, ο κόσμος μπορεί να συναινούσε σε κάποια πράγματα. Οι μηνύσεις όπως καταλαβαίνετε επιδεινώνουν το κακό κλίμα που ήδη υπάρχει».
Από την πλευρά της, η «Ενεργειακή Κυκλάδων» υποστηρίζει ότι αυτός ήταν ο μόνος τρόπος για να προστατεύσει τα συμφέροντά της. «Σε καμία περίπτωση δεν είναι κίνηση εκφοβισμού. Είναι επιβεβλημένη μετά την κατάσταση που αντιμετωπίζουμε το τελευταίο έτος», λέει ο Γιάννης Στέφας, μέτοχος και διαχειριστής της εταιρείας. Το έργο μας ξεκίνησε έχοντας την ομόφωνη γνώμη του τοπικού διαμερίσματος Υστερνίων, του δήμου και της τότε νομαρχίας. Οι αντιδράσεις εκδηλώθηκαν ξαφνικά το 2017, όταν πλέον είχαμε παραγγείλει τον εξοπλισμό. Κάποιοι αντιδρώντας με έκνομες ενέργειες μας δημιουργούν προβλήματα, παρεμποδίζουν την εγκατάσταση του πάρκου. Είμαστε μια μικρή εταιρεία που έχει προβεί σε δανεισμό και αυτή η κατάσταση μας πνίγει οικονομικά». Σύμφωνα με τον κ. Στέφα, η εταιρεία λειτουργεί από το 2000 τη μοναδική ανεμογεννήτρια στο νησί, χωρίς κανένα πρόβλημα. «Το πάρκο μας θα αντιπροσωπεύει το 20% της κατανάλωσης του νησιού και θα συνδεθεί με το τοπικό δίκτυο, χρησιμοποιώντας υφιστάμενες υποδομές. Οι ανεμογεννήτριές μας θα έχουν ύψος 45 μέτρων όταν η υφιστάμενη είναι 37 μέτρα. Πάντα είχαμε καλές σχέσεις με την τοπική κοινωνία. Οι αντιδράσεις στα νησιά ξεκίνησαν με τα τεράστια αιολικά πάρκα δύο μεγάλων εταιρειών, που αδειοδοτήθηκαν πριν από 8-9 χρόνια. Πιστεύω ότι εμείς βρεθήκαμε στο στόχαστρο χωρίς να φταίμε».
Ηπιες λύσεις
«Οι σχεδιαζόμενες ανεμογεννήτριες στο νησί, της συγκεκριμένης εταιρείας και άλλων, θα κακοποιήσουν το λιτό τοπίο της Τήνου», λέει ο δήμαρχος του νησιού. «Δεν κάνουμε καπρίτσια, δεν αντιδρούμε στα πάντα. Πρέπει όμως να βρεθούν πιο ήπιες λύσεις, που να συνάδουν με τη μικροκλίμακα των Κυκλάδων. Οσο για τη συγκεκριμένη εταιρεία, με την κίνησή της αυτή έστρεψε τους πάντες εναντίον της».
Via : www.kathimerini.gr
