Εκροή 106 δισ. από την Ιταλία σε 8 μήνες

Η Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα είναι έτοιμη να παρέμβει αν το αποτέλεσμα του ιταλικού δημοψηφίσματος στις 4 Δεκεμβρίου προκαλέσει έντονη αναταραχή στις αγορές, σύμφωνα με πληροφορίες του Reuters. Οι ιταλικές τράπεζες βρίσκονται στο επίκεντρο της κρίσης, διότι η πολιτική αβεβαιότητα που θα προκαλούσε ενδεχόμενη ήττα Ρέντσι θα απειλούσε την προσπάθεια ανακεφαλαιοποίησης πολλών εξ αυτών. Από την αρχή του έτους έχει σημειωθεί εκροή κεφαλαίων ύψους 106 δισ. ευρώ από την Ιταλία, ενώ επενδυτές έχουν στοιχηματίσει κολοσσιαίο ποσό στην πτώση της αξίας των ιταλικών ομολόγων. Αν δεν αντιμετωπιστεί σύντομα η κατάσταση, τότε προβάλλει απειλητικά το ενδεχόμενο η Ρώμη να αναγκαστεί να ζητήσει από την ΕΚΤ να κάνει «ό,τι χρειαστεί» για να στηρίξει ομόλογα και τράπεζες, ωστόσο προηγουμένως πρέπει να ζητήσει επίσημα την υπογραφή μνημονίου και να αποδεχθεί «κούρεμα» των πιστωτών των τραπεζών.

Η ΕΚΤ είναι έτοιμη να αυξήσει, προσωρινά, την αγορά ιταλικών κρατικών ομολόγων, αν πιθανή ήττα της κυβέρνησης Ρέντσι στο δημοψήφισμα για τη συνταγματική μεταρρύθμιση οδηγήσει σε σημαντική αύξηση της απόδοσης των ιταλικών κρατικών ομολόγων, σύμφωνα με αποκλειστικές πληροφορίες του Reuters. Η είδηση οδήγησε χθες σε υποχώρηση της απόδοσης των ιταλικών δεκαετών ομολόγων κατά 12 μονάδες βάσης στο 1,95%, ωστόσο η απόδοσή τους βρισκόταν στο 1,08% στις 7 Σεπτεμβρίου. Η ΕΚΤ θα μπορούσε να χρησιμοποιήσει το πρόγραμμα ποσοτικής χαλάρωσης, στο πλαίσιο του οποίου αγοράζει κρατικά ομόλογα ύψους 80 δισ. κάθε μήνα, και να αυξήσει προσωρινά τις αγορές ιταλικών ομολόγων. «Το διοικητικό συμβούλιο αντιλαμβάνεται πως υπάρχει περιθώριο να βοηθήσει την Ιταλία, το οποίο θα χρησιμοποιηθεί, αν χρειαστεί. Το πρόγραμμα αγοράς περιουσιακών στοιχείων είναι ευέλικτο», ανέφερε πηγή στο Reuters.

Ωστόσο πρόκειται για βραχυπρόθεσμη λύση, δεδομένου ότι οι αγορές ομολόγων γίνονται ανάλογα με το ΑΕΠ κάθε χώρας ως ποσοστό του συνολικού ΑΕΠ της Ευρωζώνης. Αν η Ιταλία χρειαστεί βοήθεια για μεγαλύτερο διάστημα, τότε προβάλλει απειλητικά το ενδεχόμενο η Ρώμη να χρειαστεί να ζητήσει την ενεργοποίηση του (αχρησιμοποίητου μέχρι σήμερα) προγράμματος απεριόριστων (ή σχεδόν απεριόριστων) αγορών ομολόγων που είχε εκπονήσει η ΕΚΤ το 2012 στο απόγειο της κρίσης δημοσίου χρέους της Ευρωζώνης. Τότε ο κ. Ντράγκι είχε ουσιαστικά αλλάξει την πορεία της κρίσης, λέγοντας πως η ΕΚΤ είναι έτοιμη να κάνει «ό,τι χρειαστεί» ώστε να αποτρέψει τη διάλυση της Ευρωζώνης, αγοράζοντας απεριόριστο αριθμό ομολόγων ενός κράτους-μέλους που έχει αποκλειστεί από τις αγορές. Την εποχή εκείνη, τον Ιούλιο του 2012, η απόδοση του ιταλικού δεκαετούς ομολόγου είχε υπερβεί το 7%. Απαραίτητη προϋπόθεση ώστε η ΕΚΤ να κάνει «ό,τι χρειαστεί» είναι η χώρα που χρειάζεται βοήθεια να υπογράψει μνημόνιο. Αν αποτύχει η ανακεφαλαιοποίηση, από την αγορά εναλλακτικά η Ρώμη θα μπορούσε να ανακεφαλαιοποιήσει η ίδια τις τράπεζες, αλλά και σε αυτή την περίπτωση πρέπει να αποδεχθεί υποχρεωτικά «κούρεμα» των πιστωτών των τραπεζών που διασώζονται (bail in).

Η νευρικότητα που έχει καταλάβει τους επενδυτές, ενόψει του δημοψηφίσματος, αντανακλάται στο κολοσσιαίο ποσό που έχουν στοιχηματίσει οι επενδυτές στην πτώση της τιμής των ιταλικών διετών ομολόγων. Η δεινή θέση στην οποία βρίσκονται αρκετές ιταλικές τράπεζες αντανακλάται στην υποχώρηση της τιμής της μετοχής τους από την αρχή του έτους (π.χ. της Monte Paschi κατά 86% από την αρχή του έτους και της UniCredit κατά 62%). Oι ιταλικές τράπεζες αναζητούν νέα κεφάλαια ύψους περίπου 20 δισ. ευρώ τους επόμενους δύο μήνες. Ωστόσο με μη εξυπηρετούμενα δάνεια ύψους 365 δισ. ευρώ (το 10% του συνόλου των δανείων που έχουν χορηγήσει), με τόσο χαμηλή κεφαλαιοποίηση και με έντονη πολιτική αβεβαιότητα δεν θα είναι εύκολη υπόθεση. Χθες ο εκπρόσωπος Τύπου του Ιταλού πρωθυπουργού διέψευσε πληροφορία που είχαν δημοσιεύσει ορισμένες ιταλικές εφημερίδες, σύμφωνα με τις οποίες ο κ. Ρέντσι είναι αποφασισμένος να παραιτηθεί ακόμη και στην περίπτωση που κερδίσει το δημοψήφισμα, με στόχο να σχηματίσει νέα κυβέρνηση ευρύτερης αποδοχής. O κ. Ρέντσι έχει δηλώσει επανειλημμένως ότι θα παραιτηθεί αν χάσει το δημοψήφισμα, ενδεχόμενο που είναι πιθανό, σύμφωνα με τις τελευταίες δημοσκοπήσεις.