Γιάννης Πανάγος
Δημοσιεύουμε ένα κείμενο – δάνειο από το site «agronews.gr», που καταδεικνύει γιατί στη χώρα μας δεν πάνε καλά τα πράγματα στον αγροτικό τομέα και πώς η διαπλοκή εγκλωβίζει τους αγρότες οικονομικά, αλλά και προάγοντας καινούργιους μύθους, όπως αυτός της ευφυούς Γεωργίας – (Για τη μεταφορά: Καίτη Μυλωνά*).
Ήταν Φθινόπωρο του 2004 και η χώρα ζούσε στον απόηχο του Euro στο ποδόσφαιρο και των Ολυµπιακών Αγώνων, όταν, ο τότε πρόεδρος της ΠΑΣΕΓΕΣ Τζανέτος Καραµίχας γνώριζε τον Τάσο Γαργαλάκο, έναν ιδιόρρυθµο τύπο µε χοντρά γυαλιά και µια πίπα στο χέρι. Τον άνθρωπο που δηµιούργησε την τελευταία 15ετία την µεγαλύτερη «µηχανογραφική φούσκα», που κρατάει δέσµιο τον Οργανισµό Πληρωµών (ΟΠΕΚΕΠΕ) και συνιστά τη µόνιµη τροχοπέδη στην ανάπτυξη του αγροτικού χώρου.
Μέτοχος αλλά όχι βασικός, µέχρι τότε, της Neuropublic µιας µικρής και µάλλον ασήµαντης εταιρείας πληροφορικής, από τις πολλές που έκαναν την εµφάνισή τους εκείνη την εποχή, το µαγαζάκι, είχε πάρει ήδη τις πρώτες µικροδουλειές στον νεοσύστατο ΟΠΕΚΕΠΕ. Έναν ∆ηµόσιο Οργανισµό που µε βάση το αναθεωρηµένο τότε κοινοτικό καθεστώς, ήταν επιφορτισµένος µε την ευθύνη δίκαιης και αδιάβλητης κατανοµής των κοινοτικών ενισχύσεων.
Τον Γαργαλάκο είχαν αναλάβει να συστήσουν εκείνο το διάστηµα στον Καραµίχα, ο τότε υφυπουργός Αλέξανδρος Κοντός και ο φίλος γενικός γραµµατέας Κώστας Σκιαδάς. Σηµειωτέον ότι τον Σεπτέµβριο του 2014 είχε αφήσει, κάπως αιφνιδιαστικά, τη θέση του στο υπουργείο Γεωργίας ο «ζόρικος», Σάββας Τσιτουρίδης και είχε αναλάβει τα ηνία ο «καλόβολος», Ευάγγελος Μπασιάκος. Εποµένως υφυπουργός και γενικός γραµµατέας είχαν αυξηµένες αρµοδιότητες! Οι δύο τελευταίοι είχαν ήδη γνωρισθεί µε τον Τάσο Γαργαλάκο που ανεβοκατέβαινε τους ορόφους της Αχαρνών 2 (όπως και της Αχαρνών 365), αφού, όπως προαναφέρθηκε, πάσχιζε ο άνθρωπος να πάρει τις πρώτες δουλίτσες στον νεοσύστατο Οργανισµό Πληρωµών, του οποίου οι εν λόγω, ήταν κατά κάποιο τρόπο πολιτικοί προϊστάµενοι.
Από την ασηµαντότητα
Σηµειωτέον ότι η πρώτη – πρώτη επαφή της ασήµαντης µέχρι τότε εταιρείας πληροφορικής µε το υπουργείο είχε γίνει πριν από την πολιτική αλλαγή της άνοιξης του 2004, όταν δηλαδή έφυγε το ΠΑΣΟΚ του Σηµίτη και ήρθε η Νέα ∆ηµοκρατία του Κώστα Καραµανλή. Ο µεγαλοµέτοχος µέχρι τότε της Neuropublic και συνεταίρος εκείνη την εποχή και σε κάποια άλλη εταιρεία επικοινωνίας -µε τα παιδιά του ιστορικού στελέχους του ΠΑΣΟΚ, αείµνηστου Γιάννη Χαραλαµπόπουλου- είχε φροντίσει για τα σχετικά. Αργότερα βέβαια, ο εν λόγω, έχοντας να επιλέξει ανάµεσα στη Neuropublic και στις άλλες του δραστηριότητες, άφησε το µαγαζάκι που είχε έδρα στον Πειραιά στον δραστήριο µικροµέτοχο.
Επιστρέφουµε όµως, στη γνωριµία µε τον Καραµίχα. Η ιστορία λέει πως η πρώτη συνάντηση έγινε µε αφορµή µια διηµερίδα της ΠΑΣΕΓΕΣ για τα θέµατα της ΚΑΠ στο Λουτράκι. Όπως προαναφέρθηκε τον Τάσο, «έναν καλό κοµπιουτερά», όπως τον σύστηναν τότε, είχαν φέρει σ’ εκείνο το πρώτο ραντεβού ο Κοντός µε τον Σκιαδά. Φιλαράκια, κολλητοί θα λέγαµε, µέχρι τότε και µε τον Καραµίχα. Ποιο ήταν το θέµα; Η ΠΑΣΕΓΕΣ µέσα από το δίκτυο των Ενώσεων (ΕΑΣ), ήταν ίσως η µόνη που µπορούσε να συνδράµει τότε στη συγκέντρωση, υποβολή και πρώτη διασταύρωση των δηλώσεων ΟΣ∆Ε των αγροτών. Για να το κάνει θα ‘πρεπε να συνδεθεί κατά κάποιο τρόπο µε το υποτυπώδες µηχανογραφικό σύστηµα του ΟΠΕΚΕΠΕ, κάτι στο οποίο, µε βάση το σκεπτικό, εύκολα µπορούσε να διευκολύνει ο Τάσος και οι συνεργάτες του στην µικρή εταιρεία.
Εxtra large ηγεσία
Το πράγµα χαζοδούλευε, όπως λέµε, µάλιστα, η γαλαντόµος εκείνη την εποχή κυβέρνηση της Νέας ∆ηµοκρατίας και η extra large πολιτική ηγεσία του υπουργείου είχαν φροντίσει ώστε, όλοι οι συντελεστές στην υπόθεση του ΟΣ∆Ε, να αµείβονται πλουσιοπάροχα. Μέχρι τότε λεφτά υπήρχαν. Έτσι, πέραν της γενναίας αµοιβής που εισέπραττε για τις υπηρεσίες του ο νεοφώτιστος τεχνικός σύµβουλος, καλά λεφτά έβαζαν στα ταµεία τους και οι Ενώσεις. Ήταν µάλιστα τέτοιο το «µεροκάµατο» των συνεταιριστικών οργανώσεων που µε τον καιρό άρχισαν να µην πολυενδιαφέρονται για τον παραγωγικό τους ρόλο (συντονισµός παραγωγής, συσκευασία, µεταποίηση και εµπόριο αγροτικών προϊόντων), εστιάζοντας τη δραστηριότητά τους στις υπηρεσίες του ΟΣ∆Ε. Αυτή είναι και η βασική αιτία της κριτικής που δέχονταν εκείνο τον καιρό και για κάποια χρόνια η ΠΑΣΕΓΕΣ, οι Ενώσεις και οι λοιποί «τρόφιµοι – υποστηρικτές» του ΟΣ∆Ε.
Τα χρόνια περνούσαν, ο ΟΠΕΚΕΠΕ µοίραζε αφειδώς συµβάσεις έργου στον µικροεργολάβο, ήταν όµως δύσκολο να πληρώνει κάτι δεκάδες εκατοµµύρια και στις Ενώσεις για τη συµπλήρωση και διασταύρωση των δηλώσεων. Άρχιζε να περιορίζεται η δηµόσια δαπάνη και να µεταφέρεται αντιστοίχως το κόστος υποβολής των δηλώσεων στους αγρότες. Εκεί το πράγµα αγρίεψε. Η κάθε Ένωση, µε βάση τις ανάγκες της καθόριζε το δικό της τιµολόγιο. Οι αγρότες νοιώθοντας το βάρος αυτής της δαπάνης άρχισαν να διαµαρτύρονται. Τα πυρά της διαµαρτυρίας εισέπραττε κατά βάση ο Καραµίχας, δηλαδή η ΠΑΣΕΓΕΣ και οι ίδιες οι Ενώσεις και µετά η κυβέρνηση. Κάτι έπρεπε πάλι να γίνει. Ο τεχνικός σύµβουλος, ελέγχοντας σε µεγάλο βαθµό το σύστηµα πληροφορικής, αφού κανείς άλλος δεν φρόντιζε για την διαχείρισή του -παρ’ ότι ο ΟΠΕΚΕΠΕ, τουτέστιν ο Έλληνας φορολογούµενος, το είχε πληρώσει αδρά- καιροφυλακτούσε.
Η ευκαιρία δεν άργησε να έρθει. Εκεί ήταν που έπεσε η ιδέα, να φτιάξουν µαζί µια εταιρεία, η οποία θα είχε µέσα όλους τους εµπλεκόµενους. Ζητούµενο να υπάρχει κάποιος «συντονισµός» και η… αγορά να λειτουργεί µε ένα ενιαίο τιµολόγιο, σε βάρος πάντα των παραγωγών που έτσι κι αλλιώς είχαν την υποχρέωση για την υποβολή δήλωσης.
Ξήλωµα πινακίδων
Κάπως έτσι, έπεσε η ιδέα για την κοινή εταιρεία που ονοµάστηκε Gaia Επιχειρείν και στην οποία θα συµµετείχαν, ως βασικός και πλειοψηφών µάλιστα µέτοχος η µικρή και ασήµαντη µέχρι τότε Neuropublic, µε ένα ποσοστό κάτω του 30% όλες οι Ενώσεις που εµπλέκονταν στο έργο των δηλώσεων και µε ένα ποσοστό 20% η Τράπεζα Πειραιώς. Πως προέκυψε η Τράπεζα Πειραιώς; Κατ’ αρχήν η Αγροτική Τράπεζα δεν υπήρχε πλέον, είχε απορροφηθεί από την Πειραιώς. Λίγα χρόνια νωρίτερα, η µητερούλα ΑΤΕ, είχε αρχίσει να αντιµετωπίζει τους αγρότες και τους συνεταιρισµούς πιο σκληρά απ’ ότι τους ιδιώτες και τις ιδιωτικές επιχειρήσεις. Ήταν τότε που από Αγροτική Τράπεζα µετονοµάστηκε σε ATEbank ξηλώνοντας τις παλιές πινακίδες. Την ίδια περίοδο, η µεγαλωµένη πια, Τράπεζα Πειραιώς µε τον Μιχάλη Σάλα στο τιµόνι, πάσχιζε να ενισχύσει την επαφή της µε τον αγροτικό χώρο. Η συνεργασία µε τον Τζανέτο Καραµίχα και τον Μιχάλη Γαργαλάκο συνιστούσε µια πρώτης τάξεως ευκαιρία. Ο πρώτος ήλεγχε καλά -µέχρι τότε- τον συνεταιριστικό χώρο, ο δεύτερος είχε στα χέρια του τη βάση δεδοµένων του ΟΣ∆Ε. Τι καλύτερο για µια καινούργια δυναµική τράπεζα να εγκατασταθεί για τα καλά και µε τους δικούς της όρους και όχι µε τον τρόπο που είχαν µάθει να δουλεύουν µέχρι τότε οι αγρότες και οι συνεταιρισµοί. Άλλωστε, εκείνη την εποχή, όλες οι τράπεζες είχαν προβλήµατα -µεσούσης της οικονοµικής κρίσης- ίσως καµιά άλλη δεν είχε διάθεση να εµπλακεί πιο ενεργά µε τα της αγροτικής οικονοµίας. ∆εξί χέρι του Μιχάλη Σάλα εκείνη την εποχή, ο Χριστόδουλος Αντωνιάδης, τραπεζικός µε αγροτική καταγωγή από τα καπνοχώρια των Σερρών, είχε τον πρώτο λόγο στα της συνεργασίας της τράπεζας µε τον αγροτικό χώρο. Τα προηγούµενα χρόνια και λόγω καταγωγής και σχέσης µε τον καπνό, είχε γνωρισθεί καλά µε τον Αλέκο Κοντό, εποµένως δεν ήταν δύσκολο να συνδεθεί και µε τον Τάσο Γαργαλάκο και το όλο σύστηµα της Neuropublic. Ήταν λοιπόν αυτός που προσέγγισε µε ζήλο την ιδέα της νέας εταιρικής συνεργασίας, αναλαµβάνοντας µάλιστα ο ίδιος πρόεδρος της νεοσύστατης Gaia Επιχειρείν.
Νερό κάτω απ’ τα γεφύρια
Έκτοτε έχει κυλίσει πολύ νερό κάτω από τα γεφύρια. Ο Τζανέτος Καραµίχας, µε τις πολιτικές πλάτες του οποίου προχώρησε τότε το σχήµα της Gaia Επιχειρείν, αποτελεί εδώ και χρόνια παρελθόν από τα συνεταιριστικά δρώµενα. Φρόντισαν γι’ αυτό οι ίδιοι οι εταίροι του, αφού στο µεταξύ, είδαν ότι έτσι που ήταν σαθρό το συνεταιριστικό οικοδόµηµα θα µπορούσαν και να το υποκαταστήσουν.
Ένα «πραξικόπηµα» στην πολυπαθούσα εκείνο τον καιρό ΠΑΣΕΓΕΣ και ένας αντιπερισπασµός µε ένα δήθεν συνεταιριστικό µαγαζί, τον ΣΑΣΟΕΕ, του οποίου ηγήθηκε ο Αλέξανδρος Κοντός, ήταν αρκετά για να περάσει για τα καλά ο έλεγχος στη µεγάλη παρέα του ΟΣ∆Ε. Σηµειωτέον ότι στο µεταξύ από τις οργανώσεις (Ενώσεις Αγροτικών Συνεταιρισµών) που είχαν συµµετάσχει στο σχήµα του Gaia Επιχειρείν είχαν µείνει οι µισές και λιγότερες. Οι άλλες προσπάθησαν να συνλειτουργήσουν, σχεδόν µάταια, υπό την σκέψη της λεγόµενης Νέας ΠΑΣΕΓΕΣ, η οποία ωστόσο, γρήγορα αποµονώθηκε µεθοδικά από το όλο σύστηµα εξουσίας και δεν κατάφερε να δώσει τα αναµενόµενα.
Στο µεταξύ, η Gaia Επιχειρείν, στην οποία, όπως ήταν επόµενο, η ενεργή συµµετοχή των συνεταιρισµών είχε περιορισθεί στο ελάχιστο, αν και φανερά ιδιωτική πλέον, κατάφερε, µε υπόγειες διεργασίες και µε αδιαφορία ή παραλήψεις εκ µέρους των εγχώριων αρχών, να γίνει εκπρόσωπος των Ελλήνων αγροτών και του εγχώριου συνεργατισµού στην Copa Cogeca. Καταστρατηγήθηκε έτσι, κάθε έννοια γνήσιας εκπροσώπησης των συντελεστών της πρωτογενούς παραγωγής και αποµονώθηκε από τα κέντρα των Βρυξελλών κάθε αγροτική έκφραση ή προσπάθεια αναζήτησης κατευθύνσεων. Λειτουργούσε και λειτουργεί ακόµα µόνο το συγκεκριµένο «φίλτρο».
Τρώγοντας βέβαια ανοίγει η όρεξη. Έτσι µε τον καιρό, το ορεκτικό του ΟΣ∆Ε, διαδέχθηκε το τσιµπολόγηµα από τον µπουφέ των αγροτικών συµβουλών (βλέπε προγράµµατα ΟΕΦ κ.α.) για να ακολουθήσει η βουλιµία της «ευφυούς γεωργίας». Μια υπόθεση που αγγίζει τα όρια της… σατανικής σύλληψης και στην οποία, απ’ ότι φαίνεται, βρέθηκαν για µια ακόµα φορά οι καλοθελητές που µε τον έναν ή τον άλλο τρόπο προσπάθησαν να την εξυπηρετήσουν.
Το δράµα της… ευφυούς
Τελευταία πράξη στο δράµα της «ευφυούς γεωργίας» που µόνο την υπόθεση τεχνολογικής αναβάθµισης και ανάπτυξης της ελληνικής γεωργίας δεν εξυπηρετεί, αποτελεί η απόφαση καταπέλτης του Ελεγκτικού Συνεδρίου. Εκδόθηκε στις αρχές της εβδοµάδας και έρχεται να βάλει φρένο σ’ αυτό το αλισβερίσι και να διασώσει, έστω και την τελευταία στιγµή, τον κρατικό προϋπολογισµό από µια άσκοπη δαπάνη 25 εκατοµµυρίων ευρώ (χωρίς το ΦΠΑ) και να προλάβει τους παραγωγούς από τα βαριά τέλη που συνεπάγεται το κόστος συντήρησης ενός δικτύου 6.500 µετεωρολογικών σταθµών, το οποίο σε τελευταία ανάλυση εξυπηρετεί µόνο τους εµπνευστές της ιδέας.
Στην Ελλάδα ζούµε, κανείς δεν ξέρει πως θα εξελιχθούν τα πράγµατα. Άλλωστε κανείς δεν µπορούσε να φαντασθεί ότι ένας αδιάφορος και ασήµαντος πληροφορικάριος, χωρίς καµιά ειδίκευση και χωρίς καµιά κατοχυρωµένη και ευρείας χρήσης µορφή λογισµικού, θα µπορούσε να ποδηγετήσει έναν ολόκληρο δηµόσιο οργανισµό, επιβάλλοντας αντίστοιχα τις θέσεις του επί σειρά ετών και στην εκάστοτε πολιτική ηγεσία.
Ποιο είναι το βασικό κόλπο στην περίπτωση του ΟΠΕΚΕΠΕ και του ΟΣ∆Ε; ∆ώστε µου τη σύµβαση (τεχνολογικής υποστήριξης), δώστε µου τον συντονισµό του ΟΣ∆Ε, δώσε µου τέλος πάντων ότι κάθε φορά έχω απαίτηση, διαφορετικά δεν πρόκειται να πληρωθούν οι αγρότες τις κοινοτικές επιδοτήσεις. Σηµειωτέον ότι συνήθως η προκαταβολή των άµεσων ενισχύσεων γίνεται το δεύτερο 15ήµερο του Οκτωβρίου και η εκκαθάριση πριν από τα τέλη του έτους. Λίγο το βαρύ λειτουργικό της ηλεκτρονικής βάσης, λίγο οι σκόπιµες πολλές φορές καθυστερήσεις στην υποβολή των δηλώσεων, λίγο η χρονοτριβή στη διασταύρωση των στοιχείων και λίγο οι… µιληµένοι του ΟΠΕΚΕΠΕ, πλησιάζει κάθε φορά ο Οκτώβριος, οι αγρότες αρχίζουν να ανυποµονούν, οι υπουργοί αρχίζουν να αγωνιούν, ο «τεχνικός σύµβουλος» βρίσκει -κάθε φορά- τον τρόπο να «πείθει» τους κρατούντες να συµβιβάζονται µε τις επιδιώξεις του.
Κρίσιµες οι εξελίξεις
Πόσο µακριά µπορεί να πάει αυτό; Θα το δείξουν οι εξελίξεις το αµέσως επόµενο διάστηµα. Από το ποιος θα πάει πρόεδρος στον ΟΠΕΚΕΠΕ, από το πώς θα «τρέξει» ο προγραµµατισµός για τη νέα περίοδο, από τη βούληση των ιθυνόντων να επιστρέψει το ΟΣ∆Ε σπίτι του. Όχι µόνο για να µην στεγάζεται στην «τρύπια καλύβα» του Γαργαλάκου αλλά για να µπορεί η εθνική αρχή να έχει την άνεση καθορισµού των πολιτικών ανάπτυξης του αγροτικού χώρου, µε βάση πάντα το πλαίσιο που υπαγορεύεται από την Κοινή Αγροτική Πολιτική. Για να έχουν οι εδώ αρχές τη πλήρη πρόσβαση στα ιστορικά δεδοµένα που συνδέονται µε την αγροτική παραγωγή και τις δυνατότητες των συντελεστών του χώρου, για να µπορούν να αναλύουν τα αντίστοιχα στοιχεία, να χαράσσουν πολιτικές και να οργανώνουν αποτελεσµατικά την ανάπτυξη της ελληνικής γεωργίας και κτηνοτροφίας. Σήµερα δεν µπορούν.
Πρώτον, γιατί η πρόσβαση σ’ αυτά τα κρίσιµα δεδοµένα, είναι ελλιπής, αποσπασµατική και µεθοδευµένη.
∆εύτερον, γιατί η στρέβλωση που έχει επέλθει στις δοµές ανάπτυξης του αγροτικού χώρου είναι τέτοια που υπαγορεύει όλο και συχνότερα λάθος προσανατολισµό.
Τρίτον, γιατί, η περαιτέρω διόγκωση ενός τερατουργήµατος που έχει προκύψει στην πηγή σχεδόν της διαµόρφωσης των αγροτικών πολιτικών, σήµερα κοστίζει πολύ ακριβά στους παραγωγούς και στην αγροτική οικονοµία, αύριο µπορεί και να εκθέσει ανεπανόρθωτα το πολιτικό προσωπικό.
Ολόκληρη η ιστορία του κομπιουτερά, εδώ.
*Μέλος της Πολιτικής Επιτροπής της ΠΡΑΣΙΝΗΣ ΑΡΙΣΤΕΡΑΣ
