Στο Σοσιαλιστικό Βιετνάμ

Στέλιος Κούλογλου

Στο Βιετνάμ, βέσπες και μηχανάκια είναι το σύμβολο της κοινωνικής ανόδου. Στο Ανόι και τη Χο-Τσι-Μινχ, την πρώην Σαϊγκόν, είναι πολλές δεκάδες σε κάθε φανάρι, έτοιμα να ξεκινήσουν μόλις ανάψει πράσινο. Πριν από 35 και πάνω χρόνια, όταν το ΚΚ Βιετναμ ξεκίνησε την μετάβαση στον καπιταλισμό, δεν υπήρχαν παρά ποδήλατα.

Δεν είδα ούτε ένα να κυκλοφορεί. Τα μόνα που έχουν απομείνει είναι τα ποδήλατα-ταξί, στα ιστορικά κέντρα που δεν θα έχουν ισοπεδωθεί από τους ουρανοξύστες. Με  αποκλειστικούς επιβάτες όσους ρομαντικούς τουρίστες θέλουν να δουν πώς έμοιαζε κάποτε ο σοσιαλιστικός -και πιο πριν ο αποικιοκρατικός- παράδεισος.

Στα πρώτα δέκα χρόνια μετά τη θριαμβευτική  νίκη επί των ΗΠΑ το 1975, το Βιετνάμ παρέμενε μία από τις φτωχότερες χώρες του πλανήτη, με συχνά περιστατικά ακραίας πείνας και λιμών.

Ακολουθώντας το παράδειγμα των Κινέζων συντρόφων, το ΚΚ του Βιετνάμ άνοιξε το 1986 τις πόρτες της χώρας στο ξένο κεφάλαιο, που ανταποκρίθηκε μαζικά λόγω ενός εργατικού δυναμικού, με αμοιβές χαμηλότερες από της Κίνας. Η γεωργία από-κολεκτιβοποιήθηκε και νομιμοποιήθηκε η ατομική ιδιοκτησία, ενώ το άνοιγμα στον τουρισμό έφερε στη χώρα πολύτιμο συνάλλαγμα.

Διαβάστε επίσης: Βιετνάμ 1975: Σαχ στο Βασιλιά!

Σήμερα,  το μισό περίπου του πληθυσμού χρησιμοποιεί τα ίντερνετ και τα μέσα κοινωνικής δικτύωσης, ενώ η χώρα σημείωσε τα τελευταία χρόνια την ταχύτερη οικονομική ανάπτυξη σε παγκόσμιο επίπεδο. Με έναν πληθυσμό περίπου 90 εκατομμυρίων, το Βιετνάμ αποτελεί μια καινούργια ελκυστική αγορά που προσελκύει όλες τις μεγάλες πολυεθνικές εταιρείες. Στην πόλη Χο Τσι Μινχ και στο Ανόι, ξεφυτρώνουν νέα εμπορικά κέντρα με όλες τις γνωστές μάρκες ρούχων, σε τιμές παρόμοιες με αυτές στις ΗΠΑ, στην Ευρώπη ή την Ιαπωνία.

Αυτές οι νέες αγορές είναι προσιτές μόνο για τους νεόπλουτους, η μεγάλη πλειοψηφία είναι ευχαριστημένη με λιγότερα.«Oι περισσότεροι μπορούν πλέον να αγοράσουν ένα καινούργιο μηχανάκι, κάτι που δεν θα μπορούσαν ούτε να φανταστούν μερικά χρόνια πριν», εξηγεί  ο Φανγκ, που με το κορεάτικο τζιπ του διοργανώνει ιδιωτικές ξεναγήσεις σε μικρές ομάδες τουριστών. «Βέβαια την ίδια στιγμή ένα 10% του πληθυσμού γίνεται ολοένα και πλουσιότερο. Μπορεί το ποσοστό των ανθρώπων που ζουν κάτω από το όριο της φτώχειας να μειώθηκε εντυπωσιακά, αλλά η απόσταση μεταξύ των φτωχών και των πλούσιων μεγάλωσε».

Δεν πρόκειται για τη μοναδική παρενέργεια των οικονομικών αλλαγών. Η διαφθορά απογειώθηκε επίσης, «πρόκειται πλέον για ενδημικό φαινόμενο», σύμφωνα με έναν Ευρωπαίο αναλυτή που ζει στο Ανόι. Ο Nguyen Phu Trong γενικός γραμματέας του Κομουνιστικού Κόματος και ισχυρότερος άνθρωπος της χώρας,  έχει ξεκινήσει μια εκστρατεία κατά της διαφθοράς, μέσω της οποίας ισχυροποιεί και τη δική του εξουσία.

Μια σειρά μέλη του Πολιτικού Γραφείου και εκατοντάδες στελέχη βρέθηκαν τα τελευταία χρόνια στη φυλακή, ενώ για τον ίδιο λόγο παραιτήθηκε πριν από μερικές εβδομάδες και ο πρόεδρος του Βιετνάμ και δεύτερος στην ιεραρχία, μετά τον ηγέτη του κόμματος.

Διαβάστε επίσης: Μια σύντομη ιστορία του πολέμου στο Βιετνάμ

Μια ακόμη παράπλευρη απώλεια είναι η ρύπανση της ατμόσφαιρας. Στον Ανόι, την πρωτεύουσα των 8 εκατομμυρίων κατοίκων, τις μέρες που βρέθηκα εκεί την προηγούμενη εβδομάδα, η πυκνή αιθαλομίχλη υποχρέωσε ακόμη και τον αυστηρά ελεγχόμενο τύπο να παρουσιάσει το πρόβλημα στα πρωτοσέλιδα.

Σε αυτό το ιδιόμορφο καθεστώς, όπου τον καπιταλισμό εισήγαγε και προωθεί το ΚΚ, το τελευταίο ελέγχει όλη την κοινωνική δραστηριότητα, από το Κοινοβούλιο μέχρι τη γειτονιά. «Είχαμε ένα πρόβλημα με τα σκουπίδια που οι δημοτικές αρχές της συνοικίας δεν μπορούσαν να λύσουν», διηγείται ένας Ευρωπαίος κάτοικος της πρωτεύουσας. «Ύστερα απευθυνθήκαμε στην τοπική οργάνωση του ΚΚ και λύθηκε αμέσως… Το ίδιο συμβαίνει και με τις οικονομικές δραστηριότητες. Δεν χρειάζεται να είσαι μέλος του ΚΚ για να ανοίξεις μια επιχείρηση, αλλά κάποιο στέλεχος πρέπει να ξέρεις και να δώσεις χρήματα, για να προχωρήσει η δουλειά».

Η συζήτηση για τα κοινωνικά προβλήματα ανήκει επίσης στο κομματικό μονοπώλιο. «Μέσα στο κόμμα μας μπορούμε να θέσουμε οποιοδήποτε κοινωνικό πρόβλημα, από την ακρίβεια μέχρι τα ανθρώπινα δικαιώματα», λέει ένα κομματικό στέλεχος. Οι σοσιαλιστικές διακηρύξεις και η καπιταλιστική πραγματικότητα είναι ένα από τα θέματα των ενδοκομματικών συζητήσεων. «Η κομματική προπαγάνδα αναφέρεται όλο και λιγότερο στον Μαρξισμό και τον Σοσιαλισμό», εξηγεί ο Ευρωπαίος παρατηρητής. «Αντικαθίστανται σταδιακά από την αγάπη προς την πατρίδα. Ο (θεμελιωτής του ανεξάρτητου Βιετνάμ) Χο Τσι Μινχ έχει αντικαταστήσει τον Μαρξ. Το καθεστώς αντλεί όλο και περισσότερο τη νομιμοποίηση του από τις νίκες κατά της Γαλλίας και της Αμερικής στους διαδοχικούς πολέμους για την ανεξαρτησία».

Στην κοινωνία η κριτική είναι απαγορευμένη. Οι διαφωνούντες βρίσκονται υπό συνεχή παρακολούθηση και τα blog ή τα μέσα κοινωνικής δικτύωσης όπου εκφράζονται λογοκρίνονται. Από τους 11 πιο γνωστούς διαφωνούντες,  πέντε καταδικάστηκαν τα χρόνια 2019-21 σε φυλάκιση από 5 μέχρι 10 χρόνια για «διάδοση πληροφοριών που στρέφονται ενάντια στη Σοσιαλιστική Δημοκρατία του Βιετνάμ».

Η τύχη των διαφωνούντων και η ελευθερία της έκφρασης λίγο απασχολεί τους περισσότερους Βιετναμέζους, που είναι ικανοποιημένοι από τη σταθερή βελτίωση της οικονομικής τους θέσης. « Αν έχεις περισσότερα χρήματα μπορείς να στείλεις τα παιδιά σου σε ιδιωτικά σχολεία ή να πληρώσεις για ένα καλύτερο γιατρό», συνοψίζει ο Ευρωπαίος παρατηρητής. «Αλλά η δημόσια υγεία και παιδεία είναι σε καλό επίπεδο. ..

..Αντίθετα με τις άλλες χώρες της περιοχής όπου έχει επικρατήσει ένας αχαλίνωτος νεοφιλελευθερισμός και οι φτωχοί εξαθλιώνονται, στο Βιετνάμ από την οικονομική πρόοδο όλοι βγαίνουν ωφελημένοι, άλλος λιγότερο και άλλος περισσότερο. Είναι αν θέλετε ένας καπιταλισμός με σοσιαλιστικό μανδύα, αλλά με ανθρώπινο πρόσωπο».

Πηγή : https://tvxs.gr/news