Οι Κούρδοι μας παραδίδουν μαθήματα άμεσης δημοκρατίας
Μετά από 134 ημέρες αντίστασης, οι κουρδικές δυνάμεις των YPG/YPJ έδιωξαν το ΙSIS από το Κομπάνι. Και στήνουν μια ελεύθερη, υπέροχη κοινωνία που μας παραδειγματίζει
Αύγουστος του 2014, οι Κούρδοι ξεκινούσαν έναν άνισο και τίμιο αγώνα για την ανεξαρτησία τους. Τη δική τους αλλά και των λαών που ζουν στη γη τους.
«Εμείς, η Προεδρία των τριών καντονιών του Δυτικού Κουρδιστάν – Cizire, Kobane και Efrin, υποσχόμαστε ότι θα υπερασπιστούμε το λαό μας, ανεξάρτητα από το εθνικό ή θρησκευτικό του υπόβαθρο, καθώς και τη δημοκρατική μας Αυτοδιοίκηση, χρησιμοποιώντας όλα τα δυνατά μέσα. Θα κάνουμε ό,τι είναι δυνατόν για να διατηρήσουμε τη σταθερότητα, την ειρήνη και την ασφάλεια στην περιοχή μας».
Στα όρια της Συρίας, ανάμεσα σε Τουρκία και Βόρειο Ιράκ, εκτείνεται μια περιοχή που αριθμεί 4,5 εκατομμύρια Κούρδους χωρίς επίσημο κράτος, αλλά με την πατρίδα στην καρδιά τους.
Η περιοχή της Rojava, ή αλλιώς το άτυπο «Δυτικό Κουρδιστάν», βρίσκεται μεταξύ του εμφυλίου της Συρίας, της ηγεμονικής πίεσης της Τουρκίας προς τους Κούρδους που αναγκάζονται να ζουν μακριά από τα εδάφη στα οποία γεννήθηκαν στην Ανατολία, αλλά και της αδιαφορίας των Ηνωμένων Εθνών που ακόμη μέχρι σήμερα δεν έχουν καταφέρει να λύσουν το ζήτημα της αυτονομίας του πολύπαθου λαού.
Τους τελευταίους μήνες, οι Κούρδοι καλούνται να αντιμετωπίσουν τις βαρβαρικές επιθέσεις των τζιχαντιστών του ISIS πολεμώντας για την ανεξαρτησία των εδαφών τους και την ελευθερία τους.
Στο πλευρό τους βρήκαν τις δυτικές δυνάμεις οι οποίες κάτω από τη διεθνή πίεση αναγκάστηκαν να συνδράμουν με αεροπορικές επιδρομές εναντίον στόχων του ISIS. Το Κομπάνι βρέθηκε στην ατζέντα της δυτικής ειδησεογραφίας και ξαφνικά όλοι άρχισαν να στρέφουν το βλέμμα προς τον λαό που αντιστέκεται.
Οι θηριωδίες των τζιχαντιστών κυκλοφόρησαν στο διαδίκτυο την ώρα που πολλοί προσπάθησαν να μάθουν περισσότερα για την ταυτότητα του κουρδικού λαού που τοποθετήθηκε στο επίκεντρο των εξελίξεων και των μαχών.
Τι συνέβαινε μέχρι σήμερα όμως στην ευρύτερη κουρδική περιοχή της Rojava;
Το Κόμμα Δημοκρατικής Ένωσης των Κούρδων (PYD) και το Εθνικό Συμβούλιο (KNC) εγκαθίδρυσαν στην περιοχή από κοινού ένα καθεστώς αυτοοργάνωσης, αλληλεγγύης και ισότιμης ανάπτυξης εντός της κοινωνίας με τη γυναίκα να κατέχει κεντρικότατο ρόλο.
Φαινόμενο που φαντάζει παράδοξο για μια κοινωνία που προσπαθεί να εδραιωθεί στην καρδιά της Μέσης Ανατολής.
Στα σχολεία διδάσκεται μάθημα γυναικείας ιστορίας, για τον ιστορικό ρόλο της γυναίκας από την αρχαιότητα μέχρι σήμερα.
Η διοίκηση αποτελείται από εκπροσώπους των κουρδικών, αραβικών και ασσυριακών κοινοτήτων. Οι γυναίκες μάχονται στο πλευρό των ανδρών έχοντας συγκροτήσει μάλιστα τον στρατό του YPJ.
Κεντρική σημασία στην οικοδόμηση της νέας κοινωνίας έχει η στρατιωτική εκπαίδευση των πάντων για να ενδυναμωθεί η λαϊκή αυτοάμυνα. Την ίδια ώρα, στόχος είναι να οργανωθούν οι δομές «από κάτω προς τα πάνω» για να λάβει την εξουσία ο λαός.
Όταν, την άνοιξη του 2012, το Ισλαμικό Κράτος έφτασε τη Rojava οι κουρδικές δυνάμεις ζήτησαν την αποχώρηση των κρατικών Συριακών δυνάμεων από την περιοχή. Το καθεστώς του Άσαντ αποχώρησε και ελέγχει μόνο το κεντρικό αεροδρόμιο στο καντόνι του Cizire. Παράλληλα, το καθεστώς πληρώνει τους μισθούς των δημοσίων υπαλλήλων της περιοχής η οποία έχει αυτονομηθεί διοικητικά.
Οι Κούρδοι αλλά και οι Άραβες, οι Τουρκμένοι, οι Σύροι και οι χριστιανοί που ζουν στη Βόρεια Συρία αποφάσισαν να συνεννοηθούν μεταξύ τους και έστησαν τρία καντόνια με κοινή διοίκηση και ένα, ενιαίο, κοινωνικό συμβόλαιο
Θα μπορούσε λοιπόν να πει κανείς, πως οι δομές αυτοοργάνωσης ενδυναμώνονται ολοένα και περισσότερο.
Μέσα στη δύνη του πολέμου, τα τελευταία δύο χρόνια οι Κούρδοι αντάρτες μπόρεσαν και εγκατέστησαν ένα αυτοδιοίκητο στην περιοχή της Rojava, στα καντόνια Κομπάνι, Αφρίν και Αλ Ταζίρα (Καμισλί).
Από τον Ιανουάριο του 2012 έχουν αρχίσει να υλοποιούν ένα σχέδιο δημοκρατικής εναλλακτικής, βασιζόμενοι στην εμπειρία των Ζαπατίστας στο Μεξικό.
Φέτος ψήφισαν το Σύνταγμα των Καντονιών της Rojava, το οποίο ονομάζουν Χάρτα Κοινωνικού Συμβολαίου.
Η διακήρυξη τους αναφέρει:
«Οι λαοί των δημοκρατικά αυτοδιοικούμενων περιοχών, Κούρδων, Αράβων, Ασσύριων (Ασσύριων Χαλδαίων, Αραμάνων), Τουρκμένων, Αρμενίων και Τσετσένων, με ελεύθερη θέληση, ανακοινώνουν τη διασφάλιση της δικαιοσύνης, της ελευθερίας, της δημοκρατίας, και των δικαιωμάτων των γυναικών και των παιδιών, σύμφωνα με τις αρχές της οικολογικής ισορροπίας, της ελευθερίας των θρησκευτικών πεποιθήσεων και της ισότητας χωρίς διακρίσεις βάσει φυλής, θρησκείας, φύλου. Προς επίτευξη της πολιτικής και ηθικής συνοχής μιας δημοκρατικής κοινωνίας, ώστε να λειτουργήσει με αμοιβαία κατανόηση, συνύπαρξη της διαφορετικότητας και σεβασμό της αρχής του αυτοπροσδιορισμού και της αυτοάμυνας των ανθρώπων. Οι περιοχές μας της αυτοδιαχειριζόμενης δημοκρατίας δεν αναγνωρίζουν την αντίληψη του έθνους-κράτους και του κράτους που βασίζεται στη στρατιωτική δύναμη, τη θρησκεία και τη συγκέντρωση εξουσιών κεντρικά».
Τα τρία καντόνια της Rojava οργανώθηκαν σε κομμούνες οι οποίες συγκροτούνται στην αρχή της άμεσης συμμετοχής των ανθρώπων στα χωριά, στους δρόμους, στις γειτονιές, στις πόλεις και αποτελούν το κύτταρο της κοινωνίας στη βάση της άμεσης δημοκρατίας.
Υπάρχουν συμβούλια με εβδομαδιαίες συνελεύσεις σε κάθε γειτονιά, αυτόνομες δυνάμεις αυτοάμυνας σε κάθε πόλη και αιρετοί αντιπρόσωποι για κάθε Δήμο που καλούνται να επιλύσουν καθημερινά ζητήματα. Οι κολεκτίβες τέχνης και προώθησης του πολιτισμού, ενισχύουν την ελευθεριακή πολιτική την ώρα που το αμεσοδημοκρατικό διοικητικό κέντρο πολλαπλασιάζει τα πολιτιστικά κέντρα και τις τοπικές ακαδημίες.
Η νέα διεύθυνση απαλλοτρίωσε τη γη και διένειμε κομμάτια της σε αυτο-οργανωμένους συνεταιρισμούς που εργάζονται για να επεκτείνουν την αγροτική παραγωγή και την κτηνοτροφία μιας και παλαιότερα, ο κουρδικός πληθυσμός αποτελώντας την εργατική τάξη, εργαζόταν στα εργοστάσια της Συρίας.
Όσα παράγουν οι συνεταιρισμοί είτε πωλείται άμεσα στη διεύθυνση, είτε περνάει από ελέγχους τιμών της διεύθυνσης για να βρει αλλού αγοραστές. Η διεύθυνση αναλαμβάνει την παροχή σε κάθε νοικοκυριό μιας σταθερής ποσότητας άρτου.
Το ίδιο το PYD αναφέρει ότι κινείται ενάντια στο υποστηριζόμενο από την Τουρκία Ισλαμικό Κράτος κι ενάντια στον αμερικανικό και διεθνή καπιταλισμό.
Έχει δεχθεί τη βοήθεια των ΗΠΑ σαν «αναγκαίο κακό» για να διασωθεί η περιοχή, ωστόσο δεν τρέφουν αυταπάτες για την ηγεμονική παρουσία των δυτικών στη γη τους.
Ο αναρχικός καθηγητής ανθρωπολογίας του London School of Economics, David Graeber, έγραφε πρόσφατα σε άρθρο του στον Guardian:
«Σε περίπτωση που είχε κανείς την αμφιβολία για το αν πρόκειται όντως για μια επανάσταση ή για κάποιου είδους «βιτρίνα», θα έλεγα ότι η επίσκεψη αυτή την εξαφάνισε για πάντα. Υπάρχουν ακόμα άνθρωποι που λένε: είναι απλώς ένα μέτωπο του PKK (Κόμμα Εργατών Κουρδιστάν), στην πραγματικότητα μια σταλινική αυταρχική οργάνωση που προσποιείται ότι υιοθέτησε την επαναστατική δημοκρατία. Όχι. Είναι απολύτως πραγματικό. Είναι μια γνήσια επανάσταση.
Αλλά κατά κάποιον τρόπο αυτό ακριβώς είναι το πρόβλημα. Οι μεγάλες δυνάμεις έχουν εγκλωβιστεί σε μια ιδεολογία που θεωρεί τις πραγματικές επαναστάσεις ανέφικτες.
«Υπάρχει η «δημοκρατική αυτοοργάνωση», που έχει τη μορφή και τους θεσμούς ενός κράτους –κοινοβούλιο, υπουργεία κλπ- αλλά έχει δημιουργηθεί έτσι ώστε να είναι εντελώς διαφορετική από μηχανισμός εξουσίας. Υπάρχει επίσης το TEV-DEM (Δημοκρατικό Κοινωνικό Κίνημα), που λειτουργεί αμεσοδημοκρατικά από τα κάτω. Τελικά –και εδώ είναι η ουσία- οι δυνάμεις ασφαλείας ελέγχονται από τους «κάτω» και όχι από τους «πάνω». Επισκεφθήκαμε την ακαδημία της αστυνομίας. Όλοι έπαιρναν μαθήματα μη βίαιης επίλυσης διαφορών και φεμινιστικής θεωρίας πριν τους επιτραπεί να αγγίξουν όπλο. Οι οργανωτές της ακαδημίας μας εξήγησαν ότι στόχο έχουν να προσφέρουν σε όλους 6 εβδομάδες αστυνομικής εκπαίδευσης έτσι ώστε τελικά να καταργήσουν την αστυνομία».
«Ίσως το πιο δύσκολο εγχείρημα να ήταν η ελευθερία των γυναικών. Το PYD και το TEV-DEM (Δημοκρατικό Κοινωνικό Κίνημα), τη θεωρούν κομβικό σημείο της επανάστασης, αλλά έχουν επίσης δυσκολία να συμμαχήσουν με αραβικές κοινότητες που θεωρούν ότι παραβιάζονται βασικές θρησκευτικές αρχές. Για παράδειγμα, ενώ οι συριόφωνοι έχουν δική τους ένωση γυναικών, οι Άραβες δεν έχουν, με συνέπεια οι γυναίκες που ενδιαφέρονται να οργανωθούν γύρω από ζητήματα ισότητας των φύλων πρέπει να προσδεθούν στους Ασσύριους ή τους Κούρδους».
«Όλη μου τη ζωή σκέφτομαι πώς θα φτιάχναμε έτσι τη ζωή μας σε κάποια μακρινή στιγμή στο μέλλον και οι περισσότεροι άνθρωποι με θεωρούν τρελό και μόνο που το σκέφτομαι. Αυτοί οι άνθρωποι το κάνουν τώρα. Αν αποδείξουν ότι γίνεται, ότι μια πραγματική ισότιμη και δημοκρατική κοινωνία είναι εφικτή, θα αλλάξουν πλήρως την άποψη του κόσμου για τις ανθρώπινες δυνατότητες. Προσωπικά, νιώθω 10 χρόνια νεότερος έχοντας ζήσει 10 μέρες εκεί».
Όπως τονίζει ο καθηγητής, εμπνεόμενοι από τα ιδανικά του δημοκρατικού φεντεραλισμού (με την έννοια της υπερεθνικής Ομοσπονδιοποίησης), οι Κούρδοι υπερασπίζονται τις κοινωνίες τους απέναντι στον ολοκληρωτισμό και την κυριαρχία του κεφαλαίου ενώ, ταυτόχρονα, πολεμούν για μία δημοκρατία όπου οι πολίτες έχουν τον πρώτο λόγο και οι ομοσπονδίες αντικαθιστούν το κράτος.
Μετά από 134 ημέρες αντίστασης, οι κουρδικές δυνάμεις των YPG/YPJ έδιωξαν το ΙSIS από το Κομπάνι. Ενώ η μάχη κερδήθηκε, ο αγώνας συνεχίζεται.
Οι αντιστεκόμενοι Κούρδοι και οι σύντροφοί τους στο Κομπάνι πέτυχαν το αδιανόητο: κατάφεραν να εκδιώξουν τους ένοπλους του Ισλαμικού Κράτους (ISIS) από την πόλη πριν από δύο μόλις εβδομάδες. Οι τζιχαντιστές ωστόσο ελέγχουν πολλά χωριά και δεν έχουν υποχωρήσει οριστικά.
Η μάχη στο Κομπάνι αναδεικνύει την αποτελεσματικότητα των Κούρδων μαχητών ως μιας από τις λίγες ένοπλες δυνάμεις στην περιοχή που είναι σε θέση να αντιμετωπίσουν το ISIS.
Από την άλλη, και αυτό είναι το κυριότερο σημείο, η μάχη των Κούρδων έστρεψε την παγκόσμια προσοχή στα δεινά του λαού της Rojava και στην κοινωνική της επανάσταση που έχει ως άξονες την άμεση δημοκρατία, την ισότητα των φύλων και την περιβαλλοντική βιωσιμότητα.
Μαθήματα ζωής; Μαθήματα οργάνωσης; Σίγουρα, ναι. Και είναι αναγκαίο για όλο τον πλανήτη, αυτή η νέα κοινωνία να μπορέσει να ορθοποδήσει και να προχωρήσει σε βάθος χρόνου.
