Νίκος Γραικούσης*
Κάθε στιγμή της ζωής μας είμαστε αποδέκτες πολλών πληροφοριών επί παντός επιστητού, από κάθε λογής πηγή πληροφόρησης.
Από την εφημερίδα, την τηλεόραση και το ραδιόφωνο μέχρι το διαδίκτυο και τα μέσα κοινωνικής δικτύωσης.
Από τον κάθε είδους ‘’ειδικό’’ μέχρι και το φίλο και το γνωστό που μαζί του έτυχε να πίνουμε καφέ!
Το ερώτημα είναι αν η πληθώρα αυτή των πληροφοριών με την οποία βομβαρδιζόμαστε καθημερινά, αποτελεί τη βάση για μια αξιόπιστη πηγή γνώσης, για να μπορούμε με αυτή να παίρνουμε καλύτερες αποφάσεις για τη ζωή μας.
Κάθε πληροφορία για να μετατραπεί σε γνώση απαιτεί την επεξεργασία της με δύο εργαλεία.
Το πρώτο εργαλείο είναι η τεχνική δυνατότητα να κρίνουμε το αληθές ή το ψευδές του περιεχομένου της.
Να είμαστε δηλαδή γνώστες του αντικειμένου στο οποίο αναφέρεται η πληροφορία.
Αν κάποιος μας συστήνει ένα φάρμακο για τον πονοκέφαλο που μας ταλαιπωρεί θα πρέπει να έχουμε την ικανή ποσότητα και ποιότητα ιατρικών γνώσεων για να κρίνουμε την πληροφορία που λάβαμε.
Γίνεται εύκολα αντιληπτό ότι κανένας άνθρωπος δεν διαθέτει την ικανότητα να μετατρέπει άμεσα κάθε πληροφορία σε γνώση γιατί κανείς δεν μπορεί να είναι γνώστης των πάντων.
Αν έχεις την τύχη και η πληροφορία άπτεται του γνωστικού σου αντικειμένου, εύκολα μπορείς να την αξιολογήσεις και σε θετική περίπτωση να αυξήσεις τις γνώσεις σου.
Το δεύτερο εργαλείο, το οποίο έχει τη δυνατότητα να αποκτήσει ο καθένας μας, είναι η ικανότητα της κριτικής και αναλυτικής σκέψης.
Φυσικά η δυνατότητα ανάπτυξης κριτικής και αναλυτικής σκέψης είναι θέμα γενικότερης παιδείας, μόρφωσης, ανατροφής, χαρακτήρα και προσωπικότητας.
Είναι επίσης μια δυναμική και δια βίου αναπτυσσόμενη διαδικασία που την έχεις είτε λιγότερο είτε περισσότερο.
Η κριτική και αναλυτική σκέψη λειτουργεί ως άμεσο φίλτρο για το διαχωρισμό της ανοησίας από την πληροφορία, ενώ δίνει την ικανότητα επεξεργασίας της πληροφορίας λίγο πριν αυτή μετατραπεί σε γνώση.
Ένα ‘’τέχνασμα’’ που μπορούμε να κάνουμε για να αυξήσουμε την αξιοπιστία των παραπάνω εργαλείων είτε τα διαθέτουμε είτε όχι, είναι να αναθέσουμε σε κάποιον τρίτο, για τον οποίο πιστεύουμε ότι τα διαθέτει, να μας πει τη γνώμη, τη θέση και την άποψη του.
Σε αυτή την περίπτωση όμως πρέπει να γνωρίζουμε πολύ καλά από ποια οπτική γωνία βλέπει τα πράγματα ο τρίτος ‘’ειδικός’’.
Αν ταυτίζεται με τα συμφέροντα μας, αν είναι συνοδοιπόρος ή αν βρίσκεται στην αντίπερα πολιτική, οικονομική ή κοινωνική πλευρά από εμάς.
Καλό θα είναι να επιλέξουμε έναν από κάθε παραπάνω κατηγορία για να έχουμε μια σφαιρική και ολοκληρωμένη άποψη για την πληροφορία που θέλουμε να μετατρέψουμε σε γνώση.
Η αρχή και το ποιο σημαντικό είναι να διαχωρίσουμε στο μυαλό μας την έννοια της πληροφορίας από αυτή της γνώσης και να θέσουμε τους όρους για τη μετάβαση από την μία στην άλλη.
*Ο Νίκος Γραικούσης είναι μέλος του Δικτύου Ανανεωτικής Αριστεράς
