Συντάκτης: Κωστής Παπαϊωάννου *
Η πυκνή προσφυγική και μεταναστευτική ροή σε συνδυασμό με την πολιτική χωρών της Ε.Ε. έχει δημιουργήσει ένα εκρηκτικό μείγμα.
Δύο κυρίως παράγοντες έχουν αποτρέψει μέχρι στιγμής την ανάφλεξη.
Αφενός, η κεντρική κυβερνητική πολιτική που, ανεξαρτήτως επιμέρους επιφυλάξεων ή αντιρρήσεων που δικαιούται κανείς να διατυπώσει, μετέθεσε τον άξονα του δημόσιου διαλόγου στο ανθρωπιστικό πεδίο, δυσχεραίνοντας την ξενοφοβική πολιτική σπέκουλα.
Αφετέρου, το πλέγμα δράσεων έμπρακτης αλληλεγγύης σε κάθε του έκφανση, από τις τοπικές πρωτοβουλίες κατοίκων ώς τις εθελοντικές οργανώσεις σε εθνικό επίπεδο και τις μεγάλες διεθνείς οργανώσεις που έσπευσαν στο πεδίο.
Ο κάθε παράγοντας θα ήταν αναγκαίος, αλλά όχι επαρκής για τη διαφύλαξη στοιχειώδους ισορροπίας.
Δεν θα μπορούσε το πλέγμα των εθελοντικών δράσεων να λειτουργήσει με σχετική αποτελεσματικότητα, αν είχε απέναντί του μια κυβέρνηση ανοιχτά ξενοφοβική, με κυρίαρχη τη λογική τής πάση θυσία αποτροπής στα θαλάσσια σύνορα.
Αλλο τόσο, όμως, η κυβερνητική πολιτική θα αποδεικνυόταν πολλαπλώς ανεπαρκής χωρίς την πλούσια δράση πολλών οργανώσεων και πρωτοβουλιών πολιτών. Μελανή απόδειξη η σημερινή κατάσταση στην Ειδομένη.
Φυσικά, η εθελοντική δράση δεν μπορεί να μένει αρρύθμιστη. Πρέπει να τηρεί στοιχειώδεις κανόνες νομιμότητας, διαφάνειας, λογοδοσίας, να συναρθρώνεται με τη δράση του κρατικού μηχανισμού.
Πρέπει να συμβαδίζει με τον κεντρικό σχεδιασμό, να εντάσσεται στη συνολική ιεράρχηση αναγκών και συνακόλουθων προτεραιοτήτων.
Πρέπει να υπόκειται σε στοιχειώδεις κανόνες πιστοποίησης και ελέγχου. Ομως όλα αυτά συνεπάγονται την κεντρική ευθύνη του κράτους: αυτό καλείται να οριοθετεί το πεδίο της παρέμβασης, να θέτει τους κανόνες, να εγγυάται την τήρησή τους. Αυτή η ευθύνη δεν μπορεί να μετατίθεται στους εθελοντές.
Εχουν υπάρξει στρεβλώσεις της ανθρωπιστικής δράσης τους τελευταίους μήνες.
Αλλοτε από υπερβάλλοντα ζήλο, άλλοτε επειδή στον ανθρωπισμό τρυπώνουν ιδιοτελείς λαθρεπιβάτες, φορείς με πολιτικά ή οικονομικά κίνητρα αλλότρια, κινούμενοι στην γκρίζα ζώνη μεταξύ των μεγάλων οργανώσεων που δρουν επαγγελματικά και των αγνών ερασιτεχνικών πρωτοβουλιών των πολιτών.
Εκεί χρειάζονται πιο δύσκολες σταθμίσεις για να διαφυλαχθεί το πολύτιμο κεφάλαιο αλληλεγγύης στις τοπικές κοινωνίες. Ειδάλλως, το κράτος θα μείνει να διαχειριστεί μόνο του καταστάσεις για τις οποίες δεν είναι έτοιμο.
Εάν οι αξίες της αλληλεγγύης απαξιωθούν, όπως επανειλημμένα επιχειρείται, τότε το πρότυπο των κατοίκων και των εθελοντών της Λέσβου θα υποχωρήσει. Νικητής θα είναι η ξενοφοβία που επέδειξαν άλλα νησιά του νότιου Αιγαίου.
* γενικός γραμματέα Διαφάνειας και Ανθρώπινων Δικαιωμάτων
Via : www.efsyn.gr
