Τα ελληνικά σύνορα, είναι και σύνορα της Ευρώπης

Του Μιχάλη Κυριακίδη

Η Ελλάδα βρίσκεται και πάλι στο στόχαστρο της κριτικής, αλλά και των απειλών από Ευρωπαίους εταίρους για το θέμα της μη αποτελεσματικής φύλαξης των συνόρων. Ήδη «τρέχει» το τελεσίγραφο για προσωρινή έξοδο από την Σένγκεν εάν η χώρα μας δεν ολοκληρώσει τα hotspots και δεν προχωρήσει σε πιο αποτελεσματική φύλαξη των συνόρων της που είναι και σύνορα της Ευρωπαϊκής Ένωσης.
Η Ελλάδα δέχθηκε μέσα στο 2015 περίπου 1.000.000 πρόσφυγες και μετανάστες, απεγνωσμένους ανθρώπους που πέρασαν με σάπιες βάρκες και σωσίβια – μαϊμού και εκατοντάδες από αυτούς – μεταξύ τους και πολλά παιδιά- χάθηκαν στα νερά του Αιγαίου.
Είναι αυτονόητο ότι καμιά χώρα δεν θα μπορούσε να φυλάξει αποτελεσματικά τόσο εκτεταμένα θαλάσσια σύνορα και να αναχαιτίσει τη μαζική εισροή προσφύγων ακόμη και εάν παραβίαζε βασικούς κανόνες του διεθνούς και ενωσιακού δικαίου.
Είναι, επίσης σαφές, πως για την Ελλάδα είναι ακόμη πιο δύσκολο να διαχειριστεί ένα τόσο μεγάλο όγκο ανθρώπων, λόγω των γνωστών της διοικητικών και άλλων αδυναμιών. Θα μπορούσε να ασκήσει κανείς κριτική στην ελληνική διοίκηση, στην ανικανότητα της κυβέρνησης, κυρίως το πρώτο εξάμηνο του ’15, στις ιδεοληψίες και στην αδυναμία σχεδιασμού και δράσης. Τους τελευταίους μήνες καταβάλλει μεγάλη προσπάθεια, ιδιαίτερα ο αρμόδιος υπουργός Γ. Μουζάλας, προκειμένου να ξεπεράσει τις γνωστές ανεπάρκειες της ελληνικής διοίκησης και τις ιδιοτροπίες διαφόρων συναδέλφων του υπουργών .
Η ανεπάρκεια της ελληνικής διοίκησης- αλλά και η έλλειψη πραγματικής αλληλεγγύης από τους εταίρους μας- καλύφθηκε σε μεγάλο βαθμό, από την αυτοθυσία των λιμενικών μας, των ναυαγοσωστών, την συγκλονιστική αλληλεγγύη των απλών ανθρώπων και των εθελοντών.
Η κριτική που προέρχεται από την πλευρά των εταίρων είναι άδικη και κρύβει τις αδυναμίες και της ίδιας της ΕΕ. Διότι και η ίδια η οργανωμένη Ευρώπη, έδειξε ανεπάρκεια και έλλειψη πραγματικής συνεννόησης στην διαχείριση της προσφυγικής κρίσης.
Η μεγαλύτερη προσφυγική κρίση των τελευταίων δεκαετιών, βρήκε την Ευρώπη απροετοίμαστη, με διχογνωμίες και υπεκφυγές, με ηγέτες που αντί να αναλάβουν αποτελεσματική δράση και να δείξουν την απαραίτητη αλληλεγγύη, άρχισαν να εκτοξεύουν αλληλοκατηγορίες, να καταφεύγουν σε δικαιολογίες και προσχήματα και να προσπαθούν να μεταθέσουν το πρόβλημα στην αυλή του γείτονα. Και φυσικά να ρίχνουν τις ευθύνες στον πιο αδύνατο κρίκο που είναι η Ελλάδα, η οποία εκτός από την μεγαλύτερη οικονομική κρίση που αντιμετωπίζει, καλείται να διαχειριστεί και το μεγαλύτερο προσφυγικό πρόβλημα. Το οποίο δεν είναι μόνο δικό της. Είναι πρόβλημα ολόκληρης της Ευρώπης και όχι μόνο.
Ας θυμηθούμε, εάν και πόσο συνεπείς ήταν οι εταίροι μας στην Ευρώπη στην υλοποίηση της κοινής απόφασης για υποδοχή, αναλογικά των προσφύγων. Μια απόφαση που ελήφθη μετά από δύσκολες και εντατικές διαβουλεύσεις, αλλά που δεν εφαρμόστηκε, παρά μόνο μερικώς.
Μάλιστα, κάποιες χώρες, προχώρησαν σε ακραία μέτρα κατά των προσφύγων και θύμισαν εικόνες της Ευρώπης από το παρελθόν που θέλουμε όλοι να ξεχάσουμε και ελπίζαμε πως δεν θα ξανάρθουν. Ταυτόχρονα ζωντανεύει και αυξάνεται επικίνδυνα το κύμα του ρατσισμού και των ακροδεξιών φαντασμάτων, κυρίως στην κεντρική, ανατολική και βόρεια Ευρώπη που ξυπνάει εφιάλτες από το παρελθόν.
Τα ελληνικά σύνορα, είναι και σύνορα της Ευρώπης και επομένως η φύλαξή τους δεν είναι μόνο ευθύνη της Ελλάδας αλλά ταυτόχρονα και ευθύνη της Ευρώπης.
Την τιμή της Ευρώπης επιχειρεί να σώσει για άλλη μια φορά, ένας από τους πιο σημαντικούς της σημερινούς ηγέτες ο Ζαν Κλοντ Γιούνκερ ο οποίος μιλώντας χθες στο Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο, τόνισε πως «μόνο αν όλοι τηρήσουν τους κοινούς κανόνες μπορεί να διασωθεί η συνθήκη Σένγκεν».
«Πρέπει να βοηθήσουμε την Ελλάδα στην προστασία των συνόρων της και όχι να τη στιγματίσουμε, για να καταφέρει να τηρήσει τις δεσμεύσεις της απέναντι στη συνθήκη του Σένγκεν», είπε, σημειώνοντας πως η χώρα μας αντιμετωπίζει «μεγάλη μεταναστευτική πίεση».
Η Ευρωπαϊκή Ένωση περνάει ταυτόχρονα τις δύο μεγαλύτερες κρίσεις από την γέννησή της. Την οικονομική και την προσφυγική. Κρίσεις που δοκιμάζουν την συνοχή της και ό,τι κατέκτησε έως τώρα. Είναι το μεγάλο στοίχημα που πρέπει να κερδίσει.