Η Καταλωνία δεν τρόμαξε τις αγορές

Ακόμη και αν η προσπάθεια της Καταλωνίας να κερδίσει την ανεξαρτησία της συνιστά τη χειρότερη πολιτική κρίση που περνάει η Ισπανία εδώ και δεκαετίες, δεν είναι ωστόσο ούτε Grexit, ούτε Brexit, ούτε Frexit για τους ξένους επενδυτές. Οι ξένοι που έχουν επενδύσει σε ισπανικές μετοχές και ομόλογα –αλλά και όσοι έχουν επενδύσει γενικότερα στην Ευρωζώνη– είχαν απορρίψει από την πρώτη στιγμή τη σύγκριση της καταλανικής κρίσης με τη σειρά κρίσεων που είχε πλήξει την Ευρωζώνη μεταξύ 2010 και 2012.

Αν και η πλουσιότερη περιφέρεια της Ισπανίας έχει μεγαλύτερη οικονομική δύναμη από την Ελλάδα, τη Φινλανδία ή την Πορτογαλία, τα ισπανικά και καταλανικά περιουσιακά στοιχεία δεν έχουν πληγεί ιδιαίτερα, σημάδι πως οι αγορές αντιμετωπίζουν την κρίση σε μεγάλο βαθμό ως εσωτερικό ζήτημα, θεωρώντας πως αποτελεί μικρή ή ανύπαρκτη απειλή για τα κρατικά ομόλογα ή τον τραπεζικό τομέα της Ευρωζώνης. Ο δείκτης εταιρειών υψηλής κεφαλαιοποίησης του χρηματιστηρίου της Μαδρίτης ΙΒΕΧ 35 έχει υποχωρήσει κατά 7% από το υψηλό έτους, ωστόσο παραμένει κατά 10% ενισχυμένος σε σχέση με την αρχή του 2017. Η απόδοση του ισπανικού δεκαετούς ομολόγου και η διαφορά (spread) με το αντίστοιχο γερμανικό είναι χαμηλότερη σε σχέση με την αρχή του έτους. Η συναλλαγματική ισοτιμία του ευρώ μόλις και μετά βίας υποχώρησε.

Ο λόγος είναι πως η καταλανική απειλή είναι πολύ μικρότερη σε σχέση με τις απειλές της περιόδου 2010-2012, τόσο για το χρηματοπιστωτικό σύστημα όσο και για το ΑΕΠ. Το δημόσιο χρέος της Καταλωνίας, στα 77 δισ. ευρώ, είναι περίπου το ένα τέταρτο του ελληνικού. Επιπλέον, τα 52,5 δισ. ευρώ τα έχουν δανείσει Ισπανοί, ομόλογα ύψους 8,1 δισ. κατέχουν ισπανικές τράπεζες και τα υπόλοιπα 16 δισ. επενδυτές από τον υπόλοιπο κόσμο. Η έκθεση διεθνών επενδυτών στην Καταλωνία είναι υπερβολικά μικρή ώστε να προκαλέσει αναστάτωση στην Ευρωζώνη, ακόμη και αν χρεοκοπούσε η Καταλωνία, ενώ περιορισμένες θα ήταν οι επιπτώσεις και για την ίδια την Ισπανία. Το χρέος της Καταλωνίας προς Ισπανούς αποτελεί μόλις το 4,75% του συνόλου του ισπανικού δημοσίου χρέους.

Η κήρυξη ανεξαρτησίας δεν θα οδηγούσε από μόνη της ούτε σε κρατική χρεοκοπία ούτε σε έξοδο ενός κράτους-μέλους από την Ευρωζώνη, προοπτική που είχε σπείρει πανικό στις αρχές της δεκαετίας, δεδομένης της ανησυχίας πως θα ακολουθούσαν και άλλα μέλη, καθώς και της πίεσης στο τραπεζικό σύστημα και του νομικού προηγούμενου. Οι πιθανότητες για απόσχιση της Καταλωνίας ήταν ανέκαθεν μικρές. Ενας από τους σημαντικότερους επενδυτές σε καταλωνικά ομόλογα θεωρεί πως η απόπειρα της περιφέρειας να ανεξαρτητοποιηθεί ήταν ανέκαθεν αμφίβολη από νομικής απόψεως. «Η Ελλάδα ήταν τελείως διαφορετική ιστορία – αμφισβητούνταν η ίδια η συμμετοχή της Ελλάδας στη νομισματική ένωση. Στην Καταλωνία, ποτέ δεν ήταν συνταγματική η ανεξαρτησία, δεν υπήρχε νομική βάση», λέει ο Μαρκ Ντάουντινγκ, υψηλόβαθμος διαχειριστής χαρτοφυλακίου της BlueBay Asset Management.

Τελικά, με την ανεξαρτητοποίηση της Καταλωνίας να είναι απίθανη ανέκαθεν, η υπόθεση αποδείχθηκε «τρικυμία σε ποτήρι νερού» για τις χρηματοπιστωτικές αγορές, προσθέτει ο Ντάουντινγκ. Η διαφορά μεταξύ της απόδοσης των καταλανικών και των ισπανικών ομολόγων είχε αυξηθεί στο υψηλότερο επίπεδο του τελευταίου έτους μετά το δημοψήφισμα της 1ης Οκτωβρίου, πλέον όμως έχει περιοριστεί στις 250 μονάδες βάσης, δηλαδή στο χαμηλότερο επίπεδο από τα μέσα Ιουλίου.