Ο διαβόητος μαφιόζος Τοτό Ρίινα πέθανε αμετανόητος χθες τα ξημερώματα στο νοσοκομείο της φυλακής της Πάρμας, χωρίς να μειωθεί στο ελάχιστο ο σεβασμός, ενδεχομένως και ο φόβος, που έτρεφαν οι υπόλοιποι νονοί προς το πρόσωπό του

Ο άνθρωπος που κήρυξε κάποτε πόλεμο στο κράτος και του οποίου η σύλληψη το 1993 πανηγυρίστηκε με πυροβολισμούς στον αέρα από τους καραμπινιέρους, απάλλαξε την Ιταλία από την παρουσία του. Ο διαβόητος μαφιόζος Τοτό Ρίινα πέθανε τα ξημερώματα της Παρασκευής στο νοσοκομείο της φυλακής της Πάρμας, έχοντας καταδικαστεί πολλές φορές σε ισόβια και παίρνοντας, όπως γράφει ο ιταλικός Τύπος, όλα τα μυστικά του στον τάφο του.

Αφησε την τελευταία του πνοή στα 87 του χρόνια, κι έπειτα από πέντε ημέρες σε κώμα, χωρίς να μειωθεί στο ελάχιστο ο σεβασμός, ενδεχομένως και ο φόβος, που έτρεφαν οι υπόλοιποι νονοί προς το πρόσωπό του: «Θα ‘πρεπε να γεννιούνται χίλιοι σαν τον Τοτό Ρίινα» επαναλάμβανε ο απουλιέζος νονός Αλμπέρτο Λαρούσο, μόνιμος σύντροφός του τα τελευταία χρόνια στο προαύλιο της φυλακής.

Ο Ρίινα πέθανε αμετανόητος για τα δεκάδες εγκλήματά του και ασφαλώς για τις δολοφονίες των δικαστών Φαλκόνε και Μπορσελίνο, καθώς και του αρχηγού της Αστυνομίας Ντελά Κιέζα, για τις οποίες εξάλλου δήλωνε περήφανος. Πέθανε στον θρόνο τού Κάπο ντέι Κάπι, του αδιαμφισβήτητου αρχηγού όλων των αρχηγών της σικελικής Μαφίας: «Εγινα ένα πράγμα τεράστιο, έγινα βασιλιάς» έλεγε στον Λαρούσο. «Εάν μου έλεγαν μια μέρα ότι θα έφτανα να κανονίζω την Ιστορία, δεν θα το πίστευα. Ημουν σημαντικός». Τόσο σημαντικός που οι πολιτικοί έφτασαν στο σημείο να διαπραγματευτούν μαζί του, όπως είχε αποκαλύψει ο ίδιος στους δεσμοφύλακές του ενώ τον μετέφεραν στην αίθουσα των τηλεδιασκέψεων για να παραστεί στη δική του Παλέρμο, από την οποία δεν έχασε ούτε μία ακρόαση. «Δεν τους έψαχνα εγώ, εκείνοι με έψαχναν».
Πώς έφτασε να γίνει τόσο ισχυρός; Ο διώκτης του και θύμα του, ο δικαστής Τζοβάνι Φαλκόνε, έλεγε ότι επισήμως ο Ρίινα δεν εκτελούσε τις εντολές κάποιου σκοτεινού παρακράτους. Κάποιοι στην Κόζα Νόστρα, ωστόσο, είχαν εκλεκτές σχέσεις με πολιτικούς – σχέσεις που καλύπτονται ακόμη από μυστήριο. Και ανάμεσα σε αυτούς ήταν και ένας μαφιόζος που πέρασε για πρώτη φορά το κατώφλι της φυλακής στα 18 του χρόνια. Η κατηγορία ήταν σοβαρή για τον Τοτό Ρίινα: είχε σκοτώσει έναν συνομήλικό του σε καβγά, πράξη για την οποία καταδικάστηκε σε 12 χρόνια κάθειρξη.
Ο Σαλβατόρε είχε γεννηθεί τον Νοέμβριο του 1930 στο χωριό Κορλεόνε από μια φτωχή αγροτική οικογένεια. Είχε χάσει τον πατέρα του και τον αδελφό του την ώρα που προσπαθούσαν να αφαιρέσουν την μπαρούτη από ένα βλήμα του πολέμου που δεν είχε εκραγεί. Ο ίδιος τότε έκλεβε δεξιά και αριστερά ώσπου πέφτει στον δρόμο του ο αρχιμαφιόζος Λουτσάνο Λέτζο. Αυτός του ανοίγει την πόρτα στην Κόζα Νόστρα κι εκεί κερδίζει το παρατσούκλι Τοτό ου Κούρτου, Τοτό ο Κοντός – ήταν μόλις 1 μέτρο και 58 εκατοστά. Οταν βγαίνει από τη φυλακή, το 1956, επιστρέφει στην «Οικογένεια». Και αφού επιστρατεύεται ως εκτελεστής, αφήνει πίσω του πολύ αίμα.
Γίνεται υπαρχηγός του Λέτζο, το 1963 συλλαμβάνεται και πάλι για ένα πιστόλι και μια κλεμμένη ταυτότητα που βρίσκεται στην κατοχή του, βγαίνει το 1969 και θα περάσει τα επόμενα είκοσι χρόνια στην απόλυτη παρανομία. Είναι καταζητούμενος αλλά αυτό δεν τον εμποδίζει να βγάλει από τη μέση τον έναν μετά τον άλλον τους εχθρούς του. Σκοτώνει και τον εισαγγελέα του Παλέρμο Πιέτρο Σκαλιόνε, εμπλέκεται σε περισσότερες από εκατό δολοφονίες, καταδικάζεται ερήμην. Παραμένοντας ένας φαντομάς της Μαφίας, θα πάρει τη θέση του αρχηγού του όταν εκείνος θα συλληφθεί.
Τη δεκαετία του 1980 είναι πια ο αδιαμφισβήτητος βασιλιάς. Το χρήμα ρέει άφθονο από το εμπόριο ναρκωτικών και τις αυθαίρετες κατασκευές κι εκείνος συνεχίζει να σκοτώνει αντιπάλους και πρώην συμμάχους – κάποιοι από αυτούς θα τη γλιτώσουν μόνο επειδή ορκίστηκαν ότι θα έφευγαν για την Αμερική χωρίς να πατήσουν ποτέ πια το πόδι τους πίσω στη Σικελία. «Ρίινα, το Κτήνος», τον αποκαλούσε ο Βίτο Τσαντσιμίνο, πολιτικός του προστάτης, μαφιόζος και ο ίδιος και δήμαρχος του Παλέρμο και όταν κάποιος τον καρφώνει στη λεγόμενη «μέγα-δίκη» εκείνος τον εκδικείται βγάζοντας από τη μέση έντεκα συγγενείς του.
Η κήρυξη πολέμου στο κράτος έρχεται όταν σε αυτήν ακριβώς τη δίκη αρχίζει να βρέχει ισόβια για τους νονούς. Αρχίζει με τον πολιτικό Σάλβο Λίμα, συνεχίζεται στις 23 Μαΐου 1992 με τον Τζοβάνι Φαλκόνε, ανατινάζοντας την «αουτοστράντα» από την οποία περνάει ο δικαστής με τη συνοδεία του κατευθυνόμενος από το Παλέρμο στη Ρώμη. Πώς ήξερε ο Ρίινα τη διαδρομή που θα ακολουθούσε; Μέχρι να αναρωτηθεί η Ιταλία, ο μαφιόζος σκοτώνει με ένα παγιδευμένο Φίατ και τον δικαστή Πάολο Μπορσελίνο. Δεν θα μείνει όμως για πολύ καιρό ακόμη ελεύθερος: συλλαμβάνεται στις 15 Ιανουαρίου 1993 από τους καραμπινιέρους που τον εντοπίζουν σε μια κρύπτη. Και μέχρι σήμερα κανένας δεν ξέρει ποιος τον κάρφωσε.