Το Κομπανί είναι μια μικρή πόλη 60.000 κατοίκων στα σύνορα Συρίας – Τουρκίας. Η ιστορία του ξεκινάει με την κατάρρευση της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας, που στις αρχές του 20ού αιώνα είχε ακόμη τον έλεγχό όλης της περιοχής. Με τη δημιουργία της Συρίας και της Τουρκίας χαράχτηκαν σύνορα που χώρισαν οικογένειες, κατέστρεψαν δεσμούς και επαναπροσδιόρισαν ταυτότητες. Το Κομπανί χτίστηκε γύρω από το σιδηροδρομικό σταθμό που κατασκεύαζαν Γερμανοί , σε συμφωνία με την Οθωμανική Αυτοκρατορία, για να ενώσουν το Βερολίνο με την Βαγδάτη. Ακόμα και το όνομά του είναι παραφθορά της γερμανικής λέξης Kompanie (εταιρεία). Το Κομπανί , που στα αραβικά λέγεται Αϊν αλ Αράμπ, που σημαίνει Αραβική άνοιξη κατοικείται κυρίως από Κούρδους, αλλά και από Άραβες, Τουρκμένιους και Αρμένιους. Είναι ένα από τα τρία καντόνια που απαρτίζουν τη Ρoτζάβα, δηλαδή το Συριακό Κουρδιστάν, το οποίο εφαρμόζει μια πολιτική πρωτόγνωρη για τον αραβικό κόσμο και όχι μόνο. Έχοντας εκδιώξει πράκτορες του καθεστώτος Άσαντ το 2011, και παρά την εχθρότητα από σχεδόν όλους τους γείτονές της, η Ροτζάβα όχι μόνο έχει διατηρήσει την ανεξαρτησία της, αλλά αποτελεί ένα αξιόλογο δημοκρατικό πείραμα.
Το Σύνταγμα της Ρoτζάβα ξεκινάει έτσι: «Εμείς, οι λαοί των Δημοκρατικών Αυτόνομων Περιοχών Αφρίν, Τζαζίρα και Κομπανί , μια συνομοσπονδία Κούρδων, Αράβων, Σύρων, Αραμαίων, Τουρκμένιων, Αρμένιων και Τσετσένων, ελεύθερα και με επίσημη δέσμευση ανακοινώνουμε και εγκαθιδρύουμε το παρόν Καταστατικό [Charter]. Επιδιώκοντας την ελευθερία, τη δικαιοσύνη, την αξιοπρέπεια και τη δημοκρατία και καθοδηγούμενοι από τις αρχές της ισότητας και της περιβαλλοντικής βιωσιμότητας, το Καταστατικό θέτει σε ισχύ ένα νέο κοινωνικό συμβόλαιο, βασιζόμενο στην αμοιβαία και ειρηνική συνύπαρξη και στην κατανόηση ανάμεσα σε όλες τις κοινωνικές ομάδες. Προστατεύει θεμελιώδη ανθρώπινα δικαιώματα και ελευθερίες και επαναβεβαιώνει τo δικαίωμα των λαών στην αυτοδιάθεση».
Με βάση το συγκεκριμένο ριζοσπαστικό πλαίσιο αρχών, η διοίκηση των πόλεων ανατέθηκε σε λαϊκές συνελεύσεις και ανακλητά συμβούλια, με τη συμμετοχή εκπροσώπων όλων των εθνικών και θρησκευτικών ομάδων, η ισοτιμία των γυναικών κατοχυρώθηκε πλήρως (σε κάθε δήμο, για παράδειγμα, τα τρία κορυφαία στελέχη πρέπει να περιλαμβάνουν έναν Κούρδο, έναν Άραβα και έναν Ασσύριο ή Αρμένιο Χριστιανό, και τουλάχιστον το ένα από τα τρία άτομα πρέπει να είναι γυναίκα), σχηματίστηκαν αγροτικοί συνεταιρισμοί με απαλλοτρίωση εκτάσεων, δημιουργήθηκε ένας φεμινιστικός στρατός.
Το πείραμα
Την εποχή που η εξέγερση του συριακού λαού ενάντια στο καθεστώς του Άσαντ κατέληξε σε εμφύλιο πόλεμο, βρέθηκε ανάμεσα στις δυνάμεις του απολυταρχικού καθεστώτος και των τζιχαντιστών. Ο κουρδικός λαός της Συρίας ίδρυσε ομάδες λαϊκής αυτοάμυνας (YPG) για να προστατευτεί.
Στο Κομπανί συναντήθηκαν στην αντίσταση, το τουρκικό ΡΚΚ (μαρξιστικής-λενινιστικής κατεύθυνσης), το Συριακό Κόμμα Δημοκρατικής Ένωσης ΡYD (ιδεολογικά βρίσκεται πιο κοντά στους Ζαπατίστας του Μεξικού, παρά στον Λένιν και στον Μάο) και οι μαχητές Πεσμεργκά από την αυτόνομη κουρδική περιοχή του Ιράκ, που κυβερνάται από συντηρητικές δυνάμεις του Μπαρζανί και του Ταλαμπανί.
Το PKK μεταβάλλεται. Έχει δηλώσει ότι δεν επιδιώκει πια να δημιουργήσει ένα κουρδικό κράτος. Αντ’ αυτού, έχει υιοθετήσει το όραμα του «ελευθεριακού κοινοτισμού», καλώντας τους Κούρδους να δημιουργήσουν ελεύθερες αυτοδιοικούμενες κοινότητες με βάση τις αρχές της άμεσης δημοκρατίας, ξεπερνώντας τα εθνικά σύνορα, για τα οποία υπάρχει η πίστη ότι με την πάροδο του χρόνου θα χάσουν όλο και περισσότερο το νόημά τους. Ο κουρδικός αγώνας, καθίσταται πρότυπο ενός κινήματος για πραγματική δημοκρατία, συνεργατική οικονομία, και σταδιακή διάλυση του γραφειοκρατικού κράτους-έθνους.
Από το 2005, εμπνευσμένο από τη στρατηγική των ανταρτών Ζαπατίστας, κήρυξε μονομερή κατάπαυση του πυρός με το τουρκικό κράτος και άρχισε να επικεντρώνει τις προσπάθειές του στην ανάπτυξη δημοκρατικών δομών στις περιοχές που ήδη ελέγχει. Αυτό συνέβη στη Ροτζάβα, μια εν δυνάμει κοινωνική επανάσταση.
Γράφει ο Πέτρος Παπακωνσταντίνου στην «Καθημερινή»: «Το συριακό Κουρδιστάν εμφανιζόταν ως ο υπαρκτός τρίτος δρόμος, ανάμεσα στον κοσμικό απολυταρχισμό του προέδρου της Συρίας Άσαντ και τη θρησκευτική τύφλωση των τζιχαντιστών. Σήμερα κινδυνεύει να συντριβεί από τους τζιχαντιστές ή και από μια ενδεχόμενη τουρκική κατοχή υπό το μανδύα της «ουδέτερης ζώνης». Ήδη η ευρύτερη περιοχή γύρω από το Κομπανί έχει ερημωθεί, καθώς περίπου 200.000 άνθρωποι, η τεράστια πλειονότητα των αμάχων, έχουν γίνει πρόσφυγες για να αποφύγουν τη σφαγή».
ISIS
Ποιοί είναι αυτοί όμως που κατάφεραν σε λίγους μόνο μήνες να θέσουν υπό τον έλεγχό τους μεγάλο μέρος της ανατολικής Συρίας και του βόρειου Ιράκ, καταλαμβάνοντας μεγάλες πόλεις (Μοσούλη, Φαλούτζα) και πετρελαιοπηγές; Οι πληροφορίες Αμερικανών και Κούρδων αξιωματούχων ασφαλείας συγκλίνουν στην εκδοχή ότι αρχηγός τους είναι ο Ιρακινός Αμπού Μπακρ αλ Μπαγκντάντι, ο οποίος συνελήφθη από τους Αμερικανούς στη Φαλούτζα, στις αρχές του 2004. Όταν απελευθερώθηκε ήρθε κοντά στην Αλ Κάιντα και τον διαβόητο Ιορδανό μαχητή της Αμπού Μουσάμπ αλ Ζαρκάουι. Μετά την εξέγερση εναντίον του καθεστώτος Άσαντ στη Συρία, ο Μπαγκντάντι στρατεύθηκε με τους φανατικούς ισλαμιστές στη γειτονική χώρα, για να ιδρύσει τη δική του οργάνωση το 2013.
Απορία προκαλεί η προέλαση μόλις 1.800 μαχητών του «Ισλαμικού Κράτους» (ISIS), που κατάφεραν να καταλάβουν μια πόλη δύο εκατομμυρίων κατοίκων, τη Μοσούλη, με έναν ιρακινό στρατό ενός εκατομμυρίου. Οι λόγοι ανάγονται στην διαφθορά του ιρακινού στρατού και των μισθοφόρων του.
Οι γυναίκες
Απέναντι στη βαρβαρότητα των ISIS βρίσκονται οι γυναίκες του Κομπανί . Η ομάδα τους, που ονομάζεται YPJ (το προφέρουν Γιουπάτζου) (Γυναικεία Μονάδα Προστασίας του συριακού Κουρδιστάν) και αριθμεί 7.500 μαχήτριες, ιδρύθηκε το 2012 προκειμένου να προφυλάξει τον άμαχο πληθυσμό από τις επιθέσεις των κυβερνητικών στρατευμάτων της Συρίας, του Μετώπου αλ Νούσρα (παρακλάδι της Αλ Κάιντα) και τώρα του ISIS. Οι τελευταίοι θέλουν να καταλάβουν το Κομπανί , για να μπορούν να έχουν ανενόχλητοι διέλευση στην Τουρκία.
Οι συντρόφισσες της Αρίν Μιρκάν, της 20χρονης μαχήτριας, η οποία έκανε επίθεση αυτοκτονίας για να καθυστερήσει τους τζιχαντιστές όταν απείχαν μόλις ένα χιλιόμετρο από το Κομπανί , δεν έχουν τίποτε άλλο για να τους εμποδίσουν παρά μόνο ένα καλάσνικοφ, τα φυσίγγια και την ελπίδα τους. Αυτή η ελπίδα τις κάνει να χαμογελούν μπροστά στην αγριότητα των τζιχαντιστών, αυτή τους δίνει το θάρρος να μένουν στα χαρακώματα, ενώ θα μπορούσαν να είχαν φύγει με τους 200.000 πρόσφυγες που εγκατέλειψαν την πόλη. Εκτός από το ενδεχόμενο του αποκεφαλισμού, οι μαχήτριες στο Κομπανί έχουν να αντιμετωπίσουν και τον εφιάλτη ενός βιασμού με ασύλληπτη βαναυσότητα.
Εμείς
Ο Ετιέν Μπαλιμπάρ επισημαίνει ότι στην περιοχή αναπτύσσονται μορφές αλληλεγγύης, αυτοδιαχείρισης και αυτοδιάθεσης που προσδίδουν στην αντίσταση όχι μόνο την έννοια του εθνικιστικού αγώνα, αλλά εκείνη ενός δημοκρατικού πειράματος. Αυτό σημαίνει ότι μπορούμε να δούμε στο Κομπανί το έμβρυο μιας εξέλιξης κεφαλαιώδους σημασίας. Μια αστική πολιτική που επιδιώκει να σώσει όλη την περιοχή από τον εξτρεμισμό, που διαταράσσει το παιχνίδι των τύραννων, των φανατισμών, των λαϊκισμών και των ιμπεριαλισμών. Αυτή η ελπίδα είναι μικρή, αλλά είναι ζωτικής σημασίας.
Οι μαχητές του Κομπανί το θεωρούν ως το δικό τους Στάλινγκραντ.
Εμείς πάλι εδώ στην Ελλάδα, υποκείμενα οι ίδιοι ενός καταστροφικού πειράματος, θεωρούμε χρέος μας να σταθούμε δίπλα σε αυτόν το λαό, σε αυτές τις γυναίκες, τη ζωντανή απόδειξη μιας άλλης κοινωνίας μέσα στα συντρίμμια του σήμερα. Στην ελπίδα της συμμετοχής του αγώνα της αντίστασης με μόνο όπλο την αλληλεγγύη.
Η 26χρονη Εβίν Αχμέντ μας λέει: «Όλες οι αγωνίστριες του YPJ μοιραζόμαστε έναν κοινό κώδικα ειλικρίνειας, ηθικής και δικαιοσύνης, δεν μπορούμε να φανταστούμε άλλο τρόπο ζωής.» Μότο τους η λέξη «haval», που σημαίνει φιλία. Τρόπος ζωής τους η αλληλεγγύη και η αδελφοσύνη.
Το ατρόμητο, λαμπερό χαμόγελο που έχουν οι Κούρδισσες μαχήτριες το έχουμε συναντήσει σε αφηγήσεις και φωτογραφικά ντοκουμέντα για την Κατοχή, όταν τα κορίτσια του ΕΑΜ έδιναν μάχη στα βουνά εναντίον των Γερμανών.
Το Κομπανί σήμερα είναι σύμβολο ηρωισμού, ας το κρατήσουμε ζωντανό. Η αλληλεγγύη κρατά τη ζωή στο Κομπανί.
Υ.Γ.: Το κείμενο αποτελεί μέρος της εισήγησης που έγινε την Τετάρτη 4 Δεκεμβρίου στην εκδήλωση του Κοινωνικού Ιατρείου Αθήνας για συλλογή φαρμάκων για το Κομπανί.
Θεανώ Φωτίου, Ελευθερία Τσακιροπούλου
Via : www.epohi.gr