Kατά το μεγαλύτερο μέρος του περασμένου αιώνα, οι χημικές εταιρείες και οι αγρότες που κατείχαν μεγάλης κλίμακας καλλιέργειες έλεγαν στους καταναλωτές ότι τα φυτοφάρμακα είναι απαραίτητα για τη διατήρηση των υψηλών αποδόσεων των καλλιεργειών, οι οποίες, με τη σειρά τους, ήταν απαραίτητες για τη σίτιση ενός ολοένα αυξανόμενου πληθυσμού.
Εντούτοις, όσο κι αν υποστηριζόταν ότι αυτές οι χημικές ουσίες ήταν αναγκαίες για την κάλυψη πρωτοφανών απαιτήσεων στη ζήτηση των τροφίμων, σήμερα διαφαίνεται ότι η χρήση τους συνεπάγεται πολύ υψηλό κόστος που, πλέον, δεν αντισταθμίζει τα οφέλη.
Η διαπίστωση αυτή προκύπτει από πρόσφατη έκθεση του Οργανισμού Ηνωμένων Εθνών που ανατρέπει τον μύθο ότι τα φυτοφάρμακα μπορούν να θρέψουν τον κόσμο και αποφαίνεται πως μπορούμε να καταλήξουμε σε καλύτερους και ασφαλέστερους τρόπους παραγωγής των τροφίμων μας.
Η έκθεση του ΟΗΕ συντάχθηκε από τον Ειδικό Εισηγητή για το Δικαίωμα στην Τροφή και διαβιβάστηκε στο Συμβούλιο Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων του Οργανισμού, καθώς η χρήση των φυτοφαρμάκων στη γεωργία επιφέρει αρνητικές συνέπειες στην ανθρώπινη υγεία, το περιβάλλον και την κοινωνία, με άμεσα θιγόμενους τους φυσικούς πόρους, που είναι απαραίτητοι για την υποστήριξη βιώσιμων συστημάτων παραγωγής τροφίμων, τους εργαζομένους στη γεωργία και τους καταναλωτές.
Στην έκθεση διατυπώνεται μια ισχυρή θέση ενάντια στη χρήση των βιομηχανικών αγροχημικών, υποστηρίζοντας ότι δεν είναι αναγκαία για τη σίτιση του πλανήτη.
Συνεχίζοντας τη χρήση των φυτοφαρμάκων με τους σημερινούς ρυθμούς, στην πραγματικότητα προδίδονται τα βασικά ανθρώπινα δικαιώματα, διότι τα χημικά μπορεί να έχουν «πολύ αρνητικές συνέπειες για την απόλαυση του δικαιώματος στην τροφή», αναφέρεται.
«Η αυξημένη παραγωγή τροφίμων δεν έχει πετύχει την εξάλειψη της πείνας σε όλο τον κόσμο. Η εξάρτηση από επικίνδυνα φυτοφάρμακα είναι μια βραχυπρόθεσμη λύση που υπονομεύει το δικαίωμα σε επαρκή τροφή και υγεία για τις σημερινές και τις μελλοντικές γενιές», επισημαίνεται.
Η έκθεση του ΟΗΕ περιγράφει τους τρόπους με τους οποίους τα φυτοφάρμακα επιφέρουν τα αντίθετα από τα προσδοκώμενα αποτελέσματα.
Κατ’ αρχήν, υπάρχουν οι ανησυχίες για την υγεία. Η πλειονότητα των θυμάτων από τη χρήση φυτοφαρμάκων ζουν σε αναπτυσσόμενες χώρες.
Συνήθως, πρόκειται για φτωχούς γεωργικούς εργάτες και τις οικογένειές τους και αυτόχθονες πληθυσμούς, των οποίων οι κοινότητες και οι γύρω περιοχές έχουν μολυνθεί από γειτονικές καλλιέργειες.
Είναι ενδεικτικό ότι, σύμφωνα με εκτιμήσεις, στον αναπτυσσόμενο κόσμο σημειώνεται το 99% των 200.000 αιφνίδιων θανάτων που καταγράφονται από οξείες τοξικές δηλητηριάσεις από φυτοφάρμακα σε ολόκληρο τον κόσμο κάθε χρόνο.
Αλλά και στις ανεπτυγμένες χώρες, οι μελέτες δείχνουν ότι τέτοιες οξείες δηλητηριάσεις επηρεάζουν σχεδόν έναν στους 5.000 εργαζόμενους στη γεωργία.
Ωστόσο, σε παγκόσμιο επίπεδο παραμένει άγνωστο το ποσοστό των αγροτών που βιώνουν οξείες δηλητηριάσεις από φυτοφάρμακα εξαιτίας της έλλειψης τυποποιημένης υποβολής εκθέσεων.
Επιπλέον, οι επιστήμονες έχουν εντοπίσει ανησυχητικές συνδέσεις της χρήσης των φυτοφαρμάκων με γενετικές ανωμαλίες, καρκίνο, τις νόσους Αλτσχάιμερ και Πάρκινσον, τη στειρότητα, τις κατεστραμμένες κινητικές δεξιότητες, καθώς και με νευρολογικά προβλήματα. Εξάλλου, τα φυτοφάρμακα περιέχουν χημικές ουσίες που προκαλούν ενδοκρινικές διαταραχές που επιφέρουν ζημιά στο ανδρικό σπέρμα.
Ιχνη φυτοφαρμάκων παραμένουν στα φρούτα πριν φτάσουν στον καταναλωτή. Τα υψηλότερα επίπεδα συγκέντρωσης φυτοφαρμάκων βρίσκονται συχνά στα όσπρια, τα πράσινα φυλλώδη λαχανικά και σε φρούτα όπως τα μήλα, οι φράουλες και τα σταφύλια.
Εξάλλου, πολλά φυτοφάρμακα που χρησιμοποιούνται σήμερα διοχετεύονται μέσω των ριζών και έτσι κατανέμονται σε όλο το φυτό, λόγος για τον οποίο το πλύσιμο θεωρείται αναποτελεσματικό για την απομάκρυνσή τους.
Από την άλλη, η συνεχής χρήση των φυτοφαρμάκων προκαλεί πολλά περιβαλλοντικά προβλήματα. Αυτές οι χημικές ουσίες παραμένουν στο έδαφος και ταξιδεύουν μέχρι την τροφική αλυσίδα μέσω μιας διαδικασίας που ονομάζεται βιοσυσσώρευση.
Μπορούν να υποβαθμίσουν το έδαφος, το οποίο με τη σειρά του αυξάνει την τοξική επιβάρυνση των καλλιεργειών.
Στη συνέχεια, η απορροή του νερού από τα χωράφια δηλητηριάζει τις πλωτές οδούς, σκοτώνοντας τα ψάρια και άλλα είδη της θαλάσσιας ζωής. Κι ακόμη, μπορεί να υποστούν βλάβη σημαντικοί επικονιαστές όπως οι πεταλούδες, οι μέλισσες και τα πουλιά.
«Ο ισχυρισμός που προωθείται από τη βιομηχανία αγροχημικών ότι τα φυτοφάρμακα είναι αναγκαία για την επίτευξη της επισιτιστικής ασφάλειας δεν είναι μόνο ανακριβής, αλλά και επικίνδυνα παραπλανητικός.
»Είναι καιρός να ανατρέψουμε τον μύθο ότι τα φυτοφάρμακα είναι απαραίτητα για να θρέψουν τον πλανήτη και να δημιουργήσουμε μια παγκόσμια διαδικασία για τη μετάβαση προς πιο ασφαλή αγροτικά προϊόντα και υγιεινό φαγητό», δήλωσε ένας εκ των συντακτών της έκθεσης.
Η αγροχημική βιομηχανία ισχυρίζεται ότι «το 80% των παγκόσμιων συγκομιδών μπορεί να χαθεί χωρίς εργαλεία φυτοπροστασίας», όπως αποκαλεί εκλεπτυσμένα τα φυτοφάρμακα, αλλά δεν λαμβάνει υπόψη τη μετάβαση σε ασφαλέστερες εναλλακτικές λύσεις.
Μελέτες έχουν δείξει ότι η παραγωγικότητα των καλλιεργειών μπορεί να διατηρηθεί χωρίς τη χρήση βλαβερών χημικών.
Ομως, για να απαλλαγούμε από τα φυτοφάρμακα απαιτείται μια πλήρης αναμόρφωση του συστήματος παραγωγής τροφίμων. Απαιτείται να απομακρυνθούμε από τις γιγαντιαίες μονοκαλλιέργειες και να στραφούμε στη διαφοροποιημένη, πολυποίκιλη παραγωγή μικρότερης κλίμακας.
Via : www.efsyn.gr
