του Γιάννη Ζαμπετάκη *

Είναι τούτες οι μέρες, κάθε χρόνο, οι τελευταίες της θερινής ραστώνης, που μου φέρνουν πάντα στο νου σκέψεις σχετικά με το πρώτο κουδούνι της νέας σχολικής χρονιάς, με τα όνειρα των μαθητών στις τάξεις που γίνονται όλο και πιο απαισιόδοξες, τα σκονάκια των φοιτητών στα αμφιθέατρα που γίνονται όλο και πιο βρώμικα και τις πανελλήνιες εξετάσεις, που γίνονται όλο και πιο ελιτίστικες και καραδοκούν πάντα μετά από 8-9 μήνες ως δαμόκλειος σπάθη ονείρων, θέλω και φιλοδοξιών.
Είναι αυτές οι μέρες που πιάνω τον εαυτό μου να αναρωτιέται κάθε χρόνο τι θα συμβούλευα τα βλασταράκια μου, τα παιδιά μου στο Πανεπιστήμιο, τους φίλους για το τι να κάνουν στην μνημονιακή Ελλάδα που να αξιοποιεί τις γνώσεις τους μεν αλλά και να έχει και ένα (σχετικά) σίγουρο εισόδημα δε.
Και να’μαι λοιπόν άλλη μια χρονιά με τα ίδια θέλω και τους ίδιους προβληματισμούς. Από το παράθυρο, βλέπω έξω μερικά κατσίκια στην Καρυστία να βόσκουν αμέριμνα, να βόσκουν χωρίς να ξέρουν τα ίδια ότι το γάλα που φτιάχνουν έχει όλα τα χαρακτηριστικά ώστε να δώσει εξαιρετική γραβιέρα και αυτή η γραβιέρα με κατάλληλη τυποποίηση και επιθετικό πλάνο εξαγωγών να μπορέσει (ή μάλλον θα μπορούσε!) να πωληθεί σε όλα τα ντελικατέσεν μαγαζιά της Ευρώπης ως “ΠΟΠ Γραβιέρα Καρύστου” προς 30 (τριάντα! Ναι!) ευρώ το κιλό! Είναι τόση εξαιρετική η γραβιέρα στην Καρυστία που άνετα μπορεί να “κτυπήσει” τέτοια τιμή αν κάτσουμε βεβαίως πρώτα και την κάνουμε προϊόν ονομασίας προέλευσης (ΠΟΠ).
Και αντί λοιπόν, να σχεδιάσουμε μαθήματα στα ΑΕΙ που να δίνουν τέτοια εφόδια στα παιδιά μας (μια σχετική μου πρόταση πριν από λίγους μήνες στο Τμήμα Χημείας που υπηρετώ για νέο μάθημα τυποποίησης και εξαγωγής τροφίμων απορρίφθηκε με την αιτιολογία ότι “ξεφεύγει από τα όρια της Χημείας”! Φευ!) ασχολούμαστε με πράγματα και γνώσεις ξεπερασμένες. Δεν είναι ξεπερασμένη η διδασκαλία των γερμανικών στην πέμπτη τάξη δημοτικού όταν σήμερα τα παιδιά μας χρειάζονται κινέζικα, αραβικά και ισπανικά; Δεν είναι ξεπερασμένη η διδασκαλία “στεγνών” μαθημάτων στα ΑΕΙ χωρίς στοιχεία επιχειρηματικότητας για να μπορούν οι αυριανοί απόφοιτοι των ΑΕΙ να σταθούν στα πόδια τους και να φτιάξουν μια δική τους εταιρεία εξαγωγής τροφίμων ή αγροτουρισμού;
Αλλά για να στήσουν μια τέτοια εταιρεία, θα πρέπει να περάσουν από μια τράπεζα και να ζητήσουν ένα δάνειο! Και εκεί θα τους πουν (έτσι το είπαν σε μένα πριν από 3 μήνες στην Alpha Bank στη Νέα Φιλαδέλφεια όταν ζήτησα πώς μπορώ να δανειστώ 200.000 ευρώ για να στήσω μια δική μου εταιρεία τυποποίησης και εξαγωγής τροφίμων) “έχετε εταιρεία με 3 ισολογισμούς ή μιλάμε για νέα εταιρεία; αν μιλάμε για νέα εταιρεία, το επιτόκιο είναι πολύ υψηλότερο”, “έχετε ακίνητο προς υποθήκευση στο όνομά σας;”, “έχετε business plan;” και άλλα σχετικά. Με τέτοιες προϋποθέσεις, κανένας νέος πτυχιούχος δεν θα είναι σε θέση να πάρει ποτέ δάνειο και να στήσει την δική του επιχείρηση.
Άρα το ζητούμενο είναι το Κράτος να δει με άλλο μάτι την νεανική επιχειρηματικότητα και να ανοίξει λίγο τις χρηματοδοτικές κάνουλες προς νέους ανθρώπους με ιδέες και εξαγωγικά projects. Συνάμα, θα είναι χρήσιμο, στον Σύριζα να ασχοληθούν λίγο πιο σοβαρά με το θέμα της πρωτογενούς παραγωγής και το ποιες καλλιέργειες έχουν μέλλον και εξαγωγικό δυναμικό. Είναι μάλλον θλιβερό να διαβάζουμε κείμενα της ομάδας Αγροτικής Πολιτικής του Σύριζα (π.χ. Εφ.Συν. 14.8.2014, “Συμβολαιακή γεωργία: μοιάζει με τυρί, στο βάθος όμως είναι η φάκα!” του Τάσου Κανταρά) όπου γίνεται μεν μια αξιόλογη κριτική του συστήματος αλλά απουσιάζουν παντελώς προτάσεις, όραμα και διέξοδος προς τα εμπρός.
Και εν τέλει, αν δεν αξιοποιήσουμε τα προγράμματα σπουδών στα σχολειά και στα ΑΕΙ, τότε πώς θα εκπαιδεύσουμε επαρκώς τους νέους ανθρώπους ώστε να στήσουν δικές τους δουλειές και να μειωθεί έτσι η ανεργία; Με ευφυολογήματα και ευχολόγια καμιά νέα θέση εργασίας δεν μπορεί να δημιουργηθεί. Και αυτό ακόμα μάλλον δεν το έχει καταλάβει κανένα αριστερό κόμμα…Ούτε και ο Σύριζα και ας δηλώνει ότι είναι έτοιμος να κυβερνήσει.
*Επίκουρος Καθηγητής Χημείας Τροφίμων, ΕΚΠΑ – izabet@chem.uoa.gr