«Μπορεί να ξεπεράσουμε φέτος σε ανάπτυξη το 2% κι αυτό θα είναι η πρώτη φορά που θα έχει συμβεί από το 2008», δήλωνε πρόσφατα ο πρωθυπουργός. Λίγες ημέρες νωρίτερα, τα στοιχεία της Ελληνικής Στατιστικής Αρχής έδειχναν ότι το ΑΕΠ στο δεύτερο τρίμηνο είχε αυξηθεί κατά 0,8%. Ισως η εκτίμηση του πρωθυπουργού να είναι λίγο αισιόδοξη, αλλά δεδομένου ότι ο ίδιος άνθρωπος θεωρούσε κάποτε ότι θα κάνει τις αγορές να χορεύουν για χάρη του, μπορεί να χαρακτηριστεί και ρεαλιστική. Σύμφωνα με πιο μετριοπαθείς εκτιμήσεις, η μεγέθυνση κατά 1,7%-1,8% είναι εφικτή.
Το ερώτημα είναι πώς επιτυγχάνεται η ανάκαμψη και εάν είναι διατηρήσιμη. Η αύξηση του ΑΕΠ τα δύο πρώτα τρίμηνα οφείλεται κυρίως στην αύξηση της ιδιωτικής κατανάλωσης. Οι επενδύσεις μειώθηκαν. Ο εξωτερικός τομέας της οικονομίας έχει αρνητική συμβολή, καθώς οι εξαγωγές αυξάνονται αλλά ταυτόχρονα αυξάνονται και οι εισαγωγές. To έλλειμμα του ισοζυγίου πληρωμών στο εξάμηνο ήταν ελαφρά μεγαλύτερο σε σχέση με την αντίστοιχη περυσινή περίοδο.
Είναι πράγματι περίεργο παρ’ όλα αυτά, το γεγονός πως η κατανάλωση αυξάνεται, ενώ το διαθέσιμο εισόδημα συρρικνώνεται, εξαιτίας της μείωσης των μισθών και της αύξησης των φόρων.
Το 2008 το διαθέσιμο εισόδημα των νοικοκυριών ήταν 170,2 δισ. ευρώ και η τελική κατανάλωσή τους 163 δισ. Η διαφορά μεταξύ των δύο, 7,2 δισ. έγινε αποταμίευση. Στα χρόνια που ακολούθησαν, μειώθηκαν τόσο το διαθέσιμο εισόδημα όσο και η κατανάλωση, η τελευταία όμως με βραδύτερο ρυθμό. Πέρυσι, τα νοικοκυριά κατανάλωσαν 10,6 δισ. ευρώ περισσότερα από το διαθέσιμο εισόδημά τους. H κατανάλωση ήταν κατά 9,3% υψηλότερη από το διαθέσιμο εισόδημα. Στο πρώτο εξάμηνο του έτους, το ποσοστό αυτό ξεπέρασε το 10%.
Οι Ελληνες αντί να αποταμιεύουν όπως παλαιότερα, τρώνε τις αποταμιεύσεις τους. Γιατί συμβαίνει αυτό; Μια εξήγηση είναι πως οι Ελληνες πιστεύουν πως επίκειται το τέλος της κρίσης και η απαλλαγή από τα μνημόνια. Ετσι καταναλώνουν, τρώγοντας τις αποταμιεύσεις τους (είτε τις έχουν στην τράπεζα είτε κάτω από το στρώμα), βέβαιοι πως θα μπορέσουν να τις αποκαταστήσουν, μόλις έρθουν οι καλύτερες μεταμνημονιακές ημέρες. Αν ισχύει αυτό, τότε η αισιοδοξία των Ελλήνων για το μέλλον είναι το πιο καλά κρυμμένο μυστικό του κόσμου. Δεν το μοιράζονται ούτε με τους δημοσκόπους (παραμένουμε σύμφωνα με όλες τις μετρήσεις από τους πιο απαισιόδοξους λαούς στον πλανήτη), ούτε καν με τη σύζυγο ή τον αδελφό τους.
Μια άλλη εξήγηση είναι πως κάποια στιγμή στη διάρκεια της κρίσης, αποφάσισαν πως δεν θα μειώσουν περαιτέρω το βιοτικό τους επίπεδο και θα τρώνε από τα έτοιμα, όσο υπάρχουν. Μετά έχει ο Θεός.
Σε αυτή την περίπτωση, η ανάπτυξη έχει ημερομηνία λήξης. Η κατανάλωση μπορεί να φρενάρει ανά πάσα στιγμή, μόλις η αβεβαιότητα ενταθεί με οποιαδήποτε αφορμή. Είτε γιατί η Τουρκία θα κερδίζει κάποιους από τους τουρίστες που έχασε πέρυσι και φέτος, είτε γιατί ο επόμενος κυβερνητικός εταίρος της κ. Μέρκελ θα θέλει μεγαλύτερη αυστηρότητα έναντι των απείθαρχων του Νότου, είτε γιατί το ΔΝΤ θα επιμείνει στην ανακεφαλαιοποίηση των τραπεζών, είτε γιατί ο Σταθάκης δεν θα τα βρίσκει με την τρόικα για τις μονάδες της ΔΕΗ που θα πουληθούν σε ιδιώτες.
Το παραγωγικό μοντέλο της χώρας είναι εν πολλοίς το ίδιο που οδήγησε στην κρίση και στη χρεοκοπία κι όσο παραμένει, η επιστροφή στην ύφεση είναι απλώς θέμα χρόνου.
Via : www.kathimerini.gr
