Ούλι Χένες: Η άνοδος και η πτώση ενός φοροφυγά

ΒΕΡΟΛΙΝΟ-ΑΝΤΑΠΟΚΡΙΣΗ. Eνα είναι το θέμα που πρωταγωνιστεί τις τελευταίες ημέρες στη Γερμανία, ξεπερνώντας σε ενδιαφέρον και δημοσιογραφική κάλυψη ακόμη και τα γεγονότα της Κριμαίας: ο «εθνικός φοροφυγάς», ο 62χρονος Ούλι Χένες, πρόεδρος της Μπάγερν Μονάχου, ομοτράπεζος της Αγκελα Μέρκελ και φίλος πολλών πολιτικών, το μέχρι τώρα πρότυπο του ηθικού και επιτυχημένου Γερμανού, που όχι μόνο καταδικάστηκε σε φυλάκιση τριών χρόνων και έξι μηνών χωρίς αναστολή, αλλά δήλωσε και έτοιμος να μπει στη φυλακή, αρνούμενος να προσφύγει στο Ακυρωτικό Δικαστήριο.

Την πρώτη ημέρα της δίκης του, το ποσό της φοροδιαφυγής του υπολογιζόταν στα 3,5 εκατ. ευρώ, τη δεύτερη μέρα ανέβηκε στα 18 και την τέταρτη έφτασε τα 28 εκατ. Σε μια χώρα όπου ο φοροφυγάς ονομάζεται και «Steuersünder», δηλαδή «φορο-αμαρτωλός», το σοκ για την κοινή γνώμη ήταν τεράστιο. «Δεν είμαι παράσιτο της κοινωνίας», υπερασπίζεται ο ίδιος τον εαυτό του, τη στιγμή που τα μίντια κάνουν υπολογισμούς: τα 28 εκατ. ευρώ αντιστοιχούν σε 30 παιδικούς σταθμούς ή στους μισθούς 600 δασκάλων. Το ποσό αυτό μάλιστα φαίνεται πως δεν είναι καν το τελικό, καθώς οι 70.000 σελίδες της δικογραφίας δεν είναι τόσο εύκολο να αποκωδικοποιηθούν. Ούτε οι ίδιοι οι Ελβετοί τραπεζίτες δεν είναι σε θέση να υπολογίσουν το ακριβές ποσό, όπως εκτιμούν οι ειδικοί. Πάντως, όπως υπολογίζεται, για να πληρώσει κανείς φόρο κοντά 30 εκατ., θα πρέπει να έχει στο λογαριασμό του από 200 έως 400 εκατ. ευρώ. Πολλά λεφτά, που κανείς δεν γνωρίζει από πού προέρχονται.

Σύμφωνα με τον Χένες, το 2000 ο Ρόμπερτ Λούις Ντρέιφους, πρόεδρος της Adidas, ο οποίος δεν ζει πια, του είχε δανείσει 20 εκατ. μάρκα και αυτά αποτέλεσαν το αρχικό κεφάλαιο για να αρχίσει να παίζει τα ριψοκίνδυνα χρηματιστηριακά παιχνίδια του, να αγοράζει και να πουλάει συνάλλαγμα. Είναι άραγε πιθανό αυτό το ποσό να… αβγάτισε τόσο; Και πώς κατάφερε ένας άνθρωπος που δεν ξέρει ούτε να ανοίγει το κομπιούτερ, όπως έχει δηλώσει, να πραγματοποιεί περίπου 30 συναλλαγές την ημέρα επί 12 χρόνια με τη βοήθεια ενός απλού μπίπερ; Aν όντως είναι έτσι, τότε, όπως γράφει ειρωνικά το πολιτικό περιοδικό Cicero, έχουμε να κάνουμε με μια «οικονομική ιδιοφυΐα» παγκοσμίων διαστάσεων, δεδομένου ότι δεν είχε συμβούλους και αποφάσιζε για όλα μόνος του.

Το πρότυπο του τέλειου Γερμανού

«Το ξέρω πως είναι χαζό, αλλά πληρώνω όλους μου τους φόρους» και «δεν με ενδιαφέρει να βγάλω περισσότερα χρήματα. Προτιμώ να βοηθώ οικογένειες που δεν είχαν τη δική μου τύχη», εξομολογούνταν σε συνεντεύξεις του ο Ούλι Χένες, του οποίου η φιλανθρωπική δράση είναι αναμφισβήτητη. Σύμφωνα με την εφημερίδα Sueddeutsche, οι δωρεές του έφταναν τα 2 εκατ. ευρώ το χρόνο. Η κυρία Χίλντεγκαρντ Ντένινγκε, για παράδειγμα, του φιλανθρωπικού συλλόγου BISS, δεν σκέφτηκε ούτε για μία στιγμή να κατεβάσει τη διαφημιστική αφίσα με τον Χένες από τα γραφεία τους όταν ξέσπασε το σκάνδαλο. «Υπάρχει και η άλλη πλευρά του, κι εμείς αυτή γνωρίζουμε. Δεν μου αρνήθηκε ποτέ ούτε χρήματα, αλλά το σημαντικότερο, ούτε το χρόνο του», δήλωσε σε τηλεοπτική εκπομπή.

Μέχρι πριν από λίγες ημέρες, ο Ούλι Χένες ήταν πρόσωπο υπεράνω κάθε υποψίας. Πάντα καλοδεχούμενος στα πολιτικά τοκ σόου, δεν δίσταζε να μιλήσει έξω από τα δόντια. «Οσους φόρους και να πληρώσουμε, αν δεν περικόψουμε τα έξοδά μας, θα έχουμε πρόβλημα», τόνιζε συχνά, εκφράζοντας το θαυμασμό του για την καγκελάριο Μέρκελ και την πολιτική της λιτότητας την οποία εκείνη υποστηρίζει ως μοναδική λύση στην οικονομική κρίση. Κάποιες φορές έχανε την ψυχραιμία του, αλλά μόνο όταν η συζήτηση αφορούσε τη μεγάλη του αγάπη, την Μπάγερν.

Γιος κρεοπώλη, αυτοδημιούργητος, γεννήθηκε στην πόλη Ουλμ το 1952 και αποτέλεσε φωτεινό παράδειγμα των δυνατοτήτων που προσέφερε το γερμανικό οικονομικό θαύμα μετά τον Β΄ Παγκόσμιο Πόλεμο. Δεν πέρασε στο πανεπιστήμιο, ακολούθησε για δύο εξάμηνα την ειδική εκπαίδευση για να γίνει δάσκαλος και στα 18 του έκανε το ντεμπούτο του ως παίκτης στην Μπάγερν. Ως ποδοσφαιριστής, ευτύχησε να κερδίσει ό,τι ονειρεύονται όλοι οι συνάδελφοί του: γερμανικό, ευρωπαϊκό και παγκόσμιο πρωτάθλημα. Υστερα από έναν τραυματισμό στο γόνατο, που τον κράτησε για αρκετές σεζόν στον πάγκο και μείωσε την απόδοσή του, μεταπήδησε το 1979 στο μάνατζμεντ της ομάδας – και εκεί έκανε το θαύμα του. Δημιούργησε όχι μόνο μία από τις καλύτερες ομάδες του κόσμου, αλλά και το πλέον εύρωστο και υγιές σωματείο, με τζίρο που την περίοδο 2012-2013 έφτασε τα 430 εκατ. ευρώ. Το 2009 έγινε και πρόεδρος της αγαπημένης του Μπάγερν. Στο μεταξύ, το 1985, είχε ιδρύσει, με συνεταίρο έναν φίλο του, το εργοστάσιο παραγωγής λουκάνικων HoWo, που το 2012 είχε τζίρο 55 εκατ. ευρώ. Η βιογραφία του κάθε άλλο παρά βαρετή είναι. Μέχρι και αεροπορικού δυστυχήματος έχει επιζήσει! Το 1982 το μικρό αεροπλάνο στο οποίο επέβαινε μαζί με τρεις φίλους του συνετρίβη και ήταν ο μόνος  που σώθηκε. Είχαν ξεκινήσει από το Μόναχο με προορισμό το Αννόβερο, για να δουν ένα ματς. Τον Χένες βρήκε ένας δασοκόμος, αιμόφυρτο και σε κατάσταση σοκ, να περιπλανιέται μόνος του στο δάσος.

Με όλα αυτά, είχε καταφέρει να εμπνέει το θαυμασμό, αλλά κυρίως την άνευ όρων εκτίμηση των συμπατριωτών του. Πριν από την ντροπιαστική αποκαθήλωσή του, τέσσερις στους πέντε Γερμανούς δήλωναν ότι ήθελαν περισσότερο από το «είδος Χένες» στην πολιτική: ντομπροσύνη, εργατικότητα, χειροπιαστά αποτελέσματα, οικονομική επιτυχία, κοινωνική προσφορά και ηθική ακεραιότητα.

Το μοιραίο τηλεφώνημα

Και ενώ απολάμβανε και την επιτυχία, και την αναγνώριση, έγινε το τηλεφώνημα που έμελλε να αλλάξει τη ζωή του… Σύμφωνα με το περιοδικό Spiegel, το πρωινό της 4ης Δεκεμβρίου του 2010, ένας ανώνυμος πληροφοριοδότης με ελβετική προφορά τηλεφώνησε στο δικηγορικό γραφείο Χόφμαν και Συνεταίροι, αναφέρθηκε σε κρυφούς λογαριασμούς του Χένες στην τράπεζα Vontobel και ζήτησε να ειδοποιηθεί η γερμανική Δικαιοσύνη. Σχεδόν δύο χρόνια αργότερα, ο πληροφοριοδότης δέχτηκε να μιλήσει στις εισαγγελικές αρχές και αποκάλυψε ονόματα και συναλλαγές. Στις 15 Ιανουαρίου του 2013, ο Χένες δέχτηκε ένα τηλεφώνημα από την τράπεζά του, που τον πληροφορούσε ότι «κάποιοι δημοσιογράφοι από το Stern κάνουν χαζές ερωτήσεις». Προκειμένου να προλάβει τις εξελίξεις, αποφάσισε να εμφανιστεί αυτοβούλως στην εφορία και να ομολογήσει φοροδιαφυγή ύψους 3,5 εκατ. ευρώ. Τα περιθώρια όμως είχαν στενέψει τόσο πολύ, που η ομολογία του συντάχθηκε… τσαπατσούλικα μέσα σε ένα απόγευμα. Ισως γι’ αυτό δεν κατάφερε να τον σώσει από την καταδίκη, αφού ο εισαγγελέας θεώρησε ότι δεν επρόκειτο για αληθινή μεταμέλεια, αλλά για αναμενόμενη κίνηση εν όψει της δημοσιοποίησης του σκανδάλου.

Οπως όλα δείχνουν, αφού και η Εισαγγελία που είχε προτείνει πεντέμισι χρόνια κάθειρξης αποφάσισε να μη ζητήσει αναίρεση της απόφασης, ο Χένες θα οδηγηθεί μέσα στις επόμενες εβδομάδες στη φυλακή. Τα «σενάρια» για το τι θα ακολουθήσει είναι πολλά. Ψυχολόγοι προβλέπουν ότι θα καταρρεύσει. Το πιθανότερο είναι, πάντως, ότι ύστερα από μερικούς μήνες θα κάνει χρήση του ειδικού νόμου (που προβλέπει σε κάποιες περιπτώσεις ότι ο κρατούμενος μπορεί, αν βρει εργασία, να εργάζεται και να επιστρέφει το βράδυ στο κελί του), θα προσληφθεί από την Μπάγερν σε οποιοδήποτε πόστο και έτσι θα μπορεί, απλώς, να διανυκτερεύει στη φυλακή. Οι φίλοι του λένε ότι η σύζυγος και τα δύο παιδιά του, που έχουν αναλάβει την επιχείρηση με τα λουκάνικα, επέμεναν να πάει μια ώρα αρχύτερα στη φυλακή για να τελειώνουν με τον εφιάλτη. Κυρίως η σύζυγός του, με την οποία είναι μαζί 45 χρόνια. Η πιστή Σούζι, που δεν εργάστηκε ποτέ, για να αφοσιωθεί στην οικογένειά τους, στέκεται δίπλα του σαν βράχος: πριν μπουν στην αίθουσα του δικαστηρίου, του έβαζε στο στόμα μία από τις αγαπημένες του καραμέλες βύνης, του έστρωνε τρυφερά τα μαλλιά με το χέρι της, τον κοιτούσε στα μάτια και του ψιθύριζε: «Bleib stark!» (Μείνε δυνατός).

Πέρα ωστόσο από τα κουτσομπολιά ή την απέχθεια που μπορεί να προκαλεί σήμερα στους Γερμανούς ο Χένες, τα εύλογα ερωτήματα που θέτουν αρκετοί δημοσιογράφοι παραμένουν: Τι ανταλλάγματα πήρε ο Ντρέιφους και πιο συγκεκριμένα η Adidas για να του δανείσει τα 20 εκατ. μάρκα; Μήπως το αρχικό κεφάλαιο ήταν πολύ μεγαλύτερο και κατά πόσον αληθεύουν οι φήμες για τα μαύρα ταμεία της Μπάγερν; Γιατί η δίκη τελείωσε μέσα σε μόλις 4 ημέρες, όταν για παράδειγμα η δίκη του πρώην Γερμανού προέδρου Κρίστιαν Βουλφ για δωροληψία ύψους μόλις 700 ευρώ είχε διαρκέσει 2 εβδομάδες; Εδωσε το Χριστιανοκοινωνικό Κόμμα (CSU – σύμμαχος του CDU της Μέρκελ) την υπόθεση στη δημοσιότητα τη στιγμή που το συνέφερε, έτσι ώστε να μην έχει αντίκτυπο στις εκλογές του τοπικού Κοινοβουλίου;

Επεσε στα μαλακά;

«Η απόφαση είναι δίκαιη, αλλά εγώ συνεχίζω να τον θαυμάζω», «Αποδέχτηκε την απόφαση, γιατί είναι άνθρωπος που αναλαμβάνει τις ευθύνες του», δηλώνουν στα τηλεοπτικά συνεργεία έξω από τα γραφεία της στο Μόναχο οπαδοί της Μπάγερν. Οι απόψεις αυτές αντιπροσωπεύουν σημαντικό μέρος της γερμανικής κοινωνίας και ελίτ. Οπως είπε ο Γιάκομπ Αουγκστάιν, εκδότης της αριστερής εφημερίδας Der Freitag, «πρώτη φορά θα μπει κάποιος φυλακή περπατώντας πάνω σε κόκκινο χαλί»! Στην πραγματικότητα όμως ο λόγος για τον οποίο ο Ούλι Χένες δεν προσέφυγε στο Ακυρωτικό Δικαστήριο δεν είναι η αξιοπρέπειά του… Οπως αρκετοί επισημαίνουν, με την ποινή που του επιβλήθηκε μάλλον έπεσε στα μαλακά και καθόλου δεν τον συμφέρει η αναμόχλευση της υπόθεσης.

«Ο Ούλι έβαλε στο πικάπ τον παλιό δίσκο, εκείνον που παίζει μονότονα το τραγούδι του Νάρκισσου. Η απόφασή του -όπως είπε ο ίδιος- βασίζεται στην αντίληψή του για την ευπρέπεια, τη στάση ζωής του και το αίσθημα ευθύνης που τον χαρακτηρίζει», έγραψε ο Spiegel. «Μετά την ανακοίνωσή της, οι εκδηλώσεις αγάπης και σεβασμού -από τη Μέρκελ έως τον Μπεκενμπάουερ- έπεφταν βροχή. Μέχρι το απόγευμα δεν υπήρχαν πια επικριτές, παρά μόνο χειροκροτητές. Ολοι προσκυνούσαν τον μεγάλο Ούλι, τον αλύγιστο Ούλι, σαν να είχαν ξεχάσει ότι τόσα χρόνια εξαπατούσε το γερμανικό κράτος. Ο γιος του χασάπη από την Ουλμ, μέσα στη μεγαλομανία του, ανυψώνεται πάνω από τους δικαστές του και κατά έναν τρόπο τούς… συγχωρεί για την καταδίκη του! Ομως, ο “Πατέρας Τερέζα”, όπως τον αποκάλεσε ο Καρλ Χάιντς Ρουμενίγκε στη γιορτή για τα εξηκοστά του γενέθλια, δεν είναι άγιος, αλλά ένας ακόμη φοροφυγάς…»

Via : www.kathimerini.gr