Φωτογραφία: Νικόλας Κοκοβλής
Έχουν περάσει μόλις δέκα μέρες από τις πομπώδεις δηλώσεις του πρωθυπουργού περί κοσμογονίας ως προς τα μέσα που θα διαθέτει η Ελλάδα για την αντιμετώπιση των κρίσεων που η «κλιματική αλλαγή ή κρίση» προκαλεί με σημαντικότερες από αυτές τις δασικές πυρκαγιές και της αναγκαιότητας που επιβάλλον την «επένδυση» για την προστασία της ανθρώπινης ζωής, με τελευταία φυσικά επιλογή την προστασία του φυσικού περιβάλλοντος. Μετράμε μόλις πέντε μέρες, από τη στιγμή που οι ευρωβουλευτές του κυβερνώντος κόμματος με περισσή ενσυναίσθηση για το περιβάλλον καταψήφιζαν μαζί με την Ακροδεξιά στην ευρωβουλή το νομοσχέδιο για την αποκατάσταση της φύσης και την προστασία της βιοποικιλότητας. Συντελείται όντως μια πραγματική κοσμογονία, αυτής της καταστροφής τεράστιων εκτάσεων ξανα-καμένων δασικών εκτάσεων, περιουσιών, ζώων. Και τελικά της ζωής μας.
Το αφήγημα περί πλήρους ετοιμότητας, επάρκειας μέσων και σχεδιασμού κατέρρευσε μέσα σε μερικές ώρες. Ο επιτυχής σχεδιασμός χρειάστηκε μόνο δύο ταυτόχρονες πυρκαγιές, σε πολυπληθείς περιοχές και σε εκτάσεις που έχουν καεί επανειλημμένως, για να στεφθεί με πλήρη αποτυχία. Η τρίτη πυρκαγιά κατέστησε την κατάσταση ανεξέλεγκτη. Στο ίδιο έργο θεατές… Με τη διαφορά ότι στην περίπτωση αυτή ο «στρατηγός άνεμος» φθάνει στα 5 μποφόρ αντί για 0 ή 2 Β όπως το 2021. Δύο χρόνια μετά την Βόρεια Εύβοια, την Αττική, την Ηλεία, φαίνεται ότι τα παθήματα δεν έγιναν μαθήματα. Δηλώσεις που έμειναν δηλώσεις. Συνεχίζεται όμως και μάλιστα καλλιεργείται πλέον εντόνως το αποπροσανατολιστικό δίλημμα «η ανθρώπινη ζωή ή το δάσος».
Το άλλοθι της εκκένωσης
Η φωτιά στο Μάτι (που δεν χαρακτηρίζεται ως δασική, με ποιοτικά χαρακτηριστικά που την καθιστούν ιδιαίτερη και μοναδική για τα ελληνικά δεδομένα) και το πολιτικό αφήγημα που στήθηκε πάνω σε αυτήν φαίνεται τελικά ότι αποτελεί το «κύκνειο άσμα» της κυβέρνησης. Υπό το κράτος του φόβου για την ύπαρξη ανθρώπινων θυμάτων από δασική πυρκαγιά, έχει οδηγήσει σε πολιτικές επιλογές της μη εισόδου των πυροσβεστών στο τόπο των πυρκαγιών. Παρατηρείται οι πυροσβέστες να περιμένουν με τις μάνικες υψηλής πίεσης στα χαμηλότερα σημεία με σκοπό τον περιορισμό της. Τα εναέρια μέσα, πλέον αποτελούν το μόνο μέσο κατάσβεσης. Σε μια χώρα με το συγκεκριμένο τοπογραφικό ανάγλυφο και τα συγκεκριμένα δασικά είδη, έχει αποδειχθεί ότι η αεροπυρόσβεση δρα μόνο επικουρικά. Και αυτό γιατί, όταν έχει πολύ αέρα δεν μπορούν να πετάξουν, όταν έχει πολύ καπνό (Β. Εύβοια) και περνάνε τα καλώδια της ΔΕΗ (Δερβονοχώρια, 2023) δεν μπορούν να ρίξουν. Προκειμένου δε να αποδειχθεί η καλή και αποτελεσματική διαχείριση της κατάστασης, της σημασίας για την ανθρώπινη ζωή ενισχύοντας το αφήγημα της ετοιμότητας από την κυβέρνηση εισάγεται και η «εκκένωση». Ενέργεια που δρα ως άλλοθι, λέξη που αποσοβεί ευθύνες, κρύβει την ένδεια, καλύπτει λάθη και διαχειρίζεται επικοινωνιακά τις αποτυχίες.
Μόλις λίγες μέρες μετά τις δηλώσεις περί ετοιμότητας, αποδεικνύεται για άλλη μια φορά ότι η ακολουθούμενη αυτή πολιτική της κατάσβεσης, είναι αναποτελεσματική και οδηγεί τελικά στην κατασπατάληση δυνάμεων και πόρων και σε μεγάλες απώλειες. Απώλειες περιουσιών, απώλειες δασικών εκτάσεων και εδάφους, απώλειες που για να περιοριστούν οι συνέπειες τους θα απαιτηθεί να ληφθούν νέα μέτρα… με το ανάλογο κόστος.
Το λάθος του διαχωρισμού
Από το 1998 (έτος εκχώρησης της αρμοδιότητας της δασοπυρόσβεσης από την Δασική Υπηρεσία στο Πυροσβεστικό Σώμα) και μέχρι σήμερα, αποδεικνύεται ότι η διεθνής επιστημονική πρωτοτυπία του διαχωρισμού της πρόληψης από την καταστολή αποτελεί λανθασμένη επιλογή όπως, μόλις πρόσφατα, παραδέχθηκε και ο «ιθύνων νους» της διαδικασίας αυτής. Τα αποτελέσματα της επιλογής αυτής φάνηκαν από τις πρώτες μέρες εφαρμογής, με τον πλέον οδυνηρό τρόπο, θρηνώντας θύματα (πρωτίστως πυροσβέστες) αλλά και στρέμματα. Τα στατιστικά στοιχεία περί των καμένων εκτάσεων, ενισχύουν με τον πλέον αδιαμφισβήτητο τρόπο την άποψη αυτή. 2007 και 2021 δύο χρονιές – σταθμοί αναφορικά με το αριθμό στρεμμάτων καμένης δασικής έκτασης (όσα δεν κάηκαν από το 1914, ημερομηνία ανάθεσης της αρμοδιότητας στην Δασική Υπηρεσία).
Ο ρόλος των ΜΜΕ, πάντα υποστηρικτικός προς την ακολουθούμενη πολιτική, καλλιεργεί μια κουλτούρα ηρωοποίησης και μετάθεσης ευθυνών, είτε προς την Δασική Υπηρεσία, είτε προς τον ίδιο τον πολίτη (η λεγόμενη και πολύ μοδάτη ατομική ευθύνη). Προετοιμάζοντας παράλληλα, την εισαγωγή νέων πραγμάτων, κυρίως από την πίσω πόρτα, την είσοδο των ιδιωτών στο φυσικό περιβάλλον (ανάδοχος αναδάσωσης, μάλλον θα εισαχθεί και ο ανάδοχος δασικής διαχείρισης)! Και εύλογα μπορεί να δημιουργηθεί η απορία για την επίτευξη των στόχων του Εθνικού Σχεδίου Αναδάσωσης: Καίγονται για να έχουμε;
Στον αντίποδα, εικόνες απελπισμένων, αφημένων στην τύχη τους πολιτών. Σε ποιον να απευθυνθείς; Σε ποιον να φωνάξεις; Ποιον να παρακαλέσεις και ποιος θα σεβαστεί; Δεν υπάρχει πλέον οργή. Δεν υπάρχει θυμός. Περιμένοντας την επόμενη καταστροφή, για να κλαίμε πάνω στα αποκαΐδια. Ευχόμενοι να μην έρθει η δική μας η σειρά. Μοιρολατρούμε.
Αποδιοπομπαίος τράγος
Σε όλον αυτόν τον παραλογισμό που κάθε χρόνο βιώνει η χώρα μας, με την απουσία της επιστήμης να έχει εδραιωθεί, ως μόνη ελπίδα φωτός μπορεί να χαρακτηριστεί το πόρισμα Goldamer, καθώς και η εθνική στρατηγική για τα δάση, που θεσμοθετείται για πρώτη φορά το 2018. Εργαλεία που θα μπορούσαν να συμβάλλουν στην προληπτική αντιμετώπιση των δασικών πυρκαγιών με αρωγό την επιστήμη αλλά που πετάχθηκαν στον κάλαθο των αχρήστων από την κυβέρνηση της ΝΔ. Ουρλιάζουν επί χρόνια οι δασικοί, οι οποίοι δεν βρίσκουν ευήκοα ώτα. Αγνοείται συνειδητά το γεγονός ότι τα ελληνικά δασικά οικοσυστήματα θα καίγονται και η κλιματική κρίση καθημερινά και πιο έντονα θα κρούει των κώδωνα του κινδύνου. Η κλιματική κρίση χρησιμοποιείται κατά κόρον ως «αποδιοπομπαίος τράγος» για να σκεπάσει τα λάθη και να δικαιολογήσει τις λανθασμένες πολιτικές παραβλέποντας συνειδητά βεβαίως ότι είναι το αποτέλεσμα των ανθρωπογενών παρεμβάσεων στο φυσικό και δη στο δασικό περιβάλλον.
Το σίγουρο είναι ότι ένα κράτος δεν μπορεί να αισθάνεται περήφανο όταν δεν υπάρχει απώλεια ανθρώπινης ζωής και βέβαια η υποχρέωσή του σίγουρα δεν εξαντλείται εκεί. Οφείλει να πράξει εκείνα που θα παρέχουν έστω τα στοιχειώδη για την ποιότητα της ζωής των πολιτών του. Οφείλει να διαφυλάξει αυτό που το Σύνταγμα επιτάσσει.
Στην εποχή της τεχνητής νοημοσύνης, που σε συνδυασμό με τη στατιστική ανάλυση μπορεί να γίνει πρόβλεψη μελλοντικών γεγονότων, στη χώρα μας δεν μπορεί να περιοριστεί μια πυρκαγιά, καταστρέφοντας περιουσίες από χορτάρια. Η γνώση και η εξειδίκευση αποδεικνύεται ότι είναι τα στοιχεία εκείνα που θα συνδράμουν και θα συντελέσουν στον περιορισμό ή ακόμη και στην αποτροπή καταστροφικών φαινομένων.
Όσες «επενδύσεις» και αν γίνουν, όσες χρηματοδοτήσεις από το Ταμείο Ανάκαμψης και αν διατεθούν για την αγορά υπερσύγχρονων μέσων δασοπυρόσβεσης (επίγεια και εναέρια), όσες προσλήψεις πυροσβεστών και αν γίνουν όσες ικεσίες στον «στρατηγό άνεμο», όσες ευθύνες σε ατομικό επίπεδο και αν επιρριφθούν, αν δεν γίνει αποδεκτό και κατανοητό ότι η δασική πυρκαγιά για να κατασταλεί θα πρέπει να αντιμετωπιστεί (δασοπονικά) επιστημονικά και κυρίως με σεβασμό, θα γινόμαστε κάθε χρόνο θεατές στο ίδιο έργο, περιμένοντας την σειρά μας.
Η ώρα της επανεξέτασης του εγχώριου μοντέλου δασοπυρόσβεσης έχει έρθει από καιρό.
O πυροσβέστης της ξαπλώστρας
Via: www.epohi.gr
