του Γιώργου Παππά
Η θολή θύελλα των συζητήσεων γύρο από το δημοσιονομικό πρόβλημα της χώρας και της Ευρώπης, τα τελευταία τρία χρόνια, συνεχίζει και σήμερα, αποπροσανατολιστικά, να κυριαρχεί. Την ίδια περίοδο οξύνεται επικίνδυνα για την συνοχή των κοινωνιών των χωρών του νότου και της ίδιας της Ε.Ε. η γενικευμένη κρίση. Η επικίνδυνη όξυνση είναι αποτέλεσμα και του αδιεξόδου αυτού του διαλόγου, ο οποίος δεν παράγει αποτελεσματικές και εφαρμόσιμες πολιτικές ή οικονομικές προτάσεις για το ξεπέρασμα της κρίσης.
Υπήρξαν όλη αυτή τη περίοδο, πολλές νηφάλιες παρεμβάσεις στον Ελληνικό δημόσιο διάλογο αλλά και στον Ευρωπαϊκό, από πρόσωπα, συνδικαλιστικούς φορείς εργαζομένων και επιχειρηματιών, οικονομικά πανεπιστήμια και οικονομολόγους, που υπογράμμιζαν ότι ο δημόσιος διάλογος και οι συνακόλουθες πολιτικές, πρέπει να στραφούν γύρο από το πρόβλημα της Ευρωπαϊκής και Ελληνικής οικονομίας που είναι το κυρίαρχο πρόβλημα και να μη αναλώνεται στο δημοσιονομικό πρόβλημα που είναι υποσύνολο και απόρροια της οικονομίας.
Οι Ευρωπαίοι ηγέτες – εταίροι, αξιολόγησαν και αξιολογούν, το δημοσιονομικό πρόβλημα ως το κυρίαρχο κριτήριο των αγορών, δηλαδή των επενδυτών, για την επένδυση τους σε ομόλογα των κρατών μελών.
Αγνόησαν και αγνοούν, ότι οι επενδυτές αξιολογούν επίσης, την παράμετρο της βιωσιμότητας της οικονομίας, την ικανότητα να δημιουργηθεί ξανά ανάπτυξη μέσα από καινοτόμες πολιτικές και δράσεις, την πολιτική και κοινωνική σταθερότητα, την ευρωστία της κάθε συγκεκριμένης χώρας μέλος. Ακόμη οι επενδυτές παρακολουθούν και επενδύουν, με βάση τους επιμέρους δείκτες των οικονομικών επιδόσεων (ανεργία,ισοζύγια, κλπ) των χωρών.
Οι Ευρωπαίοι ηγέτες παρουσιάζονται να αγνοούν τα παραπάνω, ανισορροπώντας την οικονομική τους θέση και με αφορμή το δημοσιονομικό ή το τραπεζικό πρόβλημα κρατών μελών, έδωσαν πολύ μεγαλύτερη σημασία στην λιτότητα .
Η λιτότητα είναι αναπόφευκτη αλλά το κοινωνικό και οικονομικό της κόστος πρέπει να ελαχιστοποιούνται, γιατί οδηγεί σε καταστροφική ύφεση την οικονομία και σε διάλυση της κοινωνίας. Η ανάπτυξη είναι απολύτως αναγκαία παράμετρος. Μονομερής εφαρμογή της λιτότητας σημαίνει καταβαράθρωση και καταστροφή μεγάλων τομέων της οικονομίας, ανεργία, πτώχια και σπάσιμο της κοινωνικής και πολιτικής συναίνεσης. Σημαίνει οικονομία που δεν μπορεί να προσφέρει έσοδα δημοσιονομικά και τραπεζικό τομέα ισχυρό. Ισχυρά δημοσιονομικά και ισχυρό τραπεζικό σύστημα για να υπάρξουν, απαιτούν ισχυρή οικονομία και αυτό είναι μονόδρομος. Η λιτότητα δεν είναι μονόδρομος.
Στην Ελληνική πραγματικότητα τα δημοσιονομικά του κράτους, είναι η αρχή και η αιχμή της αντιδημοκρατικής, δυναστικής, και παράλογης στάσης, απέναντι στο ισόνομο και δίκαιο που διεκδικεί η κοινωνία των πολιτών. Το Ελληνικό δημόσιο δεν έχει διαφάνεια και ηθική απέναντι στους πολίτες του αλλά την απαιτεί απ’ αυτούς.
Σήμερα επίσης ανήθικο, είναι το τραπεζικό σύστημα, που είναι απολύτως αδιαφανές.
Οι πολίτες χάνουν τις αποταμιεύσεις τους, χρεώνονται τα χρέη των τραπεζών χωρίς μάλιστα να είναι δεδομένη η κρατικοποίηση τους, διαπλεκόμενα λόμπι γίνονται ιδιοκτήτες και διαχειριστές τους. Μερικά μέτρα, όπως η εγγύηση των καταθέσεων των αποταμιευτών, θυμίζουν έντονα Σοβιετική Ένωση, υπονομεύοντας το ιερό δισκοπότηρο του καπιταλισμού, την αξιοπιστία του και αναδεικνύοντας το παράλογο και το ανήθικο της λειτουργίας του..
Ο Ευρωπαϊκός και Ελληνικός τραπεζικός τομέας δεν ανταποκρίνονται στις ανάγκες της οικονομίας και χρειάζονται σοβαρές μεταρρυθμίσεις.
Η Ευρωπαϊκή ηγεσία διαχειρίζεται την κρίση αποσπασματικά, μη βλέποντας ή αποσιωπώντας το συνολικότερο Ευρωπαϊκό οικονομικό πρόβλημα.
Αν προσθέσουμε και το έλλειμμα ενός Ευρωπαϊκού σχεδίου για την αντιμετώπιση του ισχυρότατου οικονομικού ανταγωνισμού απο τις ΗΠΑ, Ιαπωνία, αλλά και από τις ανερχόμενες οικονομικές δυνάμεις (Κίνα, Ινδία,Βραζιλία, κλπ), αλλά και το έλλειμμα πολιτικής διαπραγμάτευσης από τις ηγεσίες των χωρών που βρίσκονται σε πρόγραμμα λιτότητας, τότε η εκτίμηση ότι η Ευρωπαϊκή ηγεσία στο σύνολό της πορεύεται, μέσα στα αγεωγράφητα νερά της παγκοσμιοποίησης και των οικονομικών κρίσεων, ως μισότυφλη, είναι γεγονός.
Οι συνολικές Ευρωπαϊκές εξαγωγές υποχωρούν , η ανταγωνιστικότητα επίσης, η καινοτομία και το Ευρωπαϊκό σχέδιο ανάπτυξης δεν υπάρχουν ή καθυστερούν, η απούσα οικονομική και πολιτική ενοποίηση καθορίζει ισχυρότατα αρνητικά, την πραγματικότητα σήμερα και κάνει το μέλλον δυσοίωνο.
Η Κίνα αντίθετα, ότι εξήγαγε είκοσι χρόνια πριν, στην διάρκεια ενός χρόνου, σήμερα το εξαγάγει σε λιγότερο από μια ημέρα. Και είναι φανερό ότι έρχονται ακόμη πιό ισχυρές ανταγωνιστικές πιέσεις από τις ανερχόμενες οικονομικές δυνάμεις στον σύγχρονο πολυπολικό κόσμο του πλανήτη μας. Δεν ξεχνάμε ότι η Κίνα δανείζει την Ε.Ε. και τις ΗΠΑ.
Η σύγκριση με έναν από τους βασικούς μας οικονομικούς αντιπάλους, τις ΗΠΑ είναι απογοητευτική για εμάς τους Ευρωπαίους που πιστεύουμε στο όραμα της Ομοσπονδίας και το κοινό μέλλον και πορεία των χωρών μας.
Οι ΗΠΑ διαχειρίστηκαν την κρίση το 2008, σοβαρά και με αξιοπιστία σε σχέση με την Ε.Ε.. Εξυγίαναν το τραπεζικό τους σύστημα μέσα στο 2009, ενώ η Ε.Ε. τρία χρόνια μετά την εμφάνιση της κρίσης, ακόμη δημιουργεί εργαλεία και θεσμούς. Η ομοσπονδιακή τράπεζα των ΗΠΑ έδωσε ώθηση στην οικονομία χρηματοδοτώντας την, ενώ η ΕΚΤ. αρνείται να εκδώσει χρήμα και να δώσει ώθηση, ανάπτυξη στην Ευρωπαϊκή οικονομία. Οι ΗΠΑ έδωσαν χρόνο στα νοικοκυριά να ξεχρεώσουν, ενώ στην Ε.Ε. οι πολίτες βρίσκονται στην μέγγενη της νεοφιλελεύθερης οικονομικής “λογικής” και καταιγίδας με “σύμμαχο” το ΝΔΤ να ζητά κούρεμα των χρεών των νοικοκυριών!!.
Το τραπεζικό σύστημα στις ΗΠΑ δεν είναι συγκεντρωτικό όπως της Ε.Ε. όπου η κατάρρευση μιας τράπεζας επιφέρει τεράστια προβλήματα στην οικονομία, αλλά αποσυγκεντρωμένο με μεγάλο αριθμό μικρών τραπεζών, όπου τη κατάρρευση μιας τράπεζας είναι ευκολομεταχείριστη και δημιουργεί πολύ μικρά προβλήματα στην γενικότερη οικονομία.
Η συγκεντροποίηση, δείχνει να είναι ένα από τα μεγάλα προβλήματα ασυμμετρίας της Ε.Ε. Κεφάλαια και ολόκληροι τομείς της οικονομίας από την περιφέρεια, μετακινούνται, προς τις ισχυρότερες οικονομίες, κυρίως στην οικονομία της Γερμανίας, η οποία αγκομαχάει και δεν έχει πλέον δυνάμεις να επιτελέσει τον ρόλο της Ευρωπαϊκής οικονομικής ατμομηχανής.
Η Απορρόφηση όμως κεφαλαίων και οικονομικών τομέων, χωρίς κοινοτική αλληλεγγύη στις οικονομίες της περιφέρειας που είναι σε λιτότητα και είναι οικονομικά ασθενέστερες και χάνουν οικονομικούς τομείς και πόρους από την πραγματική τους οικονομία, λόγο του ενδοευρωπαικού ανταγωνισμού, διαλύει την συναίνεση στην Ε.Ε. διαλύει την συνοχή της ίδιας.
Η Ε.Ε. ξεκίνησε πρεσβεύοντας την σύγκλιση των οικονομιών και του βιοτικού επιπέδου των κρατών μελών και όχι την πτωχοποίηση τους.
Τα πλεονάσματα και τα ελλείμματα εντός της Ε.Ε., τα πλεονάσματα ως εργαλείο ανάπτυξης των φτωχότερων χωρών, είναι το διακύβευμα, το ανισότιμο και άδικο, το ασύμμετρο πολιτικό και οικονομικό πρόβλημα που πρέπει η περιφέρεια να θέσει στους εταίρους μας.
Παράλληλα η διεθνοποίηση και συγκεντροποίηση του χρηματοπιστωτικού τομέα παγκοσμίως τα τελευταία εικοσαετία, έχει διαμορφώσει αλληλεξαρτήσεις μεταξύ των οικονομιών των κρατών της παγκόσμιας σφαίρας, πολύ ισχυρότερες πχ της οικολογίας.
Και την ίδια στιγμή δεν υπάρχουν διεθνείς θεσμοί που να ρυθμίζουν με σαφείς κανόνες την λειτουργία του. Ούτε διεθνείς πολιτικές και οικονομικές οντότητες όπως οι G7 ή οι G20 ή Ε.Ε. δείχνουν να μπορούν ή να θέλουν να προχωρήσουν σε θέσμιση κανόνων. Δηλώσεις για την ανάγκη να υπάρξουν διεθνείς κανόνες, έχουμε ακούσει από πολλούς, από τον κ. Σαρκοζί έως την Κ. Μέρκελ και τον Κ. Σόιπλε, την τελευταία τριετία.
Σήμερα διεθνώς, η περιουσία των χρηματιστηρίων είναι περίπου 60 τρις και η αξία “φούσκα” των παραγώγων τους, μέσα από μοχλεύσεις, είναι περίπου 600 τρις. Μόχλευση δηλαδή επι δέκα. Υπάρχουν στην διεθνή αγορά και μοχλεύσεις (μόχλευση = δανείζομαι) σαράντα (40) φορές το κατατεθέν κεφάλαιο!!.
Σκιαγραφώντας άξονες αυτής της Ευρωπαϊκής και διεθνούς πραγματικότητας μόνον ζοφερές σκέψης έρχονται και για την χώρα μας και την Ομοσπονδιακή Ε.Ε.
Η τελευταία μελέτη του ΔΝΤ η οποία συγκρίνει τις οικονομίες της Ελλάδας, Ιρλανδίας, Πορτογαλίας και Ισπανίας τα τελευταία τρία χρόνια της κρίσης, δείχνουν με σαφήνεια οτι η μόνη σίγουρη παράμετρος που καθορίζει την πορεία της οικονομίας και της ανάπτυξης της, είναι οι εξαγωγές. Η κρίση στην Ιρλανδία φεύγει και αυτό οφείλεται κυρίως στις επιδόσεις των εξαγωγών και του εμπορικού ισοζυγίου και πολύ λιγότερο σ΄ άλλους δείκτες της οικονομίας της.
Και οι εξαγωγές δεν είναι εύκολες μέσα σε έναν κατ΄ εξοχήν πλέον ανταγωνιστικό κόσμο. Γι όλους αυτούς τους λόγους πρέπει να συζητήσουμε για την οικονομία. Το πρότυπο ανάπτυξης, τους τομείς που θα εξειδικευτούμε μέσα στον παγκόσμιο καταμερισμό εργασίας με βάση τα συγκριτικά πλεονεκτήματα της Ε.Ε. και της χώρας και να εργαστούμε για την πραγματοποίηση τους.
*μέλος της Κ.Ε. της Δημοκρατικής Αριστεράς
