* του Στάθη Λουκά
Κείμενο βάση της ομιλίας στην Κ.Ε της Δημ.Αριστεράς 8-06-14
Πρώτο:Τα «τριάντα χρυσά χρόνια» που χαρακτηρίζονται από την «δόμηση του ευρωπαϊκού κοινωνικού προτύπου», είχαν τελειώσει προ πολλού ανεξάρτητα, αν στη χώρα, οι επιπτώσεις εμφανίζονταν με χρονική υστέρηση. Στο χρονικό αυτό διάστημα και ενώ εξελισόταν η επίθεση στο ευρωπαϊκό «κοινωνικό πρότυπο» διαμορφωνόταν στη χώρα – στα πλαίσια ενός Κράτους εξυπηρετικό των ισχυρών συμφερόντων και μιας πολιτικής και συντεχνιακής συναλλαγής – ένα κακέκτυπο κοινωνικού κράτους, από τη μεριά της Ν.Δ και του ΠΑΣΟΚ. Η κρίσης – σε λανθάνουσα κατάσταση – αυτού του κακέκτυπου όταν μπήκε σε συντονισμό με την κρίση που ξεκίνησε από τις ΗΠΑ, και λόγω των λαθών της Ε.Ε, ήρθε στην επιφάνεια με μεγάλη ένταση.
Δεύτερον: Το μεγάλο Ποσοστό, του Παγκόσμιου Προϊόντος, μετά 250 χρόνια επιστρέφει στην Ανατολή όπου ευρίσκονταν από την αρχή των ιστορικών χρόνων. Σε ένα υποθετικό G8 της δεκαετίας του 30 δεν θα υπάρχει σχεδόν κανείς από τη σημερινή Ε.Ε.
Η απώλεια αυτή σε συνδυασμό με το Χρηματιστηριακό Κεφάλαιο ωθεί, τις Ιθύνουσες Ευρωπαϊκές Ομάδες, στην ανάκτηση της απώλειας αφαιρώντας Δικαιώματα δηλ. στη διάρρηξη της σχέσης μεταξύ Δημοκρατίας και Καπιταλισμού, Εργασίας και κεφαλαίου και ιδίως στη χρηματιστηριακή του έκφραση.
Σήμερα, στο κέντρο της σύγκρουσης δεν ευρίσκεται μόνον ο ανταγωνισμός μεταξύ επιχείρησης και εργαζομένου. Είναι το σύνολο του κόσμου της παραγωγής, δηλαδή τα άτομα που δημιουργούν, σκέπτονται, εργάζονται, κάνουν επιχείρηση, που υφίστανται μια καινούργια και πρωτόγνωρη μορφή εκμετάλλευσης. Όλοι αυτοί, παραγωγοί δημοσίων αγαθών και εμπορευμάτων, βαρύνονται από τη δέσμευση να σφίξουν τον ζωστήρα για να εξασφαλίσουν κέρδη στη χρηματιστηριακή πρόσοδο.
Αυτός είναι ο κόσμος της εργασίας και από εδώ πηγάζει η επιλογή και η αναγκαιότητα να ξαναβάλουμε στη βάση της Αριστεράς την αντιπροσώπευση του σύνθετου κόσμου της εργασίας. Προκύπτουν δε ηλιοτροπικές ενδείξεις για τις συγκλίσεις, που θα βασίζονται στην συμμαχία μεταξύ των πιό δημιουργικών δυνάμεων της εργασίας της επιχείρησης και της κουλτούρας.
Τρίτον: Το μεγάλο, όμως, πρόβλημα είναι ότι το υποκείμενο που διαμορφώνεται δηλ. η Δημ.Αριστερά κινείται από δύναμη αδρανείας της ηγετικής ομάδας (έχει και αυτή ρίζες στο παρελθόν: δεν γεννιούνται χωρίς κάποια προϊστορία), που δεν έχει σωματοποιήσει την καινούργια πραγματικότητα. Μιά και σημαντικά στοιχεία της ηγετικής του ομάδας αυτοσυστήνονται και αυτοσχεδιάζουν, βασανιζόμενοι από το άγχος της διαχείρησης της εξουσίας που επιδιώκουν.
Δεν είναι τυχαίο ότι στη Διακήρυξη του το θέμα της Εργασίας με αυτή την συνθετότητα δεν έχει την θέση που θα άρμοζε και μάλιστα σε μια εποχή που «ευρισκόμαστε» μπροστά στη γενοκτονία των νέων γενιών από αυτή τη σκοπιά.
Ενώ πρέπει να μας προβληματίζει η συνέντευξη του Αlain Touraine (στην Unità), μετά την ήττα των Γάλλων Σοσιαλιστών. « Η αριστερά ή αλλάζει ή θα σμπαραλιαστεί». Σύμφωνα με τον Αlain Touraine: η αριστερά θα ξαναγυρίσει σε νίκες μόνον αν μπορέσει να τοποθετήσει το πρόβλημα μιας σύγχρονης νεωτερικότητας (modernità), ενός νέου σχεδίου ανάπτυξης (νέου New Deal) που να είναι ικανό να αναμετρηθεί με την παγκοσμιοποίηση, την αλλαγή του παραγωγικού προτύπου και την οικολογική κρίση. Ενώ η Αριστερά θα εξακολουθεί να ηττάται αν παραμένει αγκυροβολημένη σε αντιλήψεις της εικοσαετίας πριν την κρίση (κάτι που χαρακτηρίζει ορισμένους που μονοπωλούν «την ανανέωση»).
Σε παρόμοιο μήκος κύματος κινείται και ο Massimo D’Alema με το τελευταίο του πόνημα «Non solo euro , Όχι μόνον το ευρώ» (Rubbettino). « Η Ευρώπη έχει ανάγκη από μια ριζική και τολμηρή αλλαγή»
Στα δύσμοιρα, αυτά χρόνια, δεν έχω ακούσει καμιά πρόταση (τύπου Αlain Touraine) για την αντιμετώπιση, της τεράστιας κοινωνικής κρίση σε εξέλιξη, ιδίως από μερικούς που έχουν το μονοπώλιο της τετριμένης πιά λέξης «ανέωσης». Και η όποια προσπάθεια απάντησης δεν μπορεί παρά ξεκινήσει από ότι σχετίζεται με το μοντέλο ανάπτυξης της χώρας. Τοποθετώντας στο τραπέζι της πραγματικότητας μια καινούργια μεγάλη ιδέα για την ποιοτική ανάπτυξη της χώρας. Η σκληρή αλήθεια είναι ότι αυτό μοντέλο ανάπτυξης, που επικρατεί ακόμα τώρα – και με μια χειρότερη εκδοχή, και ιδίως από οικολογική σκοπιά, που διαγράφεται στον ορίζοντα – δεν μπορεί να λειτουργήσει. Δεν μπορεί να ενισχυθεί η ζήτηση με το φάσμα και την ποιότητα της κατανάλωσης που επικρατούσε μέχρι την κρίση και ακόμα επικρατεί στους βασικούς της άξονες. Αυτό δεν θα συμβάλλει στην δόμηση ενός «πολιτισμού» της εργασίας και στην δημιουργία πραγματικής απασχόλησης. Ένα πραγματικό ξεκίνημα της οικονομίας απαιτεί την ανάπτυξη νέων καταναλώσεων και παραγωγών που θα έχουν στο κέντρο τους την φροντίδα για τον άνθρωπο και το περιβάλλον, και κατά συνέπεια μια μεγάλη μεταρρύθμιση κοινωνικής και ανθρώπινης ανάπτυξης. Πέφτει στην αριστερά ο κλήρος να εντοπίσει μια καινούργια σχέση μεταξύ της μεγέθενσης, ποιότητας και της αξιοποίησης της ανθρώπινης εργασίας στα πλαίσια των νέων αναγκών για ελευθερία και προστασία του ανθρώπινου και φυσικού περιβάλλοντος. Κάτι παρόμοιο όμως προϋποθέτει τον επανακαθορισμό του πραγματικού ρόλου του Κράτους-Έθνους, δηλ. να μπουν σε καινούργιες βάσεις οι μεταξύ μας σχέσεις σαν ‘Έλληνες. Αλά κάτι τέτοιο δεν μπορεί να γίνει από πάνω χωρίς την κινητοποίηση και συμμετοχή μεγάλων κοινωνικών ομάδων, χωρίς την αλλαγή των κοινωνικών συμπεριφορών και της κουλτούρας των Ελλήνων. Και πολύ περισσότερο δεν μπορεί να γίνει χωρίς να ονομάζουμε τα πράγματα και τις καταστάσεις με το πραγματικό τους όνομα δηλ. ποιά συμφέροντα και ποιες πραγματικές δυνάμεις είναι στο παιχνίδι και χωρίς να κάνουμε καμιά προσπάθεια να κινητοποιήσουμε άλλα συμφέροντα και άλλες παλιές και καινούργιες «κοινωνικές δυνάμεις». Ενδεικτικά τα παραδείγματα των Σκουριών, του Πειραιά, του άτυπου δημοψηφίσματος για το νερο στη Θεσσαλονίκη, του εξανδραποδισμού του ενεργειακού συστήματος της Χώρας, που σχετίζονται με την – σε εξέλιξη – αναδιάρθρωση του ελληνικού καπιταλισμού που προέκυψε μετά τον Β! Παγκόσιο πόλεμο. Και βέβαια δεν μπορεί να γίνει χωρίς αλλαγές στην Ε.Ε και στα επί μέρους εθνικά κράτη – λόγω και της θεσμικής διάρθρωσης της Ε.Ε – που να ανατρέπουν τις νεοφιλελεύθερες πολιτικές. Και αυτό σε συμπόρευση με τον τίτλο- ενός από τα κεφάλαια του βιβλίου του Martin Schultz (Il Gigante incantenato. Ιταλική μετάφραση) «Να δαμασθεί ο ληστρικός Διεθνής καπιταλισμός». Με σκοπό να περιορίσουμε «την ισχύ μιας παγκοσμιοποιημένης χρηματιστηριακής οικονομίας» και να αυξήσουμε αντίστοιχα «τη δύναμη της πολιτικής και επόμενα της Δημοκρατίας».
* Ο Στάθης Λουκάς είναι μέλος της Κ.Ε της ΔΗΜΑΡ
