Τομέας Πράσινων Πολιτικών και Οικολογίας
(τέως Ειδικός Γραμματέας Επιθεώρησης
Περιβάλλοντος και Ενέργειας του ΥΠΕΚΑ)
Εν είδει απολογισμού
Η βασική λειτουργία της Ειδικής Γραμματείας Επιθεώρησης Περιβάλλοντος και Ενέργειας περιορίζεται στις επιθεωρήσεις στο περιβάλλον (σε κάθε δραστηριότητα, δημόσια ή ιδιωτική, για τη λειτουργία της οποίας απαιτείται –και- περιβαλλοντική αδειοδότηση), την ενέργεια (μόνον στον έλεγχο του θεσμού των Πιστοποιητικών Ενεργειακής Απόδοσης των κτηρίων), στη δόμηση (εποπτεία του θεσμού των ελεγκτών δόμησης) και στα αυθαίρετα (σε συνεργασία με τις Αποκεντρωμένες Διοικήσεις).
Η γενική αντίληψη πάνω στην οποία στηρίχθηκε η δουλειά μου ξεκινούσε με την παραδοχή ότι οι έλεγχοι αποτελούν εργαλείο προστασίας του περιβάλλοντος, αλλά, ταυτόχρονα, είναι και αναπτυξιακό εργαλείο.
Στην Ειδική Γραμματεία (ΕΓΕΠΕ) υπάγονται οι παρακάτω υπηρεσίες:
1.Ειδική Υπηρεσία Επιθεωρητών Περιβάλλοντος (ΕΥΕΠ), στην οποία εντάσσεται και η Ειδική Υπηρεσία Εντοπισμού και Κατεδάφισης Αυθαιρέτων (ΕΥΕΚΑ)
2.Ειδική Υπηρεσία Επιθεωρητών Δόμησης και Ενέργειας (ΕΥΕΔΕΝ) με δύο διακριτές υπηρεσίες της Ειδική Υπηρεσία Επιθεωρητών Ενέργειας (ΕΥΕΠΕΝ) και την Ειδική Υπηρεσία Επιθεωρητών Δόμησης (ΕΥΕΔ).
3.Το Συντονιστικό Γραφείο Αντιμετώπισης Περιβαλλοντικών Ζημιών (ΣΥΓΑΠΕΖ).
Ως πρώτη και αυτονόητη επιλογή θεώρησα ότι δεν έπρεπε να αντικαταστήσω κανέναν σύμβουλο ή υπάλληλο από το γραφείο μου. Κράτησα και δούλεψα με αυτούς που βρήκα. Ακόμη και για τις 2 θέσεις των μετακλητών που δικαιούται το γραφείο του Ειδικού Γραμματέα, κράτησα τους 2 υπαλλήλους που κάλυπταν τις θέσεις αυτές και προέρχονταν από το ΥΠΕΚΑ και δεν «προσέλαβα» κανέναν. Φυσικά δεν έγινε και καμία υπηρεσιακή μεταβολή στις υπηρεσίες που υπάγονται στην ΕΓΕΠΕ. Πιστεύω ότι αυτό εκτιμήθηκε από όλους του υπαλλήλους της γραμματείας και είχε πολύ θετική επίδραση στο κλίμα συνεργασίας που στη συνέχεια διαμορφώθηκε.
Οι υπηρεσίες που λειτουργούν υπό την ευθύνη της ΕΓΕΠΕ είναι καινούργιες, και ως οργανισμοί και ως θεσμοί. Παλαιότερος θεσμός από αυτούς, είναι η Ειδική Υπηρεσία Επιθεωρητών Περιβάλλοντος (2004), ενώ οι υπόλοιποι θεσμοί λειτούργησαν μετά το 2010.
Ως νέες υπηρεσίες (startup) έχουν την οικονομική υποστήριξη της ΕΕ μέσω των τεχνικών δελτίων (ΕΠΠΕΡΑΑ) από όπου και καλύπτουν όλα τα έξοδά τους εκτός από τη μισθοδοσία.
Όλες οι υπηρεσίες συγκροτήθηκαν χωρίς νέες προσλήψεις, αλλά μόνον με αποσπάσεις υπαλλήλων. Μέσα στους τελευταίους 3 μήνες έχουν μετατραπεί 12 αποσπάσεις σε μετατάξεις και έτσι στην ΕΓΕΠΕ υπάρχουν οι πρώτοι 12 «μόνιμοι» υπάλληλοι.
Όλες οι υπηρεσίες προβλέπεται να λειτουργούν σε 2 Τομείς, Βόρειας και Νότιας Ελλάδας. Όμως, μόνον οι Επιθεωρητές Περιβάλλοντος διέθεταν Τομέα και στη Βόρειο Ελλάδα. Από τον προηγούμενο μήνα, έχει συγκροτηθεί Τομέας Βορείου Ελλάδος και για την ΕΥΕΔ, ενώ και στην ΕΥΕΠΕΝ έχουμε την πρώτη τοποθέτηση επιθεωρητή ενέργειας στη Θεσσαλονίκη. Από τον Απρίλιο του 2013 έχει συγκροτηθεί και ο Τομέας Επιθεωρητών Περιβάλλοντος Στερεάς Ελλάδας με έδρα τα Οινόφυτα. Εκκρεμεί η συγκρότηση του Τομέα Βορείου Ελλάδας για την ΕΥΕΚΑ, αλλά κυρίως εκκρεμεί η στελέχωση όλων των υπηρεσιών.
Στο διάστημα αυτό, διάστημα στο οποίο υπάρχει μια δραματική μείωση των υπαλλήλων ανά υπηρεσία στο ελληνικό δημόσιο, αλλά μείωση και των υπηρεσιακών δομών, οι εργαζόμενοι στην ΕΓΕΠΕ αυξήθηκαν σε αριθμό αλλά ενεργοποιήθηκαν και νέες υπηρεσιακές δομές.
Η παρέμβασή μου στο υπουργείο είχε τρεις παράλληλες στοχεύσεις:
-Να γίνει μια μεταρρυθμιστική τομή που να μείνει στη συνέχεια
-Να γίνουν κάποιες «μεγάλες» ή πολύ στοχευμένες παρεμβάσεις που να αφήσουν ένα στίγμα μιας οπτικής, μιας πολιτικής αντίληψης
-Να βελτιωθεί και να νοικοκυρευτεί η «καθημερινότητα», έργο πιο σημαντικό από όσο ίσως φαίνεται, έστω και αν εύκολα μπορεί να ανατραπεί από μια διάδοχη κατάσταση.
1.Νέο ελεγκτικό πλαίσιο/νόμος – μεταρρυθμιστική τομή
Η ελεγκτική λειτουργία στην Ελλάδα, ως νέος ουσιαστικά θεσμός (από το 2004, με τη σημερινή του μορφή και ένα σύγχρονο νομοθετικό πλαίσιο) έχει διανύσει ήδη ένα πρώτο κύκλο συγκρότησης και υπηρεσιακής ωρίμανσης, αλλά, ειδικά και για το λόγο αυτό, απαιτεί ήδη έναν επανασχεδιασμό μιας επόμενης φάσης, ενός ανώτερου επιπέδου και απαιτήσεων και οπτικής.
Ήδη διεθνώς αρχίζουν να αναδεικνύονται κάποιες νέες προτεραιότητες που αναφέρονται στην παραγωγική διαδικασία και σε όποιες δραστηριότητες απαιτούν (και) περιβαλλοντική αδειοδότηση.
Τίθεται πλέον ένα καινούργιο πλαίσιο στην άσκηση ορισμένων δραστηριοτήτων, όπου:
-από την αδειοδότηση, η έμφαση μετατίθεται στον έλεγχο
-από το πρόστιμο, στη συμμόρφωση και την αποκατάσταση
-από τον υποκειμενισμό του ελεγκτή, στο ενιαίο πλαίσιο ελέγχου («πρωτόκολλα επιθεωρήσεων, online έλεγχοι, θεσμοθετημένοι αλγόριθμοι, κλπ)
-από ένα κατακερματισμένο σύστημα ελέγχων, στο ενιαίο σύστημα ελέγχου σε όλα τα επίπεδα της διοίκησης (ενιαίο σύστημα προγραμματισμού των ελέγχων ανάμεσα σε κεντρική διοίκηση, περιφερειακές ελεγκτικές υπηρεσίες και ιδιώτες ελεγκτές…)
-από τους ελέγχους μετά από καταγγελία, στους προγραμματισμένους τακτικούς ελέγχους (από 250-300/χρόνο, στους 3.500-4.000 ελέγχους, προληπτικούς, τακτικούς, επανελέγχους, μετά από παραγγελία, μετά από καταγγελία…)
-από τον αποκλειστικό έλεγχο μέσω των δημόσιων υπηρεσιών, στον έλεγχο και μέσω ιδιωτών πιστοποιημένων ελεγκτών
-τίθενται νέοι δείκτες περιβαλλοντικής απόδοσης (Δείκτης 100)
-καθορίζονται ποιοτικά κριτήρια καταγγελιών (φόρμες)
Αυτό είναι το νέο πλαίσιο του ελεγκτικού πεδίου.
Με βάση τα προαναφερθέντα επιδιώχθηκε η επεξεργασία ενός νέου νομοθετικού πλαισίου το οποίο θα περιλαμβάνει (και) νέα εργαλεία δημόσιας πολιτικής που θα διέπουν ολόκληρη την ελεγκτική λειτουργία, ώστε αυτή να ικανοποιεί τις πολλαπλές στοχεύσεις οι οποίες προαναφέρθηκαν και που θα κατατείνει στη βελτίωση των περιβαλλοντικών επιδόσεων από τις δραστηριότητες εκείνες που προκαλούν επιπτώσεις στο περιβάλλον και αδειοδοτούνται περιβαλλοντικά.
Κρίσιμα θέματα στον καθορισμό ενός νέου πλαισίου για την ελεγκτική λειτουργία είναι:
1. Η ελαχιστοποίηση του υποκειμενισμού στην εκτίμηση της παράβασης και κυρίως στον υπολογισμό του προστίμου. Έτσι, μελετήθηκε, καταγράφηκε και τυποποιήθηκε η διοικητική ροή των ελεγκτικών διαδικασιών και των πρωτοκόλλων επιθεώρησης κι ελέγχου. Στο σκέλος του υπολογισμού του προστίμου χρησιμοποιούμε έναν αλγόριθμο τον οποίο σκοπεύουμε, μετά από επανέλεγχο, επικαιροποίηση και δοκιμή, να δημοσιοποιήσουμε και μέσα από τη δημόσια διαβούλευση να καταλήξουμε σε έναν νέο αλγόριθμο τον οποίο και θα κατοχυρώσουμε νομοθετικά. Επομένως, πρωτόκολλο ελέγχου/επιθεώρησης: τυποποίηση των μεθόδων, των φάσεων, της ροής συνολικά, για κάθε τύπο επιθεώρησης, ελαχιστοποίηση της υποκειμενικής κρίσης στην βεβαίωση της παράβασης, στο σχέδιο συμμόρφωσης και στον καταλογισμό των προστίμων
2. Η ανάπτυξη νέων εργαλείων προώθησης της συμμόρφωσης των παραβατών και των ενεχομένων σύμφωνα με τον παραπάνω στόχο.
3. Οι ενιαίοι κανόνες σε όλα τα επίπεδα της διοίκησης, σε κεντρικό και περιφερειακό επίπεδο, κοινός αλγόριθμος και τρόπος ελέγχου και επιβολής προστίμου από όλες τις ελεγκτικές υπηρεσίας, κεντρικές και περιφερειακές.
4. Η ανάπτυξη Ολοκληρωμένων Σχεδίων Προγραμματισμού ελέγχων και επιθεωρήσεων, ενιαίων σε όλα τα επίπεδα της διοίκησης. Πολυκριτηριακά συστήματα προγραμματισμού επιθεωρήσεων – αυτοψιών σε όλες τις υπηρεσίες: περιβαλλοντικοί έλεγχοι, αυτοψίες σε κτήρια για τον έλεγχο των ΠΕΑ ή τον έλεγχο των εκθέσεων των ελεγκτών δόμησης.
5. Η ανάπτυξη του θεσμού των (ιδιωτών) Περιβαλλοντικών Ελεγκτών κατά τη λογική των Ελεγκτών Δόμησης.
6. Η διαφάνεια και η δημοσιότητα στους ελέγχους, τα ευρήματα των ελέγχων, τα μέτρα συμμόρφωσης που (θα) προτείνονται, τα πρόστιμα και η ίδια η συμμόρφωση, λειτουργούν ευεργετικά στην επίτευξη τους στόχου που είναι βελτίωση των περιβαλλοντικών επιδόσεων.
7. Τακτικές αξιολογήσεις των ελεγκτικών υπηρεσιών και των διατάξεων που αφορούν το έργο τους.
Η λογική αυτή, επιδιώκουμε να επεκταθεί και στους άλλους ελεγκτικούς μηχανισμούς που εντάσσονται υπό την ομπρέλα της Ειδικής Γραμματείας: ενεργειακοί επιθεωρητές, ελεγκτές δόμησης, κατεδαφίσεις αυθαιρέτων.
Τον Δεκέμβριο του 2012 συστάθηκε στην ΕΓΕΠΕ ομάδα εργασίας από 45 άτομα, η οποία δούλεψε εντατικά σε 4 υπο-ομάδες και 3 ολομέλειες, για 4 μήνες (χωρίς αμοιβή για τους συμμετέχοντες) και ετοίμασε ένα πακέτο παραδοτέων που αναφέρονται στο νέο ελεγκτικό πεδίο:
-Σχέδιο Νόμου που θέτει το νέο πλαίσιο της ελεγκτικής λειτουργίας και κωδικοποιεί όλη την ελεγκτική νομοθεσία
-Εφαρμοστικά Προεδρικά Διατάγματα και Υπουργικές αποφάσεις, παράλληλα με την προετοιμασία του νέου νόμου, ώστε όλα αυτά να είναι έτοιμα και γνωστά σε όσους θα κληθούν να αξιολογήσουν και τελικά να ψηφίσουν το νόμο (συνολικά 20 περίπου ΠΔ, ΚΥΑ, ΥΑ…)
-Προετοιμασία για την εφαρμογή του νέου αυτού πλαισίου με μελέτες, ψηφιακές εφαρμογές, γενική αναβάθμιση των υποδομών (20-22 εφαρμογές βρίσκονται σε εξέλιξη).
Ο προγραμματισμός είναι ο εξής:
-Μέχρι το τέλος Αυγούστου 2013 ανάθεση όλων των μελετών και ψηφιακών εφαρμογών (ορισμένες ήδη υλοποιούνται)
-Μέχρι τέλος Σεπτεμβρίου, ετοιμασία Σχεδίου νόμου και εφαρμοστικών διαταγμάτων (σσ. Το ΠΔ για το μητρώο ιδιωτών επιθεωρητών περιβάλλοντος είναι ήδη έτοιμο)
-Μέχρι τέλος του 2013 ψήφιση του νέου νόμου
-Μέχρι το τέλος Φεβρουαρίου 2014 υπογραφή όλων διαταγμάτων και αποφάσεων κατ’ εξουσιοδότηση του νέου νόμου
-Μέχρι τον Μάρτιο του 2014 ολοκλήρωση όλων των ψηφιακών εφαρμογών και μελετών
-Απρίλιος –Μάιος του 2014, λειτουργία του νέου ελεγκτικού πλαισίου.
Αυτή υπήρξε η βασική πολιτική επένδυση στο μεταρρυθμιστικό πεδίο. Από μια καλά λειτουργούσα υπηρεσία, αλλά με μια «στατική» αντίληψη για το ρόλο των ελέγχων (κυρίως ένας «καλός» έλεγχος που οδηγεί σε ένα «δίκαιο» πρόστιμο) έγινε αυτό το άλμα σε μια νέα αντίληψη για τον έλεγχο που οδηγεί σε συμμόρφωση, σε αποκατάσταση, σε πρόληψη, σε διόρθωση πολιτικών, σε τροποποίηση θεσμών ώστε το ζητούμενο να μην είναι κυρίως το πρόστιμο, αλλά η επίτευξη καλύτερων περιβαλλοντικών επιδόσεων μέσα από την ελεγκτική λειτουργία.
2.10 μεγάλες ή ειδικές παρεμβάσεις
Το δεύτερο πεδίο στο οποίο θεώρησα ότι έπρεπε να γίνουν παρεμβάσεις που θα «μείνουν» ήταν αυτό που αφήνει ένα «στίγμα» που δύσκολα αναιρείται. Ενδεικτικά αναφέρω τις παρακάτω παρεμβάσεις.
Α) Ασωπός
Το πρόβλημα του Ασωπού και της βιομηχανικής περιοχής των Οινοφύτων είναι γνωστό και παλαιό. Στους τελευταίους 8-9 μήνες έγινε μια συστηματική δουλειά από κοινού με τον Ειδικό Γραμματέα Υδάτων, κ. Κ. Τριάντη και με τη συνεχή ενημέρωση και συναίνεση του Υπουργού Αναπληρωτή, κ. Σ. Καλαφάτη και καταλήξαμε σε ένα πακέτο μέτρων για την περιοχή. Όλο αυτό το πακέτο είναι έτοιμο, έχει εξασφαλιστεί η χρηματοδότησή του από το ΕΠΠΕΡΑΑ και μένουν μόνον κάποιες λεπτομέρειες στα κείμενα των συμβάσεων.
Το πακέτο μέτρων προβλέπει:
1) Συμφωνία άμεσης βοήθειας στην περιοχή με εμπλοκή των: ΥΠΕΚΑ-ΕΥΔΑΠ-ΔΗΜΟΣ ΟΙΝΟΦΥΤΩΝ
2) Προγραμματιστική συμφωνία ΥΠΕΚΑ – Δήμου για εκτέλεση του «έργου των 4 νερών», με ρόλο τεχνικού συμβούλου στην ΕΥΔΑΠ (ιδιοκτήτης και φορέας υλοποίησης του έργου ο Δήμος Οινοφύτων, διαχειριστής η ΕΥΔΑΠ). Συγκεκριμένα προβλέπεται:
α) μεταφορά «οικολογικού νερού» από την Υλίκη για τον εμπλουτισμό και «καθαρισμό» του υδροφόρου ορίζοντα στην καλλιεργούμενη περιοχή των Οινοφύτων,
β) μεταφορά νερού από την Υλίκη, με δημιουργία δικτύου διανομής του νερού στις καλλιεργούμενες εκτάσεις της περιοχής των Οινοφύτων,
γ) μεταφορά νερού από το Μόρνο για αστική χρήση των οικισμών της περιοχής και
δ) μεταφορά νερού από το Μόρνο για βιομηχανική χρήση στην ευρύτερη περιοχή των Οινοφύτων.
Συνολικό κόστος των έργων αυτών, 38 εκ. ευρώ.
3) Μεταφορά μέρους των βιομηχανικών αποβλήτων από την περιοχή των Οινοφύτων στο ΚΕΛ Μεταμόρφωσης της ΕΥΔΑΠ. Θα χρησιμοποιηθεί ένα Μητρώο πιστοποιημένων βυτιοφόρων (με εγκατάσταση GPS για online παρακολούθηση της πορείας τους) για μεταφορά αποβλήτων:
α) έχει ετοιμαστεί η διαδικασία και η φόρμα διαπίστευσης των βυτίων
β) την εποπτεία του συστήματος μεταφοράς θα την έχει η ΕΥΔΑΠ,
γ) έχει ετοιμαστεί η φόρμα/σύμβαση που θα υπογράφουν η ΕΥΔΑΠ με κάθε βιομηχανία (υπάρχει σύμφωνη γνώμη του Συνδέσμου Βιομηχάνων της περιοχής, ακόμα και για τα τιμολόγια).
Η λύση αυτή θα είναι προσωρινή, μεταβατική, έως τη δημιουργία μιας μονάδας επεξεργασίας επικίνδυνων βιομηχανικών αποβλήτων.
4) Δημιουργία δικτύου γεωτρήσεων και σημείων δειγματοληψίας (αξιοποιώντας και τα υπάρχοντα της Ειδικής Γραμματείας Υδάτων) για τη λειτουργία ενός συστήματος monitoring στη λεκάνη του Ασωπού.
5) Ανάθεση επιδημιολογικής μελέτης και μελέτης της επίδρασης της ρύπανσης στις καλλιέργειες (σε δεύτερο χρόνο).
6) Λειτουργία του Τομέα Στερεάς Ελλάδας της Ειδικής Υπηρεσίας Επιθεωρητών Περιβάλλοντος, με έδρα τα Οινόφυτα. Ήδη έχει παραχωρηθεί από το Δήμο Τανάγρας χώρος γραφείων και έχουν τοποθετηθεί ένας προϊστάμενος και μία Επιθεωρήτρια Περιβάλλοντος. Υπάρχει ανοιχτή πρόσκληση για τη στελέχωση του Τομέα με αποσπάσεις.
Β) Από τη αρχή της τοποθέτησής μου στη θέση αυτή, επέλεξα να ζητήσω να αναλάβω την ευθύνη της τελικής υπογραφής για τα περιβαλλοντικά πρόστιμα, ευθύνη που ανήκε στον υπουργό Σ. Καλαφάτη. Υπήρχαν δεκάδες ανοιχτές υποθέσεις από την εποχή Παπακωσταντίνου, καθώς το θέμα αυτό έχει πολλές προεκτάσεις και παρενέργειες (να θυμίσω την περίπτωση Ψωμιάδη που οι «πολιτικοί» χειρισμοί του στις εκπτώσεις των προστίμων τον οδήγησαν σε έκπτωση από το αξίωμά του, τελικά). Οι συζητήσεις με τον κ. Καλαφάτη ήταν ειλικρινείς και «πολιτικές», δηλαδή, αναζητήσαμε τις πραγματικές διαστάσεις αυτής της «μεταβίβασης» της αρμοδιότητας από το επίπεδο της πολιτικής ηγεσίας (δηλαδή, πώς από θέμα πολιτικής διαχείρισης ενός θέματος «υπηρεσιακού», θα πήγαινε στο επίπεδο της Ειδικής Υπηρεσίας που έχει την ευθύνη των ελέγχων, και άρα της επιβολής των όποιων προστίμων ως μιας αυτονόητης προέκτασης του ρόλου της χωρίς πολιτικό φίλτρο). Η συνεργασία μου και στο θέμα αυτό με τον Σ. Καλαφάτη ήταν πολύ καλή και ειλικρινής. Ως μεταβατική λύση επιλέχθηκε η μεταβίβαση αυτής της αρμοδιότητας στον ειδικό γραμματέα. Από τον Δεκέμβριο του 2012, έγινε τελικά αυτή η μεταβίβαση της αρμοδιότητας της τελικής υπογραφής για τα πρόστιμα που εισηγείται η ΕΥΕΠ. Μέχρι σήμερα, έχουν εξεταστεί όλοι οι παλαιοί φάκελοι και έχουν υπογραφεί τα σχετικά πρόστιμα για όλες τις υποθέσεις που έχουν ολοκληρωθεί έως και σήμερα. Συνολικά τα πρόστιμα ξεπέρασαν τα 3 εκ. ευρώ. Ποινές, με την υπογραφή μου, επιβλήθηκαν και σε ενεργειακούς επιθεωρητές για σωρεία παραλείψεων ή μη τήρησης συμβατικών υποχρεώσεων.
Γ) «Ορφανά απόβλητα»
Έχει γίνει πρόσκληση στις Αποκεντρωμένες Διοικήσεις να συμμετάσχουν σε ένα πρόγραμμα για τη διαχείριση των «ορφανών επικίνδυνων αποβλήτων» (είναι αυτά που δεν έχει βρεθεί αυτός που τα πέταξε, αλλά πρέπει οπωσδήποτε να μεταφερθούν). «Ορφανά απόβλητα» υπάρχουν σε όλη την Ελλάδα και έχει γίνει ο προγραμματισμός για τη διαχείρισή τους, με έγκριση προγράμματος με τη σχετική πίστωση από το Πράσινο Ταμείο. Για το σκοπό αυτό υπάρχει πρόσκληση στις Αποκεντρωμένες Διοικήσεις για υποβολή προτάσεων για την κάθε περιοχή και στη συνέχεια η απομάκρυνση και διαχείριση αυτών των επικίνδυνων αποβλήτων.
Δ) Πρότυπη αποκατάσταση ενός παλαιού λατομείου στην Αυλίδα
Έχει γίνει μια πρώτη συμφωνία με την ΑΓΕΤ για την πρότυπη αποκατάσταση ενός παλαιού λατομείου στην Αυλίδα και στη συνέχεια να παραδοθεί στο Δήμο Χαλκίδας για να τον διαχειριστεί. Ο χώρος θα έχει ελαφριές εγκαταστάσεις που θα αναφέρονται στην περιβαλλοντική εκπαίδευση, την αναψυχή και θα προβάλλουν την λατομική δραστηριότητα με μουσειακού τύπου λειτουργίες. Η ΑΓΕΤ χρηματοδοτεί εξολοκλήρου το έργο (είναι πέραν της συμβατικής της υποχρέωσης για αποκατάσταση του λατομείου) και οι εργασίες αναμένεται να ξεκινήσουν σύντομα.
Ε) Από κοινού με τη Μάρω Ευαγγελίδου , έγινε μια πολύ συστηματική δουλειά για το θέμα της προστασίας της περιοχής των αμμοθινών της Κυπαρισσίας η οποία είχε μια πολύ θετική κατάληξη (ο Σ. Καλαφάτης υπέγραψε αναστολή έκδοσης οικοδομικών αδειών έως την έκδοση του διατάγματος για την προστασία της περιοχής), κάτι που απέτρεψε την οικοδόμηση μιας περιοχής σε καθεστώς προστασίας (δεύτερη σε σπουδαιότητα περιοχή ωοτοκίας της χελώνας στη Μεσόγειο, αμμοθίνες), πράγμα που απειλούσε να καταδικαστεί η χώρα από το ευρωπαϊκό δικαστήριο.
ΣΤ) Ενεργειακή απογραφή όλων των κτηρίων που χρησιμοποιεί το ελληνικό δημόσιο (περίπου 35.000 κτήρια). Έχει ετοιμαστεί η φόρμα απογραφής και έχουν εξασφαλιστεί και τα σχετικά κονδύλια. Το έργο έχει προγραμματιστεί να προκηρυχθεί το Σεπτέμβριο.
Ζ) Στοχευμένη παρέμβαση για καθαρισμό (κατεδαφίσεις) μιας περιοχής από μεγάλης κλίμακας αυθαιρεσίες (εξετάστηκε η περίπτωση των δεκάδων αυθαιρέτων στη λιμνοθάλασσα του Μεσολογγίου).
Προετοιμασία και προγραμματισμός για εκτεταμένες κατεδαφίσεις αυθαιρέτων σε πολλές περιοχές της χώρας από το φθινόπωρο (ενδεικτικά, 8 ταβέρνες στο Σχοινιά, ταβέρνες στο Πόρτο Γερμενό, διάφορα κτίσματα στην Κρήτη, τη Μύκονο, τη Ρόδο, την Ηλεία και την υπόλοιπη Πελοπόννησο, την Πιερία, τα Ιόνια νησιά και αλλού…). Έχουν εξασφαλιστεί τα κονδύλια (η δαπάνη της κατεδάφισης και της διαχείρισης των μπάζων καταλογίζεται στον ιδιοκτήτη του αυθαιρέτου, αλλά απαιτούνται κονδύλια για να γίνει πρώτα η κατεδάφιση), έγινε προσεκτική επιλογή των κτισμάτων που θα κατεδαφιστούν για να μην υπάρχουν ούτε νομικές εκκρεμότητες ούτε ενστάσεις για μεροληψία στην επιλογή των προτεραιοτήτων. Το έργο αυτό είναι πολύ δύσκολο, καθώς οι τοπικές υπηρεσίες δεν επιθυμούν εμπλοκή, στην καλύτερη περίπτωση –αν δεν τις εμποδίζουν κιόλας.
Η εμπειρία από τις κατεδαφίσεις στην Κρήτη ήταν αποκαλυπτική και ενδεικτική των διαθέσεων της κοινωνίας και των υπηρεσιών για το θέμα αυτό.
Η) Ριζική αναβάθμιση της υποδομής και των υποστηριχτικών λειτουργιών ων υπηρεσιών. Όλες οι υπηρεσίες της Γραμματείας αναβαθμίστηκαν σε εξοπλισμό (ηλεκτρονικό ή ειδικό, ανάλογα με το ελεγκτικό τους έργο). Εφαρμόζεται το ηλεκτρονικό πρωτόκολλο, άρχισε η ψηφιοποίηση όλου του αρχείου της γραμματείας και ειδικά των επιθεωρήσεων, από την αρχή της σύστασής της έως σήμερα (περισσότεροι από 2.000 επιθεωρήσεις που έχουν καταγράψει περισσότερες από 10.000 παραβάσεις, θα ενταχθούν σε ειδική ψηφιακή πλατφόρμα για οριζόντιες και διακλαδικές συσχετίσεις), αυτοματοποιείται όλο το σύστημα του ορισμού και των αυτοψιών των ελεγκτών δόμησης κλπ. Σε όλες τις υπηρεσίες που διαχειρίζονται ευρωπαϊκά κονδύλια («λεφτά υπάρχουν»!) μέσω τεχνικών δελτίων, έγιναν συμβάσεις με τεχνικούς συμβούλους, και τρέχουν προκηρύξεις για νομικούς συμβούλους και άλλες υποστηρικτικές λειτουργίες και εξοπλισμό.
Θ) Online επιθεωρήσεις. Έγινε όλη η προεργασία για να περάσει ο έλεγχος σε μια άλλη φάση, σε μια άλλη ποιότητα και αξιοπιστία. Με ένα I pad ανά επιθεωρητή και σε ανοιχτή γραμμή με την κεντρική υπηρεσία οι έλεγχοι αποκτούν άλλο χαρακτήρα. Καταγράφουν online τα ευρήματα, τα αποτυπώνουν και φωτογραφικά, επίσης online, τα καταγραφόμενα δεν μπορούν να «διορθωθούν» σε δεύτερο χρόνο, και καταλήγουν «υποχρεωτικά» στα εξής ζητούμενα: συνολικές παραβάσεις, παραβάσεις που μπορούν υπαχθούν σε σχέδιο συμμόρφωσης, παραβάσεις που μπορούν να ενταχθούν σε σχέδιο αποκατάστασης της ενδεχόμενης περιβαλλοντικής ζημιάς. Εφαρμόζεται στη συνέχεια, με βάση τις καταγραφόμενες παραβάσεις, «τυφλός» αλγόριθμος (blackbox) για τον υπολογισμό του προστίμου, εισάγονται αντικίνητρα ή αντικίνητρα για να «κλείσει» η υπόθεση με συμμόρφωση, αποκατάσταση ή καταβολή προστίμου αντί να αφαιθεί ο παραβάτης στη επιλογή της χρονοβόρου δικαστικής προσφυγής –τακτική που κατά κόρον χρησιμοποιείται από παραβάτες, που επιθυμούν να κερδίσουν χρόνο, χρήμα και εντωμεταξύ να συνεχίζουν να λειτουργούν.
Το νέο αυτό ελεγκτικό πλαίσιο θα ενεργοποιηθεί μαζί με το νέο ελεγκτικό νόμο.
Ι) Περιβαλλοντικός Δείκτης 100
Στο πλαίσιο του νέου ελεγκτικού νόμου προτάθηκε η θέσπιση ενός «Περιβαλλοντικού Δείκτη 100», ο οποίος, σε πρώτη φάση θα αφορά στις νέες μονάδες που αδειοδοτικά θα υπόκεινται σε περιβαλλοντικούς όρους.
Ανάλογα με την κατηγορία της δραστηριότητάς τους και το μέγεθος της μονάδας, οι «οχλούσες» αυτές δραστηριότητες, ξεκινώντας τη δραστηριότητά τους, θα «χρεώνονται» 100 περιβαλλοντικές μονάδες (αυθαίρετη μονάδα μέτρησης) οι οποίες θα αντιστοιχούν στο επίπεδο των περιβαλλοντικών όρων (ΑΕΠΟ) που αποτελούν τμήμα της αδειοδοτικής τους υποχρέωσης.
Ο «Δείκτης 100″ θα έχει μια διπλή λειτουργία. Αφενός, αποτελεί έναν δείκτη περιβαλλοντικής επίδοσης, κάτι σαν περιβαλλοντικό ISO, και αφετέρου θα αντιστοιχεί σε ένα ποσό εγγυητικής επιστολής που θα καταθέτει η αδειδοτούμενη μονάδα, ανάλογα με την κατηγορία της δραστηριότητάς της και το μέγεθος της μονάδας.
Η αδειοδοτούμενη μονάδα θα καταθέτει εγγυητική επιστολή, το ύψος της οποίας θα πρέπει να κινείται μεταξύ ενός ποσού που δεν θα ανατρέπει τα μεγέθη της επένδυσης, αλλά ταυτόχρονα θα βρίσκεται σε ένα ύψος που η αποδέσμευσή του θα αποτελεί ουσιαστικό κίνητρο για την επιχείρηση. Δηλαδή, θα αποδεσμεύεται σταδιακά μέρος της εγγύησης όταν βελτιώνονται κάποιες επιδόσεις ή θα μεγαλώνει η εγγύηση που ζητάει η πολιτεία, όταν επιδεινώνονται οι δείκτες ή επιβάλλονται πρόστιμα. Η καταβολή προστίμου μετά από έλεγχο θα γίνεται αυτόματα από το ποσό που θα έχει δεσμευτεί μέσω της εγγυητικής επιστολής. Οι περιβαλλοντικοί όροι αποτελούν και για το «Δείκτη 100» το ελάχιστο όριο τήρησης της νομιμότητας.
Δείκτες -πέραν των περιβαλλοντικών όρων που θα επηρεάζουν το «Δείκτη 100″:
•Εξοικονόμηση ενέργειας στην παραγωγική δραστηριότητα της μονάδας
•Εκπομπές CO2
•Ανακύκλωση άλλων υλικών
•Δείκτες ποιότητας εργασιακών χώρων
•Κατάσταση κτιρίων -αναβάθμιση της ενεργειακής απόδοσης του κτιρίου μέσω πιστοποίησης με ΠΕΑ
•Υπαγωγή σε ειδικό καθεστώς πιστοποιημένης διάθεσης των επικίνδυνων αποβλήτων
•Καινοτομίες στη διαχείριση των αποβλήτων
•Online παρακολούθηση της παραγωγής και προσωρινής αποθήκευσης των επικίνδυνων αποβλήτων
•κλπ…
Κίνητρα-Αντικίνητρα
Όταν η επιχείρηση, μέσα από ένα σύστημα επιμέρους μετρήσιμων στόχων, θα καταφέρνει να κατέβει από τον αρχικό δείκτη 100, στο 80, 50… θα αποδεσμεύει ανάλογο μέρος της εγγυητικής επιστολής, αλλά και θα χρησιμοποιεί τον βελτιωμένο αυτόν δείκτη ως ένα ποιοτικό και εταιρικό χαρακτηριστικό προς την κοινωνία και τους συναλλασσόμενους/πελάτες της. Θα έχει επίσης τη δυνατότητα να έχει διάφορα bonus σε αναπτυξιακά προγράμματα, σε δημόσια έργα ή προμήθειες
Αντίθετα, αν η επιχείρηση επιδεινώσει τις περιβαλλοντικές της επιδόσεις, και αυτό αποδεικνύεται μέσα από ελέγχους, ο δείκτης 100 θα γίνεται δείκτης 120, 150…, με ότι αυτό συνεπάγεται για το εταιρικό προφίλ, αλλά θα έχει και κάποια άλλα αντικίνητρα όπως ο αποκλεισμός από αναπτυξιακές επιδοτήσεις ή θα έχει κάποια malus στα δημόσια έργα ή τις προμήθειες κλπ.
Η ανάρτηση του δείκτη στην είσοδο της εταιρίας, όπως και η αναγραφή του σε όλα τα παραστατικά της εταιρίας και στην ηλεκτρονική της προβολή, θα είναι υποχρεωτική και θα λειτουργεί ως κίνητρο ή αντικίνητρο, κατά περίπτωση.
Οι τράπεζες, επίσης, θα είχαν μεγάλο ενδιαφέρον να γνωρίζουν την πραγματική περιβαλλοντική κατάσταση της επιχείρησης, αφού η πιθανή επιβάρυνσή της με επαπειλούμενες ποινές ή ο βελτιωμένος περιβαλλοντικός δείκτης, θα έπαιζαν ρόλο στις επισφάλειες και άρα στους όρους της όποιας δανειοδότησης.
Ροή ελεγκτικής λειτουργίας:
•ΜΠΕ, ΑΕΠΟ, Δείκτης 100
•Έλεγχοι –προγραμματισμένοι ή μετά από καταγγελία
•Διαπίστωση ή μη παραβάσεων –αναφορά στο Δείκτη 100
•Κατηγοριοποίηση παραβάσεων –αντιστρεπτές, επανορθώσιμες
•Σχέδιο συμμόρφωσης –χρονοδιάγραμμα, προτεινόμενες εκπτώσεις στα πρόστιμα
•Δυνατότητα προσφυγής σε δικαστήριο για αμφισβήτηση του προστίμου με πληρωμή του 50% του προστίμου. Για υπαγωγή σε καθεστώς σχεδίου συμμόρφωσης απαραίτητο να πληρώσει στο ακέραιο το μέρος του προστίμου που αφορά σε παραβάσεις που επέφεραν μη αντιστρεπτές βλάβες (παράδειγμα: σε έλεγχο διαπιστώνονται, έστω, 10 παραβάσεις που αντιστοιχούν σε ένα συνολικό πρόστιμο 200.000 ευρώ. Από αυτές, έστω ότι, οι 3 αντιστοιχούν σε μη αντιστρεπτές βλάβες (και συναθροίζονται σε 50.000 ευρώ από το σύνολο των 200.000) και για τις 7 παραβάσεις εντάσσεται σε σχέδιο συμμόρφωσης. Για την υπαγωγή στο σχέδιο συμμόρφωσης, ο παραβάτης θα πρέπει να πληρώσει τις 50.000 ευρώ και το υπόλοιπο να ανασταλεί έως τις προθεσμίες που θα προβλέπει το σχέδιο συμμόρφωσης. Αν τηρηθεί το σχέδιο συμμόρφωσης, το (εναπομείναν) πρόστιμο θα μπορεί να υφίσταται έκπτωση έως και 70-80%, δηλαδή, συνολικά θα καταβληθούν 50.000+30.000=80.000 (από τις 200.000 που αρχικά είχαν καταλογισθεί, αλλά με το κέρδος της συμμόρφωσης). Αν ο ελεγχόμενος αμφισβητήσει το πρόστιμο και θέλει να προσφύγει στη δικαιοσύνη, για να έχει το δικαίωμα αυτό, θα πρέπει να καταβάλει το 50% του αρχικού προστίμου, δηλαδή 100.000 ευρώ και να περιμένει την απόφαση του δικαστηρίου για να προσδοκά, αν δικαιωθεί, να του επιστραφούν ή να πληρώσει και τα υπόλοιπα 100.000 ευρώ).
•Επιβολή προστίμου και προειδοποίηση κλεισίματος της μονάδας, προσωρινό κλείσιμο, οριστικό κλείσιμο.
Στο πλαίσιο του δείκτη αυτού, κατατέθηκε και η παρακάτω σκέψη:
Ανταποδοτικά οφέλη από οχλούσες δραστηριότητες
Για κάθε άλλη οχλούσα δραστηριότητα, κατ’ αναλογία με ότι συμβαίνει γύρω από τους σταθμούς του μετρό (σσ. γύρω από τους σταθμούς του μετρό, σε μια ζώνη 500 μέτρων, έχει επιβληθεί ένας τέλος υπεραξίας γης, που ανέρχεται σε 0,2% επί της αξίας (έχει υπολογιστεί ότι σε 25 χρόνια και για τους 45 σταθμούς του μετρό, θα συγκεντρωθεί ένα ποσό της τάξης των 2 δις ευρώ! Ανάλογα παραδείγματα έχουμε στο μετρό της Κοπεγχάγης, στο αεροδρόμιο της Ζυρίχης, στο Παρίσι (μόνο για τις επιχειρήσεις), ενώ στις ΗΠΑ ισχύει μόνο για την κατοικία και όχι για τις επιχειρήσεις).
Στις οχλούσες εγκαταστάσεις (πχ ΧΥΤΥ κλπ.) θα μπορούσε να υπολογιστεί ένα «αντίστροφο» τέλος, δηλαδή μια αποζημίωση προς όσους έχουν κάποια ιδιοκτησία σε μια απόσταση γύρω από την οχλούσα δραστηριότητα. Θα μπορούσε αυτή η αποζημίωση να υπολογιστεί με βάση κάποιες ζώνες επηρεασμού (πχ. ζώνη μεγάλης όχλησης –άρα και ανάλογης απαξίωσης της ιδιοκτησίας- έστω 200 μ. γύρω από τον ΧΥΤΥ, ζώνη μέσης όχλησης, έστω έως 500 μ, και ζώνης χαμηλής όχλησης, έως 1.000 μ. έστω. Να υπάρχει ένα «τέλος ανταπόδοσης» για κάθε κατηγορία όχλησης. Το ανταποδοτικό αυτό θα καταβάλλεται εφάπαξ ή για όσο διάστημα διαρκεί η οχλούσα δραστηριότητα. Θα κατηγοριοποιείται ανάλογα με τις χρήσεις γης (δάση, άγονες εκτάσεις, γεωργικές, γεωργικές υψηλής παραγωγικότητας, βοσκοτόπια, γειτονικές μονάδες που θα επηρεαστεί η συνέχιση της λειτουργίας τους κλπ), ανάλογα με το είδος (ΧΥΤΥ, μεταλλευτική δραστηριότητα, χημική βιομηχανία, ενεργειακή μονάδα…), και το μέγεθος της όχλησης (μεσαία, μεγάλη, επικίνδυνη…).
Εξορισμού, τα ανταποδοτικά θα κατευθύνονται κατά προτεραιότητα στους άμεσα οχλούμενους και κατά δεύτερο λόγο στους ΟΤΑ της περιοχής. Θα μπορούσαν επίσης να κατανέμονται και σε απευθείας έργα που θα έχουν ενταχθεί σε μια πρόταση-μελέτη ανταποδοτικότητας που θα καταθέτει η αδειοδοτούμενη μονάδα.
3.Οι Υπηρεσίες της ΕΓΕΠΕ, έλεγχοι, «καθημερινότητα»
Το τρίτο πεδίο της παρέμβασης αφορούσε στη βελτίωση της «καθημερινότητας», δηλαδή στο «νοικοκύρεμα» της δουλειάς ρουτίνας, της διεκπεραίωσης των τρεχουσών υποθέσεων με σεβασμό και ευθύνη απέναντι στους πολίτες, στους ελεγχόμενους, στις άλλες υπηρεσίες και την ΕΕ. Στον τομέα αυτό εμπίπτει και η «απόκρουση» των κάθε είδους παρεμβάσεων και η προστασία των υπηρεσιών και των υπαλλήλων από τέτοιες «οχλήσεις».
Α) Ειδική Υπηρεσία Επιθεωρητών Περιβάλλοντος (ΕΥΕΠ)
Λειτουργεί από το 2004, σε Τομείς Βόρειας, Νότιας και Στερεάς Ελλάδας
Σήμερα η ΕΥΕΠ διενεργεί περίπου 300 ελέγχους το χρόνο, ενώ εκτιμάται ότι θα έπρεπε να διενεργούνται περίπου 4.000, καθώς σύμφωνα με τα διαθέσιμα στοιχεία στην Α1 περιβαλλοντική κατηγορία εντάσσονται σήμερα περίπου 450 έργα και δραστηριότητες που περιβαλλοντικώς αδειοδοτούνται, εκ των οποίων τα 150 εμπίπτουν στην Οδηγία IPPC (κλιματική αλλαγή). Αντίστοιχα στην Α2 περιβαλλοντική κατηγορία περιλαμβάνονται 350 έργα και δραστηριότητες που εμπίπτουν στην Οδηγία IPPC και περίπου 1.000 που δεν εμπίπτουν στην Οδηγία IPPC. Τέλος, ο αριθμός των έργων και δραστηριοτήτων που εμπίπτουν στη Β περιβαλλοντική κατηγορία είναι της τάξης των 15.000.
Δεδομένου ότι σύμφωνα με το νόμο:
Τα έργα/δραστηριότητες περιβαλλοντικής κατηγορίας Α1 που εμπίπτουν στην Οδηγία IPPC φορείς πρέπει να ελέγχονται τουλάχιστον μία φορά κάθε έτος
Τα έργα/δραστηριότητες περιβαλλοντικής κατηγορίας Α2 που εμπίπτουν την Οδηγία IPPC καθώς και τα έργα/δραστηριότητες περιβαλλοντικής κατηγορίας Α1 που δεν στην Οδηγία IPPC, πρέπει να ελέγχονται τουλάχιστον μία φορά κάθε 3 χρόνια
η Υπηρεσία επιθυμεί όλα τα λοιπά έργα και δραστηριότητες (τα Α2 μη εμπίπτοντα στην Οδηγία IPPC καθώς και τα Β) περιβαλλοντικής κατηγορίας) να ελέγχονται τουλάχιστον μία φορά κάθε 5 χρόνια,
προκύπτει ένας ελάχιστος αριθμός ετήσιων απαιτούμενων ελέγχων της τάξης των 3.500+ -μη συμπεριλαμβανομένων των επανελέγχων που τυχόν θα πρέπει να γίνονται και των ελέγχων μετά από καταγγελίες, εισαγγελικές παραγγελίες κλπ.
Για το σκοπό αυτό απαιτείται αναδιοργάνωση του ελεγκτικού μηχανισμού με την εμπλοκή και περιφερειακών ελεγκτικών υπηρεσιών και ιδιωτών ελεγκτών περιβάλλοντος (είναι υπό επεξεργασία η δημιουργία του σχετικού μητρώου), με την εποπτεία του όλου συστήματος να έχει η ΕΥΕΠ.
Από τον Δεκέμβριο του 2012, μεταβιβάστηκε από τον Υπουργό Αναπληρωτή, κ. Καλαφάτη, στον Ειδικό Γραμματέα η αρμοδιότητα της τελικής υπογραφής για τα πρόστιμα που εισηγείται η ΕΥΕΠ. Μέχρι σήμερα, έχουν εξεταστεί όλοι οι παλαιοί φάκελοι και έχουν υπογραφεί τα σχετικά πρόστιμα για όλες τις υποθέσεις που έχουν ολοκληρωθεί έως και σήμερα.
Η ΕΥΕΠ είναι μια «ώριμη» υπηρεσία και έχει κατακτήσει ένα κύρος και μία αξιοπιστία σε αυτό που κάνει. Ωστόσο, τον τελευταίο καιρό έχει μειωθεί το προσωπικό της, κυρίως στη Νότια Ελλάδα (συνολικά απασχολούνται 35 στο Νότιο Τομέα και 10 στο Βόρειο Τομέα) με αποτέλεσμα να δυσχεραίνεται το έργο της.
Β) Ειδική Υπηρεσία Επιθεωρητών Ενέργειας (ΕΥΕΠΕΝ)
Λειτουργεί από το 2010 και εποπτεύει το θεσμό και το μητρώο των Ενεργειακών Επιθεωρητών.
Στα 2,5 χρόνια που εκδίδονται Πιστοποιητικά Ενεργειακής Απόδοσης (ΠΕΑ) κτηρίων, έχει διαμορφωθεί η εξής κατάσταση:
– Συνολικά έχουν εκδοθεί 370.000 ΠΕΑ έως σήμερα (πλέον κινούνται με ρυθμούς περίπου 17.500 ΠΕΑ το μήνα).
– Υπάρχουν 8.500 ιδιώτες προσωρινοί Ενεργειακοί Επιθεωρητές (εκ των οποίων οι 5.000 είναι ενεργοί», με μέσο κόστος αποζημίωσης από την έκδοση ΠΕΑ περίπου 5.000 ευρώ ανά ενεργό επιθεωρητή ετησίως.
– Εκκρεμεί η δημιουργία του Μόνιμου Μητρώου των Ενεργειακών Επιθεωρητών με εξετάσεις, αλλά η αδυναμία του ΤΕΕ (υπεύθυνο κατά το νόμο) να τις πραγματοποιήσει, λόγω μη ύπαρξης εγκεκριμένου προϋπολογισμού, μας οδηγεί σε μία μεταβατική λύση ενός έτους, κατά την οποία εντάσσονται στο Μητρώο όσοι έχουν υλοποιήσει το εκπαιδευτικό πρόγραμμα – έχει κατατεθεί σχετική τροπολογία.
Στις αρχές του 2013 ψηφίστηκε Νέος νόμος για την Ενεργειακή Απόδοση των Κτιρίων (ενσωμάτωση οδηγίας 2010/31).
Η υπηρεσία διαθέτει 10 υπαλλήλους στο Νότιο Τομέα και 1 υπάλληλο στο Βόρειο Τομέα, ενώ εκκρεμεί η διαδικασία απόσπασης και άλλων υπαλλήλων.
Έχει ολοκληρωθεί η εγκατάσταση ενός συστήματος Helpdesk (με κατάλληλη υποδομή και 2 συμβούλους ενημέρωσης) η οποία τίθεται σε λειτουργία σε λίγες ημέρες. Επίσης, έχει επιλεγεί τεχνικός σύμβουλος για τα τεχνικά δελτία της υπηρεσίες και εκκρεμεί η συνεργασία με νομικό σύμβουλο.
Σε 2-3 εβδομάδες, προβλέπεται μέσω της ΕΥΣΕΔ ΕΝ/ΚΑ της Γενικής Γραμματείας Ενέργειας και Κλιματικής Αλλαγής η ανάθεση δύο μελετών που για τον καθορισμό των βέλτιστων από πλευράς κόστους ελαχίστων επιπέδων ενεργειακής απόδοσης κτιρίων (CostOptimal) και τον καθορισμό των προδιαγραφών των κτιρίων με Σχεδόν Μηδενική Κατανάλωση Ενέργειας (ZeroEnergyBuilding), οι οποίες αναμένεται να αλλάξουν το μέλλον του ενεργειακού κανονισμού και του τρόπου δόμησης.
Στο πλαίσιο της νέας Προγραμματικής Περιόδου (ΣΕΣ) δίδεται μεγάλη έμφαση στην ενεργειακή απόδοση των κτιρίων (ιδιωτικών και δημοσίων). Αναμένεται η συνέχιση του Προγράμματος «Εξοικονόμηση Κατ΄ Οίκον» με σημαντικές βελτιώσεις στην κατεύθυνση της μείωσης της γραφειοκρατίας (ηλεκτρονική διαδικασία), αλλά και εξορθολογισμού των επεμβάσεων και των επιδοτήσεων. Υπάρχει η δυνατότητα, μέσα από το τεχνικό δελτίο της ΕΥΕΠΕΝ να χρηματοδοτηθεί η πληροφοριακή πλατφόρμα για την ηλεκτρονική υποβολή των αιτήσεων.
Το μεγάλο στοίχημα παραμένει η εξοικονόμηση ενέργειας στα δημόσια κτίρια, που απαιτεί ουσιαστική και σοβαρή προσέγγιση. Υπάρχει η δυνατότητα, μέσα από το τεχνικό δελτίο της ΕΥΕΠΕΝ να χρηματοδοτηθεί η καταγραφή της ενεργειακής κατάστασης όλων κτηρίων που κατέχει ή χρησιμοποιεί το ελληνικό δημόσιο (περίπου 35.000 κτήρια), δράση που θα έχει μεγάλο ανταποδοτικό όφελος.
Κρίσιμο θέμα η οριοθέτηση των σχέσεων με το ΤΕΕ (εξετάσεις, πλατφόρμα για έκδοση ΠΕΑ, ελεγκτές δόμησης κλπ).
Γ) Ειδική Υπηρεσία Επιθεωρητών δόμησης (ΕΥΕΔ)
Λειτουργεί εδώ και 1,5 χρόνο και εποπτεύει του νέου τρόπου έκδοσης των αδειών δόμησης. Εδώ και λίγες εβδομάδες έχει συγκροτηθεί σε Νότιο Τομέα (10 υπάλληλοι) και Βόρειο τομέα (4 υπάλληλοι), ενώ εκκρεμεί η διαδικασία απόσπασης και άλλων υπαλλήλων. Μαζί με τη στελέχωση εξοπλίζεται με τον κατάλληλο ηλεκτρονικό και ειδικό Εξοπλισμό.
Έχει ήδη ανατεθεί η ανάπτυξη ηλεκτρονικής εφαρμογής για την αυτοματοποίηση όλης της διαδικασίας ορισμού ελεγκτή έως και την ολοκλήρωση του φακέλου.Η ΕΥΕΔ αρχίζει πλέον την οργάνωση αυτοψιών για την προστασία του κρίσιμου αυτού θεσμού.
Σήμερα υπάρχουν περίπου 2.500 Ελεγκτές Δόμησης και έχουν διεξαχθεί περίπου 9.000 έλεγχοι. Βάσει στατιστικών στοιχείων, ο κύκλος εργασιών του θεσμού είναι περίπου 1.300.000 € (θεωρείται πολύ μικρός αφού αντανακλά την τεράστια κάμψη της οικοδομικής δραστηριότητας. Ουσιαστικά, από τον Φεβρουάριο του 2012 έως σήμερα, μόλις 670 κτήρια ολοκληρώθηκαν σε όλη την Ελλάδα, μόλις 2 κτήρια την ημέρα «τελείωσαν» και τυπικά σε όλη την Ελλάδα, σε 16-17 μήνες!).
Δ) Ειδική Υπηρεσία Επιθεώρησης και Κατεδάφισης Αυθαιρέτων (ΕΥΕΚΑ)
Έχει την ευθύνη για την οργάνωση των κατεδαφίσεων όλων των κτισμάτων που ο νόμος 4014/2011 εξαιρεί από τη δυνατότητα «τακτοποίησης» και για τα οποία έχουν εκδοθεί τελεσίδικα πρωτόκολλα κατεδάφισης. Στην ουσία, έχουμε πλέον 2 μεγάλες κατηγορίες αυθαιρέτων:
α) όσα εξαιρούνται από την τακτοποίηση και
β) όσα έχουν κατασκευαστεί χωρίς άδεια μετά την 28η Ιουλίου του 2011.
Το θέμα της κατεδάφισης των αυθαιρέτων, ακόμα και μετά την ψήφιση του νέου νόμου στο προσεχές διάστημα, αποκτά πολύ μεγάλη σημασία τόσο για το κύρος της πολιτείας όσο και για την αποτροπή μιας νέας γενιάς αυθαιρέτων, δειλά τώρα στη φάση της κρίσης και πολύ πιο έντονα όσα θα βγαίνουμε από αυτήν.
Μέχρι σήμερα έχουν γίνει:
α. Συγκέντρωση μέσα από τις Αποκεντρωμένες Διοικήσεις (Δασαρχεία και Κτηματικές Υπηρεσίες του Δημοσίου) όλων των τελεσίδικων πρωτοκόλλων κατεδάφισης για τον προγραμματισμό των κατεδαφίσεων.
β. Εξασφάλιση κονδυλίων (Πράσινο Ταμείο, Τεχνικό Δελτίο της Ειδικής Γραμματείας) για να ξεπεραστεί η άρνηση τοπικών υπηρεσιών (Περιφέρειες, Δήμοι, Αποκεντρωμένες) να συνδράμουν με τεχνικό εξοπλισμό για την εκτέλεση των κατεδαφίσεων.
γ. Σχέδιο κατεδαφίσεων ανά Αποκεντρωμένη/Νομό, με βάση την «ωρίμανση» των διαδικασιών σε κάθε περιοχή.
δ. Πολυκριτηριακό, «οριζόντιο» σύστημα για την «ταξινόμηση» της αυθαιρεσίας και την οργάνωση των κατεδαφίσεων.
ε. Κατεδαφίσεις –λίγες- στην Κρήτη και στην Πελοπόννησο (όχι συμβολικά, όχι ετοιμόρροπα ή επικίνδυνα κτίσματα ή μαντρότοιχοι και πέργκολες), με σχέδιο, με κριτήρια, με διαδικασίες και κονδύλια.
Κρίσιμο θέμα η υποστελέχωση της υπηρεσίας, η οποία λειτουργεί με 1 μόνο μηχανικό.
Ε) Συντονιστικό Γραφείο Αντιμετώπισης Περιβαλλοντικών Ζημιών (ΣΥΓΑΠΕΖ).
Το ΣΥΓΑΠΕΖ έχει ως αρμοδιότητα την εφαρμογή του ΠΔ/τος 148/2009 για την περιβαλλοντική ευθύνη και στο πλαίσιο αυτό συντονίζει τις αρμόδιες υπηρεσίες σε επίπεδο Αποκεντρωμένης Διοίκησης. Με βάση το ΠΔ/γμα, το ΣΥΓΑΠΕΖ υπαγόταν στον Υπουργό ΠΕΚΑ και με το Ν. 3818/2010 υπήχθη στην ΕΓΕΠΕ. Μέχρι σήμερα στελεχώθηκε με 6 υπαλλήλους.
Νομοθετικές Εκκρεμότητες
1.Χρηματοοικονομική ασφάλεια για την Περιβαλλοντική Ευθύνη:
Είχε συσταθεί ομάδα εργασίας με τα ενδιαφερόμενα μέρη (Ένωση Ελληνικών Τραπεζών, Ένωση Ασφαλιστικών Εταιρειών, Σύνδεσμος Ελληνικών Βιομηχανιών), εκκρεμεί η οριστικοποίηση του σχεδίου από την Υπηρεσία
2.Υπουργική Απόφαση για την διαδικασία ενημέρωσης των φυσικών και νομικών προσώπων που υποβάλλουν αίτημα ανάληψης δράσης
3.Μητρώο Υποθέσεων
4.Περιπτώσεις περιβαλλοντικής ευθύνης: Παρακολούθηση και συντονισμός των ενεργειών σε κεντρικό και περιφερειακό επίπεδο όλων των περιπτώσεων που έχουν τεθεί υπό καθεστώς περιβαλλοντικής ευθύνης (υπάρχει αναλυτικός κατάλογος περίπου τριάντα). Σε μεγάλο πρόβλημα έχει αναδειχτεί η πλημμελής διαχείριση των αποβλήτων επικινδύνων και μη (σε ποσοστό 85% των υποθέσεων) και τουλάχιστον το 1/3 των υποθέσεων αφορά ανεξέλεγκτη διάθεση αποβλήτων από μη ταυτοποιημένο φορέα εκμετάλλευσης.
5.Κατάρτιση της εθνικής έκθεσης εφαρμογής όπως προβλέπεται στην οδηγία 35/2004 και το Προεδρικό Διάταγμα 148/2009
Σχέσεις με την Ευρωπαϊκή Επιτροπή
•Διοργανώθηκαν Διμερείς συναντήσεις στις Βρυξέλλες και στην Αθήνα, με εκπροσώπους της Ευρωπαϊκής Επιτροπής, σχετικά με την μεγαλύτερη δυνατή διείσδυση της εφαρμογής της Οδηγίας για την Περιβαλλοντική Ευθύνη. Το 2013 καταρτίστηκε η πρώτη έκθεση εφαρμογής προς την Ευρ. Επιτροπή και έγινε συντονισμός με τις Αποκεντρωμένες Διοικήσεις για την πλήρη καταγραφή των περιπτώσεων που έχουν χειριστεί. Έχει οριστεί εθνικός εμπειρογνώμονας και παρακολουθούμε τις συναντήσεις εργασίας.
Προγραμματισμός για το επόμενο διάστημα:
α) Πακέτο μέτρων για τον Ασωπό – Βιομηχανική Περιοχή Οινοφύτων
β) Νέος Ελεγκτικός Νόμος, ΠΔ, ΚΥΑ, ΥΑ, «Δείκτης 100» κλπ.
γ) Ανάθεση όλων των εφαρμογών και μελετών για την εφαρμογή του νέου ελεγκτικού πλαισίου: ροή/τυποποίηση ελέγχων, ηλεκτρονικές διαδικασίες, αλγόριθμοι προστίμων μετά από ανάλυση ευαισθησίας, προγραμματισμός επιθεωρήσεων κλπ.
δ) Τροπολογία για τις εξετάσεις των ενεργειακών επιθεωρητών
ε) Στελέχωση – οργάνωση όλων των υπηρεσιών – ειδική μέριμνα για την ΕΥΕΚΑ
ε) Ολοκλήρωση και γενίκευση της εφαρμογής του Ηλεκτρονικού πρωτοκόλλου
στ) Ολοκλήρωση των διαδικασιών για την ψηφιοποίηση του αρχείου των επιθεωρήσεων και των άλλων σχετικών εγγράφων της ΕΓΕΠΕ
ζ) Άμεση εφαρμογή της ηλεκτρονικής καταγγελίας με συγκεκριμένες φόρμες στην ιστοσελίδα της ΕΓΕΠΕ
θ) Νέο Οργανόγραμμα του ΥΠΕΚΑ. Γίνεται μεγάλη μείωση των δομών της ΕΓΕΠΕ (από 32 θεσμοθετημένες σήμερα «δομές», προτείνονται μόλις 12! Πρότασή μου, που έχει κατατεθεί και προς το ΥΠΕΚΑ και προς το ΥΔΜΗΔ, να έχει 17 δομές (σσ. μαζί με τις 2 διευθύνσεις των μεταλλείων οι οποίες, σύμφωνα με το νέο Οργανόγραμμα, μεταφέρονται στην ίδια Ελεγκτική Υπηρεσία με το περιβάλλον) και μια διαφορετική δομή από την προτεινόμενη.
ι) Ουσιαστική ενημέρωση του Συστήματος Παρακολούθησης του Κυβερνητικού έργου, μέσω της ηλεκτρονικής πλατφόρμας ΔΗΛΟΣ.
ια) Πρόγραμμα κατεδαφίσεων
ιβ) Νεκροταφείο Αργυρούπολης (Γλυφάδας)
Γενικές σκέψεις για ένα σύγχρονο ρόλο των ελεγκτικών υπηρεσιών που σχετίζονται με το περιβάλλον (και την ενέργεια, δόμηση, κατεδαφίσεις)
Η ελεγκτική λειτουργία μπορεί να παράγει δύο διαφορετικά αποτελέσματα:
Λειτουργώντας «χαλαρά», ανεκτικά και με επιείκεια προς τους ελεγχόμενους -και- λόγω κρίσης, να συντηρεί μία επιχειρηματικότητα χωρίς ή με ελάχιστους κανόνες περιβαλλοντικούς ή να είναι «αυστηρή», δηλαδή, να απαιτεί την τήρηση των κανόνων που υπάρχουν, τους περιβαλλοντικούς όρους που συνοδεύουν την αδειοδότησή της από την αρχή της λειτουργίας της.
Το πρώτο, αναπαράγει μια στρεβλή επιχειρηματικότητα, νοθεύει τον ανταγωνισμό, τοποθετώντας σε δυσμενή θέση όσους -πληρώνουν- για να τηρούν κανόνες, εξωθεί προς ένα επιχειρηματικό περιβάλλον χωρίς κανόνες, αποτρεπτικό προς νέους επενδυτές
Το δεύτερο, εκτός από τα προφανή θετικά αποτελέσματα που παράγει για το περιβάλλον -και αυτό συντηρεί τις προϋποθέσεις, τις υλικές βάσεις της ανάπτυξης και για το μέλλον- δημιουργεί νέα αναπτυξιακά πεδία, νέους θεσμούς που δημιουργούν νέα επαγγελματικά πεδία δραστηριότητας για κλάδους που ο κυρίως επαγγελματικός τους χώρος περνά μια κρίση, όχι μόνο της γενικότερης κρίσης.
Στον καθ’ αυτό χώρο του περιβάλλοντος, η ύπαρξη κανόνων παράγει ανάγκες που οδηγούν σε νέα επενδυτικά-αναπτυξιακά πεδία (ΜΠΕ, διαχείριση επικίνδυνων αποβλήτων, άλλων ειδικών κατηγοριών αποβλήτων, ανακύκλωση κάθε είδους -δημιουργία «συστημάτων» διαχείρισής τους, διαχείριση υδατικών συστημάτων και υδάτων γενικά, ΑΠΕ κλπ)
Ο χώρος των κατασκευών, της οικοδομής, των «έργων» βρίσκεται σε μια τεράστια κάμψη από την οποία δύσκολα θα ανακάμψει προς τα παραδοσιακά παλαιά περιβάλλοντα της «ατμομηχανής» της ελληνικής ανάπτυξης.
Δύο νέα πεδία προσφέρονται στην περίοδο αυτή.
Η ΕΠΑ της δεκαετίας του ’80 πρότεινε να σχεδιαστεί η «επέκταση» των οικισμών -και δεν ασχολήθηκε ιδιαίτερα με τους παλιούς οικισμούς. Αυτό, σωστό στη σύλληψή του ασφαλώς, εκτός από το ότι ανήγαγε τις επεκτάσεις των σχεδίων πόλεων, ως το κυρίαρχο εργαλείο για την κάλυψη των στεγαστικών και των άλλων αστικών αναγκών, αλλά δεν ασχολήθηκε με το παλαιό οικιστικό απόθεμα, αυτό που σήμερα όλοι θεωρούμε ως ενεργειακά σπάταλο, αλλά και με ιστορικά κέντρα παρηκμασμένα και παλαιά οικιστικά σύνολα γηρασμένα, εκτός των σύγχρονων αναγκών.
Δύο νέα πεδία λοιπόν, αναπλάσεις συνόλων και ενεργειακές παρεμβάσεις σε κτίρια και διαμερίσματα, ιδού μια μεγάλη διέξοδος.
Σε εποχή κρίσης πλήττονται κυρίως, περισσότερο, οι «ασθενέστεροι».
Το περιβάλλον θεωρείται ο «ασθενέστερος» από τους συντελεστές της παραγωγής.
Θα μπορούσε να θεωρηθεί ως το πρώτο από τα θύματα της κρίσης.
Όμως, μήπως η προστασία του επηρεάζει αρνητικά τους άλλους συντελεστές της παραγωγής, τις οικονομικές και κοινωνικές της παραμέτρους;
Όλα είναι θέμα ιεράρχησης αναγκών και προτεραιοτήτων ή καλύτερα, στην περίπτωσή μας, μιας συνεξέτασης.
Η λογική και η έννοια της αειφορίας μάς έχει εισάγει στη λογική αυτή, δηλαδή στο «ομοούσιον» της ανάπτυξης. Μια επιλογή αναπτυξιακή να δικαιώνεται μετά από συνολική, ενιαία και από κοινού συνεξέταση των οικονομικών, κοινωνικών και περιβαλλοντικών παραμέτρων της συγκεκριμένης κάθε φορά επιλογής.
Το δίλημμα, λοιπόν, ίσως και η προτροπή, σε εποχή κρίσης, συχνά, είναι:
Να χαλαρώσουν οι έλεγχοι σε εποχή κρίσης;
Τα «αυστηρά» πρόστιμα δεν θα τα αντέξουν οι επιχειρήσεις που ελέγχονται και να μην τηρούν τους περιβαλλοντικούς όρους και θα καταλήξουν να κλείσουν…
Ίσως πρέπει να θέσουμε το δίλημμα διαφορετικά: ποιον ευνοεί η χαλάρωση των ελέγχων; Φυσικά, αυτόν που δεν τηρεί τους κανόνες λειτουργίας. Η τήρηση των κανόνων κοστίζει και η μη τήρησή τους, τους προσδίδει ένα ανταγωνιστικό πλεονέκτημα έναντι αυτών που τους τηρούν.
Αυτό θα είχε δύο πιθανές συνέπειες, ή θα οδηγούσε σε δυσκολίες, έως και στο κλείσιμο αυτούς που τηρούν τους κανόνες ή θα έριχνε τα στάνταρτ λειτουργίας προς τα κάτω, συνολικά.
Ότι από τα δύο αυτά συμβεί, είναι απευκταίο!
Τελικά, αν οδηγηθούμε στο δίλημμα να κλείσει κάποιος, μήπως πρέπει να διαλέξουμε ποιον θα κλείσουμε, αυτόν που τηρεί ή αυτόν που παραβαίνει συστηματικά τους περιβαλλοντικούς όρους; Έτσι τίθεται το δίλημμα και επί αυτού πρέπει να απαντήσουμε.
Αν η μη τήρηση κανόνων είναι μία από τις αιτίες της κρίσης, δεν μπορεί να είναι το εργαλείο για την αντιμετώπισή της, ούτε η μετά-κρίση εποχή να μας βρει χωρίς ή με χαλαρούς κανόνες.
Στη χώρα μας η καλή και γενικευμένη τήρηση των περιβαλλοντικών κανόνων παρουσιάζει σοβαρά προβλήματα. Μάλιστα σε περιόδους οικονομικής κρίσης, η μη τήρηση των κανόνων εμφανίζεται ως «αναγκαίο κακό» προκειμένου για τη διευκόλυνση υλοποίησης επιχειρησιακών έργων -και εν ονόματι αυτής καλλιεργείται ένα αίσθημα ανοχής απέναντι στην περιβαλλοντική παραβατικότητα όπως και σε άλλες πλευρές του δημόσιου βίου. Όμως, η ανοχή αυτή, εκτός του ότι προσβάλλει το περιβάλλον και τη δημόσια υγεία και υποβαθμίζει την ποιότητα ζωής, στρεβλώνει την αγορά, καθώς δημιουργεί οικονομικό πλεονέκτημα στους παραβάτες, και καταλήγει, εξωθώντας από την ανάποδη το κοινωνικό σώμα στην «αποκατάσταση», ενιαίων, «ίσων» κανόνων στην αγορά, να αντιστρέφει το σύστημα δικαίου -να προωθεί την παρανομία και να στρέφει τους πολίτες προς αυτήν. Αλλά καθώς το διεθνές νομικό και κοινωνικό περιβάλλον είναι ιδιαίτερα αυστηρό και απαιτητικό, η μη τήρηση των περιβαλλοντικών κανόνων στερεί από τους παρανομούντες – ρυπαντές αλλά και από τους ενεχόμενους, λόγω αμέλειας ή ανικανότητας, οργανισμούς, από το κύρος του συνομιλητή: Έτσι, αφενός απογυμνώνει τους ρυπαίνοντες από τα αναγκαία στην αγορά «πιστοποιητικά» φερεγγυότητας, γεγονός που τους θέτει σταδιακά εκτός αυτών των αγορών και τους οδηγεί σε εσωστρέφεια και μαρασμό, κι αφετέρου καταστρέφει την αξιοπιστία των θεσμών της χώρας τόσο προς τους πολίτες της όσο και προς τους υποψήφιους επενδυτές (οι σοβαροί επενδυτές αποφεύγουν να επενδύσουν σε ένα περιβάλλον όπου δεν υπάρχουν ή δεν τηρούνται σαφείς κανόνες). Κάτι, δηλαδή, που φαίνεται καταρχήν ως «επιείκεια», κατανόηση, ανοχή σε εποχές κρίσης, στην ουσία αλλοιώνει τους κανόνες της αγοράς, αναπαράγει στρεβλώσεις και επιδεινώνει τη θέση της υγιούς επιχειρηματικότητας εντός και εκτός της χώρας.
«Η τήρηση των περιβαλλοντικών όρων (θα/να) συμφέρει επιχειρηματικά»!
Απαιτείται, λοιπόν, ένα νέο πλαίσιο, με νέους δείκτες, εργαλεία και πολιτικές που να διέπουν ολόκληρη την ελεγκτική λειτουργία, ώστε αυτή να έχει πολλαπλές στοχεύσεις που όλες θα κατατείνουν στη βελτίωση των περιβαλλοντικών επιδόσεων από τις δραστηριότητες εκείνες που επιδρούν στο περιβάλλον.
Η ελεγκτική λειτουργία οφείλει να έχει έναν προληπτικό χαρακτήρα, έναν κατασταλτικό πάντα (υπάρχουν κατηγορίες παραβάσεων που μπορούν να «αρθούν» και να συμμορφωθεί η επιχείρηση, σε άλλες περιπτώσεις η ζημιά είναι μη αντιστρεπτή και άρα το πρόστιμο δεν μπορεί να ακυρωθεί), μία επιδίωξη «συμμόρφωσης» και επανόρθωσης παραλείψεων, αστοχιών και βλαβών, να οδηγεί σε συμπεράσματα ως προς τις ακολουθούμενες πολιτικές που διέπουν την αδειοδοτική και ελεγκτική λειτουργία, να επεκτείνεται σε προτάσεις που αφορούν σε υποδομές κρίσιμες για τη διαχείριση επικίνδυνων και άλλων αποβλήτων, μέσα από τις οποίες θα προκύπτουν και επενδυτικές προοπτικές.
Συνεπώς, η νοοτροπία που επιθυμούμε να διαμορφωθεί είναι:
Α) ότι τα πρόστιμα αποτελούν μέρος μιας γενικότερης διαδικασίας συμμόρφωσης και η έμφαση πρέπει να δοθεί στα μέτρα άρσης των παρανομιών, αυθαιρεσιών και τη συμμόρφωση.
Β) ο σκοπός της ελεγκτικής λειτουργίας θα πρέπει να είναι η αποτροπή και η πρόληψη, καθώς η συμμόρφωση και η επιβολή προστίμων δεν συμφέρει κανέναν (κράτος, κοινωνία, περιβάλλον, επιχειρήσεις) και κοστίζει ακριβά (με τη γενικευμένη έννοια του όρου) -εκτός από αυτούς που ευελπιστούν στην «επιείκεια».
Γ) θέσπιση σαφών χρονοδιαγραμμάτων συμμόρφωσης, δημοσιοποίηση και παρακολούθηση της υλοποίησης. Σε περίπτωση άμεσης συμμόρφωσης (σύμφωνα με το χρονοδιάγραμμα που θα του υποδειχθεί) να προβλέπεται η επιστροφή μεγάλου μέρους του προστίμου και άρα να έχει λόγο να επισπεύσει τις βελτιώσεις που του προτείνονται.
Δ) να προβλέπεται η προσωρινή και άμεση διακοπή λειτουργίας, με σφράγισμα της επιχείρησης -σε συνδυασμό με τη βαρύτητα της παράβασης και με τις προβλέψεις της προηγούμενης παραγράφου.
Ποιότητα – τεκμηρίωση καταγγελιών: Με βάση την εμπειρία από τις καταγγελίες, επεξεργαζόμαστε μια φόρμα (ίσως περισσότερες, ανάλογα με το αντικείμενο της καταγγελίας) για τις καταγγελίες (και στο διαδίκτυο) που θα εξασφαλίζει όσο το δυνατόν περισσότερο την «τεκμηρίωσή» της, ώστε να αποφεύγονται καταγγελίες πρόχειρες που σπαταλούν δυνάμεις από τις ελεγκτικές υπηρεσίες, ή γίνονται από δόλο ή άλλες σκοπιμότητες. Σημειώνεται ότι σύμφωνα με τα προβλεπόμενα στη νομοθεσία για την περιβαλλοντική ευθύνη προβλέπεται ήδη ότι το αίτημα για ανάληψη δράσης θα πρέπει να είναι τεκμηριωμένο από το φυσικό ή το νομικό πρόσωπο που θα το υποβάλλει.
Η ελεγκτική είναι μια λειτουργία απαιτητική κατά την στόχευσή της αλλά με πολλά προβλήματα στη χώρα μας,
Στόχος της ελεγκτικής λειτουργίας είναι η προστασία του περιβαλλοντικού -ανθρωπογενούς και φυσικού- κεφαλαίου (περιβάλλον, έδαφος, νερά, αέρας, βιοποικιλότητα, τοπίο, οικιστικές ενότητες, κλπ) με σεβασμό και στις γενικότερες αρχές
– της προστασίας του πολιτισμικού κεφαλαίου
– της προστασίας της υγείας
– της διατήρησης της ποιότητας ζωής των πολιτών
– της αρχής ισονομίας
– των ίσων ευκαιριών άσκησης της επιχειρηματικότητας
– της αρχής «Ο ρυπαίνων πληρώνει»
Ο θεσμός της «περιβαλλοντικής ευθύνης» (μέσω του ΣΥΓΑΠΕΖ) επεκτείνεται ως εργαλείο για την αποκατάσταση της περιβαλλοντικής ζημιάς ώστε αυτό να δίνει κάποιες δυνατότητες και «κίνητρα» στο φορέα εκμετάλλευσης, υπεύθυνο της δραστηριότητας, να αποκαθιστά την περιβαλλοντική ζημιά και να έχει ως ανταμοιβή τη δημοσιοποίηση (με τη μορφή εντύπου ή ηλεκτρονικής καταχώρησης), το κόστος της οποίας θα περιλαμβάνεται μέσα στην απόφαση καθορισμού των μέτρων αποκατάστασης και μέσα από αυτή την διαδικασία όχι μόνο ο ρυπαίνων να πληρώνει κάποιο πρόστιμο, αλλά και να αποκαθιστά τη ζημιά που προκάλεσε.
Ειδικά για τα αυθαίρετα:
Για να αποφύγουμε μια νέα γενιά αυθαιρέτων, θα πρέπει να δούμε τη νέα πραγματικότητα που έχουμε εδώ και 23 μήνες, τις νέες κατηγορίες αυθαιρέτων, όσα δηλαδή εξαιρεί ο νόμος από την «τακτοποίηση» και όσα χτίστηκαν μετά –αυτές θα είναι οι κόκκινες γραμμές και της νέας παρέμβασης που ετοιμάζεται από το ΥΠΕΚΑ.
Τι κάνουμε με τα υπόλοιπα; Η συστηματική παρακολούθηση των καμένων της Αττικής με αεροφωτογραφίσεις, και το πιλοτικό πρόγραμμα, επίσης με αεροφωτογραφίσεις, σε Μύκονο, Σαντορίνη και Ρόδο έχει λειτουργήσει αποτρεπτικά στην κατασκευή νέων αυθαιρέτων. Στη Μύκονο εντοπίστηκαν 120 νέα κτίσματα στο πρώτο εξάμηνο μετά την ψήφιση του νόμου, αλλά στη συνέχεια, μετά τον εντοπισμό και τα πρωτόκολλα κατεδάφισης που έχουν συνταχθεί, έχει σταματήσει αυτή η αυθαιρεσία.
Γίνεται μια συστηματική δουλειά για να συγκεντρώσουμε όλα τα τελεσίδικα πρωτόκολλα κατεδάφισης, να ιεραρχήσουμε (με αλγόριθμο) μια προτεραιότητα για κατεδαφίσεις και άλλα μέτρα για αποτροπή. Σε συνεργασία με τις Αποκεντρωμένες Διοικήσεις και αναζητώντας τα αναγκαία κονδύλια (η δαπάνη καταλογίζεται στον αυθαιρετούχο αλλά αφού πρώτα βρούμε τα χρήματα να κάνουμε την κατεδάφιση και την απομάκρυνση των μπάζων).
Η Ειδική Γραμματεία Επιθεώρησης Περιβάλλοντος και Ενέργειας έχει ως κύριο αντικείμενό της τον «έλεγχο» στο περιβάλλον, την ενέργεια και τη δόμηση και μόνον εμμέσως εμπλέκεται σε αναπτυξιακές και μεταρρυθμιστικές επιλογές. Παρόλα αυτά, μπορεί εμμέσως να «ωθήσει» προς αναπτυξιακές επιλογές, μεταρρυθμιζόμενη η ίδια και οι υπηρεσίες της προς ένα σύγχρονο, ποιοτικά αναβαθμισμένο και προσαρμοσμένο στις συνθήκες της κρίσης ελεγκτικό πεδίο.
Τις απόψεις αυτές, τόσο για το ρόλο της ελεγκτικής λειτουργίας σήμερα, όσο και για το νέο ελεγκτικό νόμο, ανέπτυξα και στην Επιτροπή Περιβάλλοντος της Βουλής την 6/2/2013: http://www.hellenicparliament.gr/Vouli-ton-Ellinon/ToKtirio/Fotografiko-Archeio/#95a634ad-d2eb-4a86-b968-0ab1ce8d6b2c
Παράρτημα
Η συγκρότηση και θεσμική υπόσταση της ΕΓΕΠΕ και των υπηρεσιών της
Η Ειδική Γραμματεία Επιθεώρησης Περιβάλλοντος και Ενέργειας (Ε.Γ.Ε.Π.Ε.) συστήθηκε με το Ν. 3818/2010 για την «προστασία δασών και δασικών εκτάσεων του Νομού Αττικής, σύσταση της Ειδικής Γραμματείας Επιθεώρησης Περιβάλλοντος και Ενέργειας και λοιπές διατάξεις» (ΦΕΚ 17/Α/2010) ως ενιαίος διοικητικός τομέας του ΥΠΕΚΑ, με αρμοδιότητα την επίβλεψη, το συντονισμό και την παρακολούθηση της εφαρμογής της περιβαλλοντικής και ενεργειακής πολιτικής της χώρας σε όλα τα επίπεδα διοίκησης, κεντρικό, περιφερειακό, νομαρχιακό και ΟΤΑ.
Στην Ειδική Γραμματεία Επιθεώρησης Περιβάλλοντος και Ενέργειας υπάγονται οι εξής υπηρεσίες και επιτροπές:
Α) Η Ειδική Υπηρεσία Επιθεωρητών Περιβάλλοντος (Ε.Υ.Ε.Π.), συγκροτήθηκε με το άρθρο 9 του νόμου 2947/2001 «Θέματα Ολυμπιακής Φιλοξενίας, Έργων Ολυμπιακής Υποδομής και άλλες διατάξεις» (ΦΕΚ 228/Α/2001). Η διοικητική οργάνωση της Υπηρεσίας καθορίστηκε με το Π.Δ. 165/2003 «Διοικητική οργάνωση, διάρθρωση και στελέχωση της Ειδικής Υπηρεσίας Επιθεωρητών Περιβάλλοντος» (ΦΕΚ 137/Α/2003). Η ΕΥΕΠ αποτελεί την εθνική Αρχή Περιβαλλοντικών Επιθεωρήσεων με βασική αρμοδιότητα να διενεργεί συστηματικούς ελέγχους για την περιβαλλοντική συμμόρφωση σε όλη την ελληνική επικράτεια.
Οι Επιθεωρητές Περιβάλλοντος μπορούν να διενεργούν αυτοψίες προκειμένου να διαπιστώσουν αν τηρούνται οι περιβαλλοντικοί όροι σε κάθε έργο και δραστηριότητα του δημοσίου, ευρύτερου δημοσίου και ιδιωτικού τομέα που υπάγονται στις διατάξεις περί προστασίας του περιβάλλοντος.
Επιπλέον συντονίζει τις ενέργειες μεταξύ κεντρικών και περιφερειακών αρχών ελέγχου, παρέχει στο κοινό ελεύθερη πρόσβαση για την περιβαλλοντική πληροφόρηση και ενημερώνει τακτικά και συστηματικά την Ευρωπαϊκή Επιτροπή σχετικά με την πρόοδο που επιτυγχάνεται στον τομέα εφαρμογής της περιβαλλοντικής νομοθεσίας με βάση τη σύσταση 2001/331/ΕΚ.
Οι Επιθεωρητές Περιβάλλοντος επιβάλλεται για την αποτελεσματική άσκηση των αρμοδιοτήτων τους να προβαίνουν σε ελέγχους και μετρήσεις, καθώς και στη συλλογή κάθε χρήσιμου κατά την κρίση τους στοιχείου.
Συνήθεις έλεγχοι διεξάγονται σε χώρους υγειονομικής ταφής απορριμμάτων (ΧΥΤΑ), τουριστικές εγκαταστάσεις, βιομηχανίες, χώρους εξορυκτικών δραστηριοτήτων, κτηνοτροφικών εγκαταστάσεων, χώρους υδατοκαλλιεργειών και άλλων δραστηριοτήτων.
Παράλληλα η ΕΥΕΠ έχει αρμοδιότητα εισήγησης για την επιβολή κυρώσεων σε περιπτώσεις προσβολής του φυσικού περιβάλλοντος από καταπατήσεις δημόσιων εκτάσεων, ανέγερσης και συντήρησης αυθαίρετων κατασκευών οπουδήποτε και ιδιαίτερα σε προστατευόμενες περιβαλλοντικά περιοχές, επεμβάσεις σε ρέματα, αιγιαλό και παραλία [όπως προβλέπεται από την παρ. 2 του άρθρου 4 του ν. 2242/1994 (ΦΕΚ 162/Α/1994)].
Οι έλεγχοι μπορεί να είναι τακτικοί (στο πλαίσιο του προγραμματισμού της υπηρεσίας), όσο και έκτακτοι (μετά από καταγγελίες ή για τη διερεύνηση ατυχημάτων, κλπ.).
Το έργο της επιθεώρησης συμβάλλει στη βελτίωση των περιβαλλοντικών επιδόσεων των λειτουργούντων έργων και δραστηριοτήτων, αφενός μέσω του ελέγχου τήρησης των περιβαλλοντικών όρων και αφετέρου μέσω της ενημέρωσης των φορέων εκμετάλλευσης σχετικά με τις δυνατές επεμβάσεις βελτίωσης της απόδοσης, από τις αποδοτικότερες και πιο φιλικές στο περιβάλλον τεχνολογίες.
Οι αρμοδιότητές της ΕΥΕΠ, σε γενικότερο επίπεδο, αφορούν και στοχεύουν στα παρακάτω:
•Συμμόρφωση, αξιολόγηση και ενδυνάμωση της περιβαλλοντικής νομοθεσίας.
•Παρακολούθηση των περιβαλλοντικών επιδόσεων των δυνάμει ρυπογόνων έργων και δραστηριοτήτων, μέσω της αξιολόγησης των αποτελεσμάτων των ελέγχων και των επιθεωρήσεων.
•Παρακολούθηση των επιδόσεων όλων των υπηρεσιών περιβαλλοντικού ελέγχου και επιθεωρήσεων.
•Συγκέντρωση, καταγραφή και αξιολόγηση παραπόνων και καταγγελιών.
•Συντονισμός ενεργειών και ανταλλαγή εμπειρίας και τεχνογνωσίας, μεταξύ άλλων ανάλογων αρχών και θεσμών, αξιοποιώντας παραδείγματα «Βέλτιστων Πρακτικών» και πληροφοριών.
•Σύνταξη ετήσιων εκθέσεων ανασκόπησης της προόδου του έργου της.
•Ενημέρωση όλων των εμπλεκόμενων φορέων και προώθηση της ελεύθερης πρόσβασης στην περιβαλλοντική ενημέρωση.
Με το Ν. 3710/2008 η αρμοδιότητα ελέγχου των Επιθεωρητών Περιβάλλοντος επεκτάθηκε και στις δημόσιες υπηρεσίες, όπως ορίζεται στην παρ. 4α του άρθρου 5 του N. 3074/2002, όπου συγκεκριμένα αναφέρεται: «Οι Επιθεωρητές – Ελεγκτές και οι Βοηθοί Επιθεωρητές – Ελεγκτές μπορούν για την εκπλήρωση του έργου τους να επισκέπτονται την υπηρεσία όπου γίνεται ο έλεγχος. Επίσης έχουν δικαίωμα πρόσβασης στους φακέλους, συμπεριλαμβανομένων και των απορρήτων, εκτός εάν πρόκειται για ζητήματα που ανάγονται στην άσκηση εξωτερικής πολιτικής, την εθνική άμυνα και την κρατική ασφάλεια».
Β) H Ειδική Υπηρεσία Επιθεωρητών Ενέργειας (ΕΥΕΠΕΝ) που υπάγεται στην Ειδική Γραμματεία Επιθεώρησης Περιβάλλοντος και Ενέργειας (ΕΓΕΠΕ) του Υπουργείου Περιβάλλοντος, Ενέργειας και Κλιματικής Αλλαγής (ΥΠΕΚΑ), συστάθηκε με το άρθρο 6 του Ν 3818/2010 και συγκροτήθηκε με το ΠΔ 72/2010.
Ο νόμος σύστασής της ορίζει ως αποστολή της τον έλεγχο και την παρακολούθηση της επίτευξης των στόχων της εθνικής ενεργειακής πολιτικής για την εξοικονόμηση ενέργειας και την ενεργειακή απόδοση και της εφαρμογής των διατάξεων του Ν 3661/2008, όπως ισχύει, καθώς και των κατ’ εξουσιοδότηση αυτού κανονιστικών πράξεων. Σημειώνεται ότι με το Ν 3661/2008, όπως τροποποιήθηκε από τον Ν 3851/2010, ενσωματώνεται στο εθνικό μας δίκαιο η Οδηγία 2002/91/ΕΚ του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου της 16ης Δεκεμβρίου 2002 «Για την ενεργειακή απόδοση των κτιρίων».
Για την εκτέλεση της αποστολής της, στην ΕΥΕΠΕΝ έχουν ανατεθεί οι ακόλουθες αρμοδιότητες, όπως απορρέουν από τις διατάξεις των Ν 3818/2010 και 3851/2010 και εξειδικεύονται από το ΠΔ 72/2010 και την ΚΥΑ οικ.192/13-10-2011:
– Τήρηση, έλεγχος και διαχείριση του (ηλεκτρονικού) Μητρώου Ενεργειακών Επιθεωρητών (κτιρίων, λεβήτων και εγκαταστάσεων θέρμανσης, εγκαταστάσεων κλιματισμού) και του (ηλεκτρονικού) Αρχείου Επιθεώρησης Κτιρίων, μέσω ενός ειδικά διαμορφωμένου πληροφοριακού συστήματος που λειτουργεί δικτυακά (www.buildingcert.gr).
– Έλεγχος και παρακολούθηση της διαδικασίας έκδοσης Πιστοποιητικού Ενεργειακής Απόδοσης (ΠΕΑ) κτιρίου, της επιθεώρησης λεβήτων και εγκαταστάσεων θέρμανσης και της επιθεώρησης εγκαταστάσεων κλιματισμού, έλεγχος ποιότητας των ΠΕΑ και των εκθέσεων επιθεώρησης λεβήτων και εγκαταστάσεων θέρμανσης και κλιματισμού, έλεγχος και παρακολούθηση του έργου των Ενεργειακών Επιθεωρητών, επιβολή κυρώσεων.
– Έλεγχος των φορέων εκπαίδευσης των Ενεργειακών Επιθεωρητών, επιβολή κυρώσεων.
– Συλλογή, επεξεργασία και μελέτη των αποτελεσμάτων από τον έλεγχο των πιστοποιητικών ενεργειακής απόδοσης και της επιθεώρησης λεβήτων και εγκαταστάσεων κλιματισμού, με σκοπό τη διαπίστωση του βαθμού εφαρμογής των μέτρων για τη μείωση της κατανάλωσης ενέργειας των κτηρίων και την παρακολούθηση της επίτευξης των στόχων της ενεργειακής πολιτικής για την εξοικονόμηση ενέργειας και την ενεργειακή απόδοση.
– Διατύπωση εισήγησης νομοθετικών και λοιπών ρυθμίσεων.
Γ) Ειδική Υπηρεσία Επιθεώρησης και Κατεδάφισης Αυθαιρέτων (Ε.Υ.Ε.Κ.Α.). Αρχικά συστάθηκε η Ειδική Υπηρεσία Κατεδαφίσεων (ΕΥΚ) σε εφαρμογή του άρθρου 7 του Ν. 3818/2010 (ΦΕΚ 17/16-02-2010), ως Τμήμα της Ειδικής Υπηρεσίας Επιθεωρητών Περιβάλλοντος (Ε.Υ.Ε.Π.), και ήταν αρμόδια για τον εντοπισμό αυθαιρέτων κατασκευών μέσα στις εκτάσεις των περιοχών του περιγράμματος της παραγράφου 1 του άρθρου 1 του Ν. 3818/2010 (καμένες δασικές εκτάσεις στην Ανατολική Αττική τον Αύγουστο 2009) και την εκτέλεση των πράξεων κατεδάφισης. Η Υπηρεσία αυτή με το άρθρο 28 «Ειδική Υπηρεσία Κατεδαφίσεων» του Ν.4014/2011 (ΦΕΚ 209/21-09- 2011), μετονομάστηκε σε Ειδική Υπηρεσία Επιθεώρησης και Κατεδάφισης Αυθαιρέτων (Ε.Υ.Ε.Κ.Α.). Οι αρμοδιότητες της ΕΥΕΚΑ, εκτός αυτών που έχουν δοθεί στην ΕΥΚ, έτσι όπως τροποποιήθηκαν με την παρ. 13 του άρθρου 49 του Ν.4030/2011 (ΦΕΚ 249 Α/25-11-2011) και συμπληρώθηκαν με το άρθρο 39 του Ν.4067/2012 (ΦΕΚ 79 Α/9-4-2012), επεκτείνονται στον αιγιαλό-παραλία και αφορούν: α) στην κατεδάφιση, στον εντοπισμό και στον έλεγχο αυθαίρετων επεμβάσεων και κατασκευών, σε συνεργασία με τις αρμόδιες Υπηρεσίες οι οποίες μεριμνούν για την έκδοση των πράξεων απομάκρυνσης των αυθαιρέτων, β) στην παρακολούθηση των διαδικασιών καθαίρεσης και κατεδάφισης και την εκτέλεση των σχετικών πράξεων και γ) στη μέριμνα για την απομάκρυνση των αυθαιρέτων κατασκευών και για την ορθή διάθεση των οικοδομικών αποβλήτων (μπάζων) και την αποκατάσταση του περιβάλλοντος από τυχόν περιβαλλοντική ζημιά.
Σύμφωνα με την παρ. 13 του άρθρου 49 του Ν.4030/2011 (ΦΕΚ 249 Α/25-11-2011) και το άρθρο 39 του Ν.4067/2012 (ΦΕΚ 79 Α/9-4-2012), οι τελεσίδικες αποφάσεις κατεδάφισης αυθαιρέτων κτισμάτων που κατασκευάζονται, σε δάσος και σε δασική έκταση, σε εγκεκριμένο κοινόχρηστο χώρο της πόλης, στη ζώνη ασφαλείας των διεθνών, εθνικών, επαρχιακών ή δημοτικών ή κοινοτικών οδών, σε δημόσιο κτήμα, σε αρχαιολογικό χώρο, ιστορικό τόπο, ιστορικό διατηρητέο οικισμό, σε παραδοσιακό οικισμό και σε οικιστικό σύνολο, που έχει χαρακτηριστεί ως ιστορικό διατηρητέο μνημείο, σε ρέμα και σε κρίσιμη παράκτια ζώνη, εκτελούνται από την Αποκεντρωμένη Διοίκηση με το συντονισμό, την παρακολούθηση και τη συνδρομή της Ε.Υ.Ε.Κ.Α.
Στόχοι Υπηρεσίας
•Η υλοποίηση κατεδαφίσεων σε περιοχές αιγιαλού και παραλίας, αξιολογώντας τα τελεσίδικα πρωτόκολλα κατεδάφισης
•Ο έγκαιρος και αποτελεσματικός εντοπισμός των αυθαιρέτων τα οποία παρανόμως κατασκευάστηκαν μετά την 28/07/2011 και στη συνέχεια εντάχθηκαν στη ρύθμιση του Ν. 4014/2011 ως προγενέστερα, στην περιοχή της αρμοδιότητας της.
•Η παρακολούθηση και ο συντονισμός των αρμοδίων Υπηρεσιών των Αποκεντρωμένων Διοικήσεων, για τη μεθόδευση και εκτέλεση των πρωτοκόλλων κατεδάφισης των περιοχών ευθύνης τους.
•Η δημιουργία βάσης δεδομένων όλων των τελεσίδικων πρωτοκόλλων κατεδάφισης, ανά Αποκεντρωμένη Διοίκηση η οποία θα ενημερώνεται και θα αποστέλλεται ηλεκτρονικά στην Ε.Υ.Ε.Κ.Α..
Δ)Η Ειδική Υπηρεσία Επιθεωρητών δόμησης (ΕΥΕΔ) συστάθηκε με το ν.4030/2011 «Νέος τρόπος έκδοσης αδειών δόμησης, ελέγχου κατασκευών και λοιπές διατάξεις» (Α΄ 249), με στόχο στα πλαίσια της πάταξης των αυθαιρέτων κατασκευών, της διαφθοράς πολεοδομικών υπηρεσιών και της κατασταλτικής δράσης του κράτους για την προστασία του περιβάλλοντος :
1. Τον Διαχωρισμό Αρμοδιοτήτων και Λειτουργίας.
Η εγκριτική από την ελεγκτική αρμοδιότητα διαχωρίζονται και ασκούνται από διαφορετικά όργανα, τα οποία δεν έχουν καμία οργανική ή λειτουργική σχέση μεταξύ τους. Την ελεγκτική αρμοδιότητα, για την ορθή εκτέλεση των αδειών ασκούν οι ελεγκτές δόμησης που είναι μηχανικοί πιστοποιημένοι από το Τ.Ε.Ε. με καθήκοντα ασυμβίβαστα του δημοσίου υπαλλήλου ή γενικά υπαλλήλου στον ευρύτερο δημόσιο τομέα, λειτουργούν ανεξάρτητα και δεν τελούν σε σχέση ιεραρχικού ελέγχου με τις τις Υπηρεσίες Δόμησης που είναι οι εγκριτικές αρχές. Την αρμοδιότητα της κρατικής και συνεχούς εποπτείας των ελεγκτών δόμησης ασκεί η Ε.Υ.Ε.Δ.
2.Την Διαφάνεια και Ηλεκτρονική Διακυβέρνηση.
Θεσμοθετούνται η διαδικασία, μορφή και τα πρωτόκολλα λειτουργίας των λογισμικών για την τήρηση αρχείων και μητρών μελετητών και επιβλεπόντων μηχανικών με πρόβλεψη δημόσιας πρόσβασης. Οι προβλεπόμενοι έλεγχοι διενεργούνται από διαφορετικό κάθε φορά ελεγκτή δόμησης, που ορίζεται με αντικειμενική και αδιάβλητη ηλεκτρονική διαδικασία ώστε να διασφαλισθεί η διαφάνεια και να αποφευχθούν φαινόμενα συναλλαγής μεταξύ ελεγχομένων και ελεγκτών.
Σύμφωνα με τις διατάξεις του αρθ. 16 του ν.4030/2011 :
Ο σκοπός της ΕΥΕΔ είναι ο έλεγχος και η παρακολούθηση του έργου των Ελεγκτών Δόμησης και της ορθής εκτέλεσης των καθηκόντων τους, μέσω αυτεπάγγελτων δειγματοληπτικών ελέγχων ή ύστερα από καταγγελία σε κτίρια που έχουν ελέγξει ελεγκτές δόμησης.
Η ΕΥΕΔ προβλέπεται να συγκροτείται σε δύο διακριτούς Τομείς Νοτίου και Βορείου Ελλάδας και για τη στελέχωσή τους εκτός της θέσης του Βοηθού Γενικού Επιθεωρητή και των δύο Τομεαρχών προβλέπονται πενήντα θέσεις υπάλληλων Τακτικού προσωπικού με συγκεκριμένες ειδικότητες.
Ε) Το Συντονιστικό Γραφείο για την Αποκατάσταση των Περιβαλλοντικών ζημιών (ΣΥΓΑΠΕΖ), έχει ως αρμοδιότητα την εφαρμογή του ΠΔ/τος 148/2009 για την περιβαλλοντική ευθύνη και στο πλαίσιο αυτό συντονίζει τις αρμόδιες υπηρεσίες σε επίπεδο Αποκεντρωμένης Διοίκησης. Με βάση το ΠΔ/γμα, το ΣΥΓΑΠΕΖ υπαγόταν στον Υπουργό ΠΕΚΑ αλλά με το Ν. 3818/2010 υπάχθηκε στην ΕΓΕΠΕ. Τον Ιούνιο του 2011 ορίστηκε Προϊσταμένη στο Γραφείο και από τον Οκτώβριο του 2011 στελεχώθηκε με έναν υπάλληλο ΠΕ και έναν υπάλληλο ΔΕ. Σήμερα έχει 6 υπαλλήλους. Υπάρχουν αρμόδιες αρχές και σε περιφερειακό επίπεδο (Αποκεντρωμένες Διοικήσεις -ΠΕΑΠΖ)
