Παντελής Μήτσιου *
Για να έχετε μια εικόνα του πως δημιουργήθηκε και πως εξελίσσεται το πλημμυρικό φαινόμενο.
α) Η εικόνα που βλέπετε αυτές τις ημέρες στον κάμπο έχει προκληθεί σχεδόν αποκλειστικά από τις βροχοπτώσεις στους ορεινούς όγκους της Καρδίτσας, των Τρικάλων, της Φθιώτιδας και των Φαρσάλων. Οι βροχοπτώσεις του Πηλίου, της πόλης του Βόλου, των παράλιων της Λάρισας, ουδεμία σχέση έχουν με τις πλημμύρες του κάμπου. Δεν σας μπερδεύω με λεπτομέρειες, σημειώσεις και υποσημειώσεις, σας μεταφέρω μια αρκετά ακριβή «μεγάλη εικόνα».
β) Όλα αυτά τα νερά, από Τρίκαλα, Καρδίτσα, Δομοκό και Φάρσαλα, τα κουβάλησαν ποτάμια, ρέματα, χείμαρροι, διώρυγες, χαντάκια στο μοναδικό σημείο συνάντησής τους, στον Πηνειό, και μάλιστα λίγο πριν τα στενά Πηνειάδας – Κουτσόχερου. Το στενό αυτό είναι το άνοιγμα που το ποτάμι δημιούργησε στο πέρασμα των αιώνων, στα υψώματα που χωρίζουν τη δυτική Θεσσαλική πεδιάδα από εκείνη Λάρισας – Βόλου. Αν δεν υπήρχε αυτό το άνοιγμα, η δυτική Θεσσαλία θα ήταν μια μεγάλη εσωτερική λίμνη.
γ) ο Πηνειός αδυνατεί να παροχετεύσει έγκαιρα τον μεγάλο όγκο των υδάτων που του κουβαλούν, με αποτέλεσμα τα ποτάμια να ξεχειλίζουν στα χαμηλά υψόμετρα της περιοχής, από το σημείο συνάντησης τους (Κεραμίδι, Βλοχός, Πετρωτός) και προς τα πίσω, προς τα δυτικά. Ήταν οι πρώτες περιοχές που πλημμύρισαν.
δ) ο Πηνείος όμως δέχεται «πίεση» από τους όγκους νερού που συνεχίζουν να φτάνουν από τα ορεινά, η στάθμη του ανεβαίνει, και σταδιακά πλημμυρίζουν τα χωριά στο δρόμο του: Πηνειάδα, Κουσόχερο, Μάνδρα κλπ.
ε) το πλημμυρικό κύμα φτάνει στην πόλη της Λάρισας όπου υπάρχει μια σχετική θωράκιση με γερά αναχώματα και διπλή κοίτη. Όμως ούτε αυτή είναι ικανή να συγκρατήσει τον τεράστιο όγκο νερού που ξεχειλιζει και πλημμυρίζει την πόλη (χοντρικά, δεν μπαίνω σε λεπτομέρειες).
Παρένθεση : όσο το πλημμυρικό κύμα προχωράει και αφού δεν υπάρχουν νέες βροχές, η πίεση που ασκείται στις ανάντη περιοχές – δηλαδή στις περιοχές προς τα πίσω της ροής – μειώνεται και η στάθμη των πλημμυρικών νερών πέφτει, αφού αυτά οδηγούνται προς τη θάλασσα.
ζ) Στο roundabout της οδού Σωκράτους, το πλημμυρικό κύμα συναντά το γκουσμπασανιώτικο ρέμα και στο ύψος της διασταύρωσης για Συκούριο, στο αντλιοστάσιο του ΤΟΕΒ Πηνειού έχει διέξοδο πρός τα χωριά που κάποτε βρισκόταν είτε περιμετρικά είτε μέσα στην πλημμυρίτιδα ζώνη της Κάρλας. Αυτό οδηγεί σε πλημμυρικά φαινόμενα ένθεν της παλαιάς όδου Λάρισας – Βόλου, που πιθανώς να φτάσουν μέχρι το Στεφανοβίκειο.
η) Μετά τον Μαυρόλιθο και μέχρι τον Παραπόταμο Λάρισας, το ποτάμι μπαίνει πάλι σε στένωμα, πριν εισέλθει στο μικρό άνοιγμα Γόννων – Ευαγγελισμου. Έπειτά «έρχεται» το στενό των Τεμπών. Στα στενά το πλημμυρικό κύμα «κερδίζει» ύψος και ταχύτητα και αυτό θα προκαλέσει έντονα προβλήματα στην περιοχή των εκβολών.
ΣΗΜΕΙΩΣΗ 1: Η έξοδος των νερών προς Κάρλα, βοηθά στην εκτόνωση του φαινόμενου, γιατί η διαδοχική διέλευση του ποταμού από στενά, μπορεί να δημιουργήσει καταστροφική δυναμική
ΣΗΜΕΙΩΣΗ 2: Τα πλημμυρικά νερά έχουν καταλάβει περιοχές οι οποίες ήταν σε κάποιο παρελθόν εποχικοί βάλτοι (Καρδίτσα) ή πλημμυρικές περιοχές (Παρακάρλια). Το νερό ίσως να μην έχει μνήμη αλλά οι υδραυλικοί κανόνες είναι απλοί και ισχύουν. Όταν έρθει νερό, αυτούς θα ακολουθήσει.
* Περιβαντολόγος
