To μουσείο Κυπερσμύλερ στο Ντούισμπουργκ παρουσιάζει έκθεση αφιερωμένη στον Γιάννη Κουνέλλη. Το κάρβουνο, σήμα κατατεθέν της πόλης, ήταν ένα από τα βασικότερα υλικά που χρησιμοποιούσε ο καλλιτέχνης.
Στις 21 Δεκεμβρίου μια εποχή της σύγχρονης γερμανικής ιστορίας τελειώνει. Είναι η μέρα που θα καταβληθεί η τελευταία κρατική επιδότηση για την εξόρυξη άνθρακα. Ο άνθρακας αποτέλεσε έναν από τους βασικούς πυλώνες του γερμανικού οικονομικού θαύματος μετά τον Β Παγκόσμιο Πόλεμο. Τη δεκαετία του 1950 το Ντούισμπουργκ ήταν η πλουσιότερη γερμανική πόλη και η περιοχή του Ρουρ όπου βρίσκεται γνώριζε μεγάλη άνθηση. Η Γερμανία ήθελε να είναι αυτόνομη ενεργειακά και για το λόγο αυτό επιδοτούσε επί δεκαετίες την εξόρυξη άνθρακα. Με το πέρασμα του χρόνου όμως και την ανάπτυξη νέων πηγών ενέργειας διαπιστώθηκε πως η εξόρυξη ήταν πλέον οικονομικά ασύμφορη. Έτσι σιγά-σιγά τα ορυχεία έκλειναν το ένα μετά το άλλο. Το γερμανικό κάρβουνο έχει διπλάσια τιμή από τον μέσο μέρο στην παγκόσμια αγορά και αυτό γιατί βρίσκεται σε μεγάλο βάθος μέσα στη γη που ξεπερνάει και τα 1.000 μέτρα. Μαζί όμως με τα ορυχεία μαράζωσαν και οι πόλεις που άλλοτε έσφυζαν από ζωή.
Δεκαεφτά μουσεία σε δεκατρείς πόλεις στην περιοχή του Ρουρ πήραν πριν από δέκα χρόνια την απόφαση να στήσουν ένα δίκτυο τέχνης και τα παλιά ανθρακωρυχεία και εργοστάσια να μετατραπούν σε χώρους τέχνης και να φιλοξενούν υψηλού επιπέδου παραστάσεις και εκθέσεις.
Τέλος εποχής και αρχή μιας άλλης
Ο Γιάννης Κουνέλλης
Με αφορμή τη συμπλήρωση δέκα χρόνων από τη σύσταση του δικτύου και τον οριστικό αποχωρισμό της Γερμανίας από την εξόρυξη του άνθρακα παρουσιάζονται από το τέλος Μαΐου 100 εκδηλώσεις με θέμα το κάρβουνο. Μια από τις πιο ξεχωριστές είναι η έκθεση στο μουσείο Κυπερσμύλερ στο Ντούισμπουργκ αφιερωμένη στον Γιάννη Κουνέλλη που ολοκληρώνεται στις 28 Οκτωβρίου.
Το κάρβουνο ήταν ένα από τα βασικά υλικά που χρησιμοποιούσε ο Κουνέλλης, ένας από τους μεγαλύτερους καλλιτέχνες του 20ού αιώνα και συνιδρυτής του ιταλικού κινήματος της Arte Povera, του κινήματος που χρησιμοποίησε και ανέδειξε «τα φτωχά υλικά».
«Πιστεύω πως ο Γιάννης Κουνέλλης είναι επίκαιρος και σημαντικός, ιδιαίτερα σε αυτή τη φάση που η εποχή της εκβιομηχάνισης τελειώνει. ‘Το σίδερο και το κάρβουνο είναι για μένα τα υλικά που αντανακλούν καλύτερα τον κόσμο της βιομηχανικής επανάστασης και τη μετάβαση στον σημερινό πολιτισμό’ είχε πει κάποτε. Αυτή η σύνδεση με το παρελθόν αντανακλάται και στο δικό του έργο, η σύνδεση με τη μυθολογία για παράδειγμα αλλά και η σύνδεση με το παρόν και το τέλος μιας εποχής εδώ στη Γερμανία. Όλα αυτά κάνουν επίκαιρο το έργο του Γιάννη Κουνέλλη» δηλώνει ο επιμελητής της έκθεσης Φερδινάνδος Ούλριχ.
Μέσα από είκοσι μεγάλων διαστάσεων έργα αλλά και λίγα σχέδια σε χαρτί, ξεδιπλώνεται αυτός ο ιδιαίτερος συνδυασμός μιας απίστευτης ρώμης και ταυτόχρονα μιας ξεχωριστής ευαισθησίας και ποιητικότητας. Έργα δανεισμένα από ιδιωτικές συλλογές, μουσεία και γκαλερί ανάμεσα σε άλλα από τη Γερμανία, την Ολλανδία, την Ελβετία.
Γροθιά στο στομάχι τα 13 κρεβάτια εκστρατείας που πάνω τους κείτονται σιδερένιοι κορμοί σκεπασμένοι με στρατιωτικές κουβέρτες. Αρμονία και δύναμη αναδύεται μέσα από την ατσάλινες πλάκες μήκους εννέα μέτρων και μια λάμπα πετρελαίου καρφιτσωμένη στην άκρη. Έργα τόσο στέρεα, τόσο γήινα, τόσο αληθινά.
Μεγάλο το ενδιαφέρον των επισκεπτών για μια ιστορία που χάνεται …
«Τέχνη και κάρβουνο», μια έκθεση αφιερωμένη στον Γιάννη Κουνέλλη
Το αφιέρωμα στον Γιάννη Κουνέλλη πλαισιώνεται από κάποιους ακόμα καλλιτέχνες. Ανάμεσα σε αυτούς βρίσκεται και ο Άνσελμ Κίφερ. Μια παλαιότερη συνάντηση του Γερμανού καλλιτέχνη με τον Κουνέλλη στη Βασιλεία τον ενέπνευσε να φτιάξει έναν κήπο με γιγαντιαία σιδερένια λουλούδια που ξεπηδούν μέσα από τις στάχτες του κάρβουνου. Σκωπτικός ο Μίχαελ Σαϊλστόρφερ, κατασκευάζει με τη βοήθεια μια μηχανής και μέσα από μια περίπλοκη διαδικασία δάκρυα από κάρβουνο, τα οποία στη συνέχεια πετάει στον κάλαθο των αχρήστων. Μια διαδικασία χωρίς νόημα που καταλήγει σε ένα ανούσιο αποτέλεσμα. Κι όμως η τέχνη είναι ωραία καμιά φορά για αυτόν ακριβώς το λόγο. Γιατί μοιάζει με παιχνίδι που επιτρέπει την πολυτέλεια της απόλαυσης του περιττού.
Η ανταπόκριση του κόσμου είναι μεγάλη, δηλώνει ο Φερδινάνδος Ούλριχ, και αυτό γιατί «οι άνθρωποι συνειδητοποιούν ότι τελειώνει μια εποχή. Δεν τελειώνει απλά ένας τρόπος εξοικονόμησης ενέργειας, τελειώνει ένα κομμάτι ιστορίας. Και αυτή η ιστορία με έναν τρόπο συντηρείται στο έργο του Γιάννη Κουνέλλη. Δεν πρόκειται απλά για τις πρώτες ύλες αλλά για την αισθητική τους αξία και το πως αυτή συνδέεται με την ανθρώπινη ύπαρξη».
Μαρία Ρηγούτσου
Via : www.dw.com
