Νίκος Μίχος
Σήμερα η ημερομηνία είναι 8 Μαρτίου, η Παγκόσμια Ημέρα της Γυναίκας. H ημέρα που τιμάται και αναζωπυρώνεται ο αγώνας για την ισότητα των φύλων. Ακριβώς 1500 πριν, το 416 μ.Χ. ο θρησκόληπτος όχλος της Βυζαντινής Αυτοκρατορίας, που στρεφόταν όλο και περισσότερο στον χριστιανισμό, δολοφονούσε στην Αλεξάνδρεια της Αιγύπτου την Υπατία.
Η Υπατία γεννήθηκε στην Αλεξάνδρεια το 370 μ.Χ. Πατέρας της ήταν ο μαθηματικός και αστρονόμος, Θέων. Κοντά του έλαβε εξαιρετική παιδεία ενώ φοίτησε και στην νεοπλατωνική σχολή του Πλουτάρχου του Νεότερου στην Αθήνα. Κατόπιν ολοκλήρωσε τις σπουδές της στη σχολή του Ιεροκλή.
Επιστρέφοντας στην Αλεξάνδρεια αρχίζει να διδάσκει φιλοσοφία και μαθηματικά, αποτελώντας πόλο έλξης των διανοούμενων και των επιστημόνων της εποχής. Η σκέψη και η διαλεκτική της εκτόξευσαν την φήμη της σε κάθε γωνία της αυτοκρατορίας, από όπου άρχισαν να έρχονται μαθητές για να την ακούσουν από κοντά. Η επιρροή της στην επιστημονική σκέψη και στη φιλοσοφία σύντομα έγινε εμφανής και στη σχολή της Αντιόχειας. Φορώντας την κλασική χλαμύδα των φιλοσόφων και διατηρώντας την νεοπλατωνική αγνότητα, δίδασκε δημόσια στο κοινό. Σύμφωνα με τους ιστορικούς και τα συμπεράσματά τους από τα γραπτά των μαθητών της, η Υπατία θεωρείτο η καλύτερη μαθηματικός του ελληνορωμαϊκού κόσμου, επισκιάζοντας ακόμη και τον πατέρα της.
Η εποχή όμως δεν ήταν η κατάλληλη. Η Βυζαντινή Αυτοκρατορία δεν ευνοούσε τους επιστήμονες, θεωρώντας τους το αντίπαλο δέος του χριστιανισμού. Οι αυτοκράτορες επεδίωκαν την απόλυτη επιβολή της θρησκείας με αποτέλεσμα ο φανατισμός να κορυφωθεί.
Στα 415 μ.Χ. έπαρχος της Αλεξάνδρειας γίνεται ο Ορέστης, πρώην μαθητής της και βαπτισμένος Χριστιανός. Ο Ορέστης συμβουλευόταν την Υπατία και για πολιτειακά θέματα. «Όλοι οι άνθρωποι την σεβόταν και την θαύμαζαν για την απλή ταπεινοφροσύνη του μυαλού της. Ωστόσο, πολλοί με πείσμα την ζήλευαν και επειδή συχνά συναντούσε και είχε μεγάλη οικειότητα με τον Ορέστη. Ο λαός την κατηγόρησε ότι αυτή ήταν η αιτία που ο Επίσκοπος και ο Ορέστης δεν γινόταν φίλοι», γράφει ο ιστορικός του 5ου αιώνα Σωκράτης ο Σχολαστικός.
Παράλληλα με τον Ορέστη, Επίσκοπος της Αλεξάνδρειας είχε αναγορευτεί ο Κύριλλος. Στο πλαίσιο του πολέμου χριστιανών και παγανιστών, ανάμεσα στους οποίους είχαν εντάξει και την επιστημονική κοινότητα, η Εκκλησία είχε απαγορεύσει τις συναθροίσεις τους. Ο Ορέστης, όμως, με ένα διάταγμά του ακύρωσε την απαγόρευση τοποθετώντας έτσι την Υπατία στο επίκεντρο της διαμάχης.
Οι χριστιανοί τη θεωρούσαν τη βασική υπαίτιο για τη διαμάχη Κράτους και Εκκλησίας. Περίπου 500 μοναχοί συγκεντρώθηκαν στην Αλεξάνδρεια προκειμένου να υπερασπιστούν τον Επίσκοπο. Φτάνοντας οπλισμένοι συναντήθηκαν με την πομπή του Ορέστη και άρχισαν να του πετούν πέτρες αποκαλώντας τον ειδωλολάτρη. Ένας μοναχός, ονόματι Αμμώνιος, πέτυχε με μια πέτρα τον έπαρχο στο κεφάλι. Τότε η φρουρά του αντέδρασε άμεσα και τον συνέλαβε. Στα βασανιστήρια που ακολούθησαν ο μοναχός πέθανε.
Η οργή των χριστιανών και του Κύριλλου για τον θάνατο του Αμμωνίου στράφηκε στην Υπατία. Την άρπαξαν έξω από την πόρτα του σπιτιού της και την οδήγησαν στην εκκλησία. Εκεί, την έγδυσαν τελείως και την πετροβόλησαν μέχρι θανάτου. Στη συνέχεια διαμέλισαν το σώμα της και έκαψαν τα κομμάτια στην πυρά…
Παρότι οι σύγχρονές της αναφορές δείχνουν στους ιστορικούς πόσο επηρέασε τη Γεωμετρία, την Άλγεβρα και την Αστρονομία γράφοντας τον Αστρονομικό Κανόνα, σχολιάζοντας την αριθμητική του Διόφαντου και τελειοποιώντας τον Κώνο του Απολλώνιου (την απαρχή της προβολικής Γεωμετρίας), κανένα από τα έργα της δε σώθηκε από τον όχλο.
Σύμφωνα με μελετητές η δολοφονία της Υπατίας σήμανε το τέλος της Κλασσικής Αρχαιότητας και την παρακμή της αλεξανδρινής διανόησης. Άλλοι συμπεραίνουν ότι έδωσε την τελική ώθηση στην ελληνιστική φιλοσοφία που συνέχισε να ανθεί στον 5ο και 6ο μετά Χριστόν αιώνα.
Via : tvxs.gr
