Χαλκεία, κακόσημα χαλκεία, που μηχανορραφούσαν και δεν δημιουργούσαν, δούλευαν από πολύ παλιά. Ας πούμε από τον καιρό που, με τον Πίνδαρο, το ρήμα «χαλκεύω» άρχισε να χρησιμοποιείται και με μεταφορική σημασία. Για παράδειγμα, σαν χαλκείο που έβλαψε σοβαρότατα την εικόνα των Κρητών, για να υιοθετήσουμε τη σημερινή ορολογία, λειτούργησε η τραγική ποίηση, με τη δυσάρεστη φήμη που σκόρπιζε από τη σκηνή για την κακία και την αυθαιρεσία του Μίνωα («ως χαλεπού και βιαίου γενομένου», λέει ο Πλούταρχος στον Βίο του Θησέα). Και ήταν τόσο διαβρωτική η σπορά απαξιωτικών φημών στα θέατρα, γεμάτα πάντοτε, ώστε να καταφέρει να καλύψει όσα τιμητικά αφιέρωσαν στον Μίνωα και οι δύο επικοί, ο Ομηρος και ο Ησίοδος. «Εοικε γαρ όντως χαλεπόν είναι φωνήν εχούση πόλει και μούσαν απεχθάνεσθαι», συμπεραίνει ο Πλούταρχος. Είναι, στ’ αλήθεια, κακό να σε μισεί πόλη που έχει στη διάθεσή της φωνή και μούσα.
Στις μέρες μας, έχει κανείς ώρες ώρες την αίσθηση ότι έτσι διαδικτυωμένοι όπως περνούμε τον χρόνο μας, με τα δάχτυλά μας να ερωτοτροπούν συνεχώς με κάποιο πλήκτρο, ζούμε μέσα σε ένα τεράστιο χαλκείο. Δεν είναι πια κάτι μετρήσιμο – οι εννιά μούσες, οι δέκα εφημερίδες, τα πέντε κανάλια. Τώρα, δυνάμει, οι παραγωγοί ειδήσεων είναι όσοι και οι καταναλωτές τους, οι διακινητές ψευδών ισάριθμοι με τα θύματά τους. Δεν μιλάω για τον επώνυμο, υπογεγραμμένο λόγο, που παίρνει την ευθύνη του ακόμα κι όταν συκοφαντεί, οπότε εισπράττει χλεύη, αλλά για τον ανώνυμο ή ψευδώνυμο, που διεκδικεί (και συχνά αποκτά) στο Διαδίκτυο το ίδιο μερίδιο στην εγκυρότητα με ό,τι πιο επίσημο, ό,τι περισσότερο τεκμηριωμένο. Ετσι, μέσα στο τρίγωνο Παραπληροφόρηση – Υποπληροφόρηση – Αποπληροφόρηση, στις κορυφές του οποίου βρίσκονται ανέκαθεν θρονιασμένα τα κατεστημένα μίντια, βρίσκουν πολύ χώρο να δουλέψουν, δίχως δηλωμένη πατρότητα και δίχως ανάληψη ευθύνης, οι τυπικά εξωσυστημικοί κατασκευαστές, αναπαραγωγοί και μεταπράτες ψευδών, που αποτελούν ήδη ένα νέο σύστημα, επιθετικότατο και εξουσιαστικότατο. Οταν ο Οδυσσέας Ελύτης έλεγε στη «Μαρία Νεφέλη» ότι «Την αλήθεια την “φτιάχνει” κανείς ακριβώς όπως φτιάχνει και το ψέμα», μάλλον δεν θα φανταζόταν ότι έδινε έναν προφητικό ορισμό της θρυλικής πια μετα-αλήθειας.
Και επειδή πλέον ακόμα και εκλογικά αποτελέσματα επηρεάζονται λίγο ή πολύ από την παραπληροφόρηση, Αμερικανοί και Βρετανοί ερευνητές τριών πανεπιστημίων πειραματίστηκαν και συναποφάσισαν να προτείνουν τη χρήση εμβολίου κατά της ασθένειας των ψευδών ειδήσεων, ιδιαιτέρως μεταδοτικής. Πώς στα τυπικά εμβόλια εισάγεται στον οργανισμό μας μικρή δόση εξασθενημένου μικροβίου; Προτείνουν λοιπόν να εκτιθέμεθα σε επίσης μικρή δόση παραπληροφόρησης, ώστε να δημιουργούμε αντισώματα. Εύκολο ακούγεται μα πιθανότατα είναι ακατόρθωτο. Οπως έχει φανεί, η πολύχρονη έκθεσή μας στα ψεύδη μάς κάνει περισσότερο τρωτούς. Δεν ενισχύει την άμυνά μας.
Via : www.kathimerini.gr
