Ξενοφών Κοντιάδης*
Συνοπτική αποτίμηση των εκλογών και των επιπτώσεών τους:
1. Η Νέα Δημοκρατία θριάμβευσε παρά τις κυβερνητικές αποτυχίες και τις θεσμικές σκιές αφενός επειδή διαχειρίστηκε πακτωλούς χρημάτων λόγω πανδημίας και ενεργειακής κρίσης και αφετέρου επειδή στηρίχθηκε από ένα επικοινωνιακό σύστημα με ελάχιστες ρωγμές. Επιπλέον, είχε απέναντί της έναν αντίπαλο που όπως αποδείχτηκε δεν έπεισε ότι αποτελεί αξιόπιστη εναλλακτική λύση.
2. Οταν ο ΣΥΡΙΖΑ ως κόμμα εξουσίας χάνει δεύτερη φορά τις εθνικές εκλογές, με 20%+ διαφορά, αποδυναμωμένος κατά το ένα τρίτο της εκλογικής του δύναμης και με το κυβερνών κόμμα αντί για απώλειες να παρουσιάζεται ενισχυμένο, είναι αυτονόητο ότι πρέπει να αναζητήσει κατεπειγόντως νέα ηγεσία, νέα στρατηγική και νέο πρόγραμμα.
3. Το ΠΑΣΟΚ πράγματι επέστρεψε και έχει την ευκαιρία στις εκλογές που θα γίνουν μέχρι τις 2 Ιουλίου να εκμεταλλευτεί την αποσύνθεση του ΣΥΡΙΖΑ για να ενισχυθεί περαιτέρω. Ωστόσο το ποσοστό του παραμένει κάτω από τα ποσοστά που έλαβε στις διπλές εκλογές του 2012, πληρώνοντας ακόμη την κυβερνητική σύμπραξη με τη Νέα Δημοκρατία το 2011-2015. Κατά συνέπεια κατανοώ μεν την ικανοποίηση, όχι όμως τους πανηγυρισμούς. Για να ενισχυθεί ουσιωδώς χρειάζεται να αντλήσει από τους απογοητευμένους ψηφοφόρους του ΣΥΡΙΖΑ, άρα να σπεύσει να διατυπώσει ένα νέο αφήγημα.
4. Το πείραμα της απλής αναλογικής απέτυχε παταγωδώς. Αντί να αμβλύνει τον δικομματισμό και να οδηγήσει στη λογική των συνεργασιών προκάλεσε το αντίθετο αποτέλεσμα, δηλαδή την πόλωση υπέρ του πρώτου κόμματος και την αποδυνάμωση των μικρότερων, που απέτυχαν να μπουν στη Βουλή. Η εξήγηση αυτού του φαινομένου χρειάζεται εκτενή ανάλυση.
5. Τα επόμενα τέσσερα χρόνια αναμένεται να χαρακτηριστούν από την απόλυτη πλέον μονοκρατορία Μητσοτάκη, χωρίς ισχυρή ενδοκομματική ή κοινοβουλευτική αντιπολίτευση. Αυτό θα είναι κάτι πρωτοφανές την περίοδο της Μεταπολίτευσης και ενδέχεται να συνοδευτεί από νέες απειλές για το κοινωνικό κράτος δικαίου.
8. Οι εκλογές δεν τελείωσαν. Σε 35-40 μέρες έχουμε καινούργιες κάλπες. Μπορεί να αλλάξει κάτι ουσιωδώς μέχρι τότε; Προλαβαίνουν να συγκροτηθούν νέοι συνδυασμοί, πιθανές κομματικές συνεργασίες, να εμφανιστούν νέα πρόσωπα, να διατυπωθεί διαφορετικός προγραμματικός λόγος; Πολύ δύσκολο (αν λάβουμε υπόψη και ότι θα γίνουν με λίστα, άρα χωρίς σταυρό) και με ρίσκο για τους ηττημένους να χάσουν ακόμη περισσότερα. Όμως αν κατέβουν στις εκλογές χωρίς καμία αλλαγή, η Νέα Δημοκρατία ενδέχεται να διευρύνει τη διαφορά των 20,5 μονάδων στις 25, ο αριθμός των βουλευτών της να αγγίξει τους 180, η αντιπολίτευση να συρρικνωθεί περαιτέρω.
9. Οι χθεσινές εκλογές είναι και για έναν ακόμα λόγο ορόσημο: Καλούμαστε να ξανασκεφτούμε πάνω στα δίπολα συστημική-αντισυστημική ματιά, πολιτική ως διαχείριση ή ως αλλαγή, επικοινωνία με κλισέ ή με έναν περιεκτικό λόγο, ανέξοδη παροχολογία ή ειλικρινής προσέγγιση των ορίων που θέτει η πραγματικότητα.
10. Κλείνοντας, κάτι πιο προσωπικό. Όσοι ασκήσαμε σκληρή κριτική στην προηγούμενη Κυβέρνηση, από θεσμική κυρίως σκοπιά αλλά όχι μόνο, αισθανόμαστε ότι ο λόγος μας δεν έπιασε τόπο. Για αρκετούς αυτό έχει μάλιστα πολλαπλό κόστος, απέναντι σε μια κυβερνητική παράταξη που δεν ανέχεται ίχνος κριτικής και θεωρεί εχθρούς όσους επισημαίνουν τα κακώς κείμενα. Όμως δεν μπορούσαμε να κάνουμε αλλιώς, ούτε θα σταματήσουμε να το κάνουμε, κι ας μην πιάσει ποτέ τόπο, ανεξαρτήτως κόστους. Η κριτική δεν έχει ωφελιμιστικά κίνητρα, όπως πιστεύουν πολλοί κρίνοντας εξ ιδίων, αλλά ενίοτε αποτελεί θεσμικό καθήκον και προϋπόθεση αυτοσεβασμού.
*Ο Ξενοφών Κοντιάδης είναι καθηγητής Δημοσίου Δικαίου και Κοινωνικής Διοίκησης στο Πάντειο Πανεπιστήμιο και πρόεδρος του Κέντρου Ευρωπαϊκού Συνταγματικού Δικαίου – Ιδρύματος Θεμιστοκλή και Δημήτρη Τσάτσου
Πηγή : https://tvxs.gr
