Για άνιση προεκλογική εκστρατεία κάνει λόγο ο Οργανισμός για την Ασφάλεια και τη Συνεργασία στην Ευρώπη (ΟΑΣΕ), παρατηρητές του οποίου βρέθηκαν από τις 17 Μαρτίου στην Τουρκία. Οι παρατηρητές επέβλεψαν την προεκλογική διαδικασία, το νομικό πλαίσιο, τη λειτουργία των ΜΜΕ και κυρίως αν η γειτονική χώρα συμμορφώθηκε με τα διεθνή πρότυπα τα οποία έχει συνυπογράψει.
Σταχυολογούμε τα σημαντικότερα σημεία της προκαταρκτικής έκθεσης που έδωσε σήμερα (Δευτέρα) στη δημοσιότητα ο ΟΑΣΕ:
• Ήταν μια άνιση προεκλογική εκστρατεία, με περιορισμένο και ακατάλληλο νομικό πλαίσιο για τη διεξαγωγή μιας δημοκρατικής διαδικασίας. Το πλαίσιο αυτό είναι επικεντρωμένο σε εκλογές και όχι στη διεξαγωγή δημοψηφισμάτων και στις ιδιαιτερότητές τους.
• Οι συστάσεις που έγιναν από τον ΟΑΣΕ για τη διόρθωση αυτού του νομικού πλαισίου δεν αντιμετωπίστηκαν, ειδικά όσον αφορά τους οικονομικούς πόρους της προεκλογικής εκστρατείας, την έλλειψη δικαστικής επίβλεψης και τα δικαιώματα των παρατηρητών. Ειδικά οι παρατηρητές την ημέρα του δημοψηφίσματος εμποδίστηκαν να κάνουν τη δουλειά τους ή τους παρείχαν περιορισμένη πρόσβαση.
• Ακόμη ένα προβληματικό στοιχείο είναι ότι στη διαδικασία είχαν δικαίωμα να συμμετάσχουν πλήρως μόνο πολιτικά κόμματα και όχι άλλες αναγνωρισμένες οργανώσεις, γεγονός που περιορίζει τον πολιτικό πλουραλισμό και είναι αντίθετο στα διεθνή πρότυπα. Η έρευνα έδειξε ότι 19 κόμματα που μπορούσαν να συμμετάσχουν στις εκλογές του 2015 θεωρήθηκαν ακατάλληλα για να συμμετάσχουν στο δημοψήφισμα και τελικά οι αρμόδιες αρχές ενέκριναν τη συμμετοχή μόνο 10 από τα 92 πολιτικά κόμματα που είναι επισήμως εγγεγραμμένα στην Τουρκία.
• Το ερώτημα του δημοψηφίσματος καλούσε τους πολίτες να απαντήσουν μονολεκτικά «ναι» ή «όχι», αν και περιλάμβανε 17 τροποποιήσεις άρθρων. Πρόκειται για πρακτική που δεν ακολουθείται από τις χώρες του ΟΑΣΕ.
• Όσοι είχαν υποχρεωθεί να εγκαταλείψουν τα σπίτια τους κατά τη διάρκεια έκτακτης ανάγκης το 2016 (κυρίως στα νοτιοανατολικά στις περιοχές των Κούρδων) αντιμετώπισαν μεγάλες δυσκολίες για να εγγραφούν για να ψηφίσουν και πολλοί από αυτούς δεν τα κατάφεραν τελικά. Σύμφωνα με ορισμένες πηγές του ΟΗΕ, περίπου 350.000 -500.000 δεν κατάφεραν να ασκήσουν το εκλογικό τους δικαίωμα.
• Είναι χαρακτηριστικό ότι υπήρχαν ειδικές ζώνες ασφαλείας σε 6 επαρχίες στα νοτιοανατολικά, επηρεάζοντας περίπου 670.000 ψηφοφόρους. Οι τοπικές αρχές επιβεβαίωσαν ότι η αστυνομία που είχε εγκατασταθεί κοντά σε εκλογικά κέντρα είχε εντολή να ελέγχει τις ταυτότητες των ψηφοφόρων για να εντοπίζει αυτούς που θέλει να συλλάβει –αυτό προκάλεσε ανησυχία ότι αποτράπηκαν πολίτες από το να ψηφίσουν.
• Η προεκλογική εκστρατεία ήταν εμφανής στα μεγάλα αστικά κέντρα, αντίθετα με τη διεθνή σωστή πρακτική. Οι ψηφοφόροι δεν είχαν αμερόληπτη ή ισορροπημένη ενημέρωση από το κράτος για τις τροποποιήσεις και τις πιθανές επιπτώσεις από την εφαρμογή τους, με αποτέλεσμα να εναπόκειται στα πολιτικά κόμματα να καλύψουν αυτό το κενό στερώντας από τους ψηφοφόρους τη δυνατότητα να σχηματίσουν δική τους γνώμη.
• Χαρακτηριστικό της προεκλογικής εκστρατείας ήταν η έλλειψη ίσων όρων ανταγωνισμού. Η σημαντικά περισσότερο προβεβλημένη εκστρατεία τού «ναι», με επικεφαλής το κυβερνών AKP, στηρίχθηκε από αρκετούς κορυφαίους αξιωματούχους, μεταξύ άλλων τον πρωθυπουργό και τον πρόεδρο, ο οποίος σύμφωνα με το Σύνταγμα της χώρας πρέπει να παραμείνει ακομμάτιστος και να ασκεί τα καθήκοντά του χωρίς προκατάληψη. Αυτά τα περιστατικά θόλωσαν τις γραμμές μεταξύ κόμματος και κράτους σε αντίθεση με τη Συνθήκη της Κοπεγχάγης του ΟΑΣΕ.
• Παρατηρήθηκε κατάχρηση των διοικητικών πόρων σε όλη τη χώρα εκ μέρους της εκστρατείας τού «ναι». Οι δημόσιες τελετές -όπως τα εγκαίνια μεγάλων έργων υποδομών- χρησιμοποιήθηκαν για προεκλογικούς λόγους, με ορισμένους παρατηρητές να υποστηρίζουν ότι δημόσιοι υπάλληλοι και φοιτητές πανεπιστημίων υποχρεώνονταν να παρίστανται. Επιπλέον ο πρόεδρος και άλλοι αξιωματούχοι συσχέτιζαν το αποτέλεσμα του δημοψηφίσματος με την υποστήριξη της κυβέρνησης στις περιοχές που γίνονταν αυτές οι εκδηλώσεις.
• Το στρατόπεδο τού «όχι» αντιμετώπισε μια σειρά από αδικαιολόγητους περιορισμούς στο να είναι ελεύθεροι να διεξαγάγουν την προεκλογική τους εκστρατεία. Πολλοί υπέστησαν σωματικές επιθέσεις. Ένας μεγάλος αριθμός εξ αυτών συνελήφθη, συχνά με την κατηγορία ότι διοργανώνουν παράνομες δημόσιες εκδηλώσεις ή ότι προσβάλλουν τον Ερντογάν. Άλλοι δυσκολεύονταν να νοικιάσουν χώρους για τέτοιους είδους εκδηλώσεις ή τις ματαίωναν στη συνέχεια οι αρχές.
• Στο πλαίσιο της εκστρατείας αρκετοί ανώτεροι πολιτικοί και αξιωματούχοι -συμπεριλαμβανομένων των Ερντογάν και Γιλντιρίμ- εξίσωναν την εκστρατεία τού «όχι» και τους οπαδούς της με συμπαθούντες της τρομοκρατίας ή των πραξικοπηματιών.
• Τα ΜΜΕ κυριαρχούνται από ομίλους που στις περισσότερες περιπτώσεις είναι ιδιοκτησία επιχειρηματιών οι οποίοι εξαρτώνται από κρατικά συμβόλαια. Από τον Ιούλιο συνολικά 158 ΜΜΕ έχουν κλείσει και 150 δημοσιογράφοι βρίσκονται τώρα υπό κράτηση ενώ οι συλλήψεις συνεχίστηκαν και κατά τη διάρκεια της προεκλογικής εκστρατείας για το δημοψήφισμα. Επιπλέον το νομικό πλαίσιο δεν παρέχει ίση μεταχείριση για το «ναι» και το «όχι», ούτε εγγυήσεις, δεν είναι αντικειμενικό και αμερόληπτο.
• Ο νόμος προβλέπει για κάθε κοινοβουλευτικό κόμμα δωρεάν 20 λεπτά σε δημόσιο μέσο ενώ το κυβερνών κόμμα είχε επιπλέον 10 λεπτά και ο πρόεδρος δύο 10λεπτα. Αυτές οι προβλέψεις συνιστούν προνομιακή μεταχείριση για τον πρόεδρο και το κυβερνών κόμμα. Το στρατόπεδο τού «ναι» κυριάρχησε και στα κρατικά και στα ιδιωτικά ΜΜΕ καταλαμβάνοντας το 76% του συνολικού χρόνου μετάδοσης στην τηλεόραση και 77,5% του χώρου στα έντυπα.
• Ολόκληρη η προκαταρκτική έκθεση του 
ΟΑΣΕ
Via : www.efsyn.gr
