Με αφορμή την ημέρα μνήμης για το Ολοκαύτωμα, ζητήσαμε από την αγωνίστρια Μπέτυ Βακαλοπούλου να μας μιλήσει, με αφετηρία την εμπειρία της από τα στρατόπεδα συγκέντρωσης και τα κατοπινά βιώματά της ως ενεργή, μέχρι και σήμερα, πολίτης.
Επιμέλεια: Ζωή Γεωργούλα
*Νομίσαμε ότι με το τέλος του 2ου παγκόσμιου πολέμου και την εμπειρία του Ολοκαυτώματος δεν θα ξαναζήσουμε παραπλήσιας μορφής εγκλήματα κατά της ανθρωπότητας. Σήμερα υπάρχουν γεγονότα που μας δείχνουν ότι αυτό αμφισβητείται, όπως, για παράδειγμα, το Γκουαντάναμο ή το Αμπού Γκράιμπ. Εσύ, ως αυτόπτης μάρτυρας τότε και ενεργός πολίτης σήμερα, τι σκέφτεσαι γι‘ αυτό;
-Δεν μπορώ να σκεφτώ πιο ταιριαστή απάντηση από την, αφιερωμένη στις Εβραίες και στους Εβραίους συγκρατούμενους, ομιλία μου στην επετειακή γιορτή της απελευθέρωσης του στρατοπέδου του Ράβενσμπρουκ στις 21.4.2002):
«Ξέρω πόσα προσφέρατε στην Ευρώπη και τον κόσμο σε δεξιότητα, τέχνες, επιστήμες, και πόσους διωγμούς εισπράξατε από αιώνα σε αιώνα με αποκορύφωμα το Ολοκαύτωμα.
Στα δύο στρατόπεδα που βίωσα, το Ράβενσμπρουκ και το Λάγκερ Ντράι, «υποκατάστημα» του Μπούχενβαλντ, αναπτύχθηκαν πολύ στενές φιλίες ανάμεσα σε Ελληνίδες κι Εβραίες.
Λίγες μέρες πριν το άδειασμα του 2ου στρατοπέδου και την αναγκαστική παλινδρομική πορεία μέσα στη Σαξωνία, με στόχο την έξοδό μας από το συμμαχικό κλοιό, είτε για ομηρία με ανταλλάγματα, είτε για ομαδική εκτέλεση, μας φέρανε από εργοστάσια χημικών δηλητηρίων, νέα κορίτσια οικογενειών που είχαν αφανιστεί στο Άουσβιτς. Τα μαλλιά τους ήτανε πρασινογάλαζα σαν της νεράιδας του Πινόκιο, από τα δηλητήρια.
Τις είχανε σε χωριστό περίβολο. Μόλις μάθαμε ότι ανάμεσά τους ήταν και δέκα Ελληνίδες από τη Θεσσαλονίκη, πήγαμε να τις βρούμε. Φαντάζεστε την δική τους και δική μας χαρά! Όταν βγήκαμε από τον περίβολο μας υποδέχτηκαν με βούρδουλα τόσο η «αουφζέριν» υπηρεσίας όσο κι η πολωνέζα επικεφαλής των κρατουμένων, επειδή εμείς οι «Άριες» κάναμε παρέα με Εβραίες. Το αίσθημα ντροπής και αηδίας για τη φυλετική διάκριση ήταν πολύ πιο έντονο από το σωματικό πόνο! Πηγαίναμε κάθε βράδυ να τις βρούμε αντιμετωπίζοντας όλο και χειρότερα βασανιστήρια.
Μέσα στα στρατόπεδα και πίσω στην Ελλάδα είχα ένα αγιάτρευτο αίσθημα ενοχής, επειδή η δικιά σας μοίρα ήταν τόσο χειρότερη από τη δικιά μας… Σε κάθε μου δημόσια περιγραφή, στην τηλεόραση, στα γραφτά μου για τα στρατόπεδα, δεν παρέλειπα να τονίσω τις τρισχειρότερες δικές σας συνθήκες ζωής και θανάτου… Το αίσθημα ενοχής μειώθηκε όταν είδα τα βίντεο των απανθρακωμένων αμάχων της Σάμπρα και της Σατίλα.
Ήρθα στις επετειακές εκδηλώσεις του Ράβενσπρουκ χωρίς ενθουσιασμό, αφού το Ισραήλ εξοντώνοντας με τη σειρά του, με πρωτοφανή αγριότητα, έναν αδύνατο λαό, ακυρώνει καθημερινά το χρέος των Γερμανών, το χρέος όλων μας απέναντί σας.
Σπάστε το νέο άξονα Μπους – Σαρόν, διώξτε τον Σαρόν, μην τον αφήνετε να μας κάνει να ξεχάσουμε τον Χίτλερ και το Ολοκαύτωμα. Στη «γη της επαγγελίας» υπάρχει χώρος για όλους. Και για σας που ξαναβρήκατε μια πατρίδα και γι‘ αυτούς που σκοτώνει ο Σαρόν για να τους την πάρει. Ζήστε πλάι-πλάι, βοηθήστε τους, κάντε την Έρημη Χώρα πραγματική Γη της Επαγγελίας, κέντρο φώτων και πολιτισμού για μια Ασία, που από τη Δύση μόνο υποανάπτυξη, ανέχεια και ακριβοπληρωμένα όπλα έχει πάρει».
*Η αμφισβήτηση του Ολοκαυτώματος και η προσπάθεια να ξαναγραφτεί η ιστορία αυτής της περιόδου σχετίζονται με την αναζωπύρωση του ρατσισμού ή συμβαίνει κάτι βαθύτερο στις ευρωπαϊκές κοινωνίες;
-Δεν θά ‘λεγα «αναζωπύρωση» αλλά διαιώνιση από, ευτυχώς λίγους, αμετανόητους. Το φαινόμενο Γκαροντί δεν είχε πολλούς μιμητές. Η ίδια η χώρα του ανεπανάληπτου εγκλήματος κατά της ανθρωπότητας, δεν τόλμησε ποτέ να προβάλει κάποια δικαιολογία, να υποβαθμίσει έστω ελάχιστα αριθμούς και μεγέθη της φρίκης.
Αντίθετα, φέρθηκε και φέρεται ανέντιμα, σωπαίνοντας συστηματικά για τις τρισχειρότερες Σάμπρες – Σατίλες που συνεχίζονται. Βρέθηκα στο Βερολίνο σε μια από τις χειρότερες Ιντιφάντες. Για τα γερμανικά ΜΜΕ απλά δεν υπήρχε! Καμιά αναφορά σε σφαίρες εναντίον παιδιών που πετούσαν πέτρες! Σε πάμφτωχους οικισμούς που κατεδάφιζαν τα ισραηλινά τανκς. Σε αποκλεισμούς από νερό και τροφή. Πιθανά, δεν το έλεγξα, καμιά αναφορά και στην τελευταία εκατόμβη της Γάζας.
*Ο ναζισμός στράφηκε και εναντίον κομμουνιστών. Πώς εξηγείται το γεγονός της προσπάθειας που γίνεται για εξομοίωση του κομμουνισμού και του ναζισμού;
-Γι‘ αυτό έχουν δοθεί έγγραφες απαντήσεις στην «Αυγή», τόσο από τον Α. Ελεφάντη (Κ.Α., 8.1.2010) όσο κι από εμένα: […] Όταν οι Αγγλοι πέφτανε στη θάλασσα, οι Γάλλοι παρέδιδαν τη γραμμή Μαζινό με σύνθημα το «pourquoi» κι οι ευρωπαϊκές χώρες (πλην Γιουγκοσλαβίας κι Ελλάδας) παραδίδονταν σχεδόν αμαχητί, […] η χώρα του «εγκληματικού κομμουνισμού» αντιστάθηκε. Τα είκοσι εκατομμύρια των «εγκληματιών» νεκρών της, έσωσαν την Ευρώπη, της χάρισαν πενήντα χρόνια ειρήνης, κοινωνικού κράτους, ευημερίας, πολιτισμού, αγαθών που η «αθώα», η «καλοκάγαθη» αγορά τώρα καταστρέφει. Όσο για μας, στο παρά πέντε ενός μαρτυρικού αργού θανάτου, μας έσωσαν οι «εγκληματίες» της στρατιάς του Στάλινγκραντ στο συμμαχικό κλοιό της Σαξωνίας. Τις εικόνες των στρατιωτών της κινηματογραφικής «Πτώσης» που μπαίνανε στις γερμανικές πόλεις χορεύοντας Καζατσιόκ και τα βράδια ψυχαγωγούσαν στις γειτονιές το λαό των δημίων τους (πού βρέθηκαν τόσα ακορντεόν στον σοβιετικό στρατό;) τις έχω βιώσει. […]
Όμως αυτό το ξαφνικό πυροτέχνημα της αναβίωσης του αντικομμουνισμού, πού στοχεύει;
Έναν από τους λόγους αναλύει ο Α. Ελεφάντης στο εξαίρετο άρθρο «Ιστορικός αναθεωρητισμός: κομμουνισμός = ναζισμός».
Επισημαίνω έναν ακόμα λόγο σχεδόν ταυτόσημο με τον πρώτο. Είναι αντίδοτο στις φωνές που ολοένα πυκνώνουν για τα εγκλήματα του Μπους, του Μπλερ, αντίδοτο στον κίνδυνο να λογοδοτήσουν για εγκλήματα κατά της ανθρωπότητας, όσοι και όταν απογυμνωθούν από κάθε εξουσία. Μαζί κι η κάθε άλλο παρά αθώα Ευρώπη (Αφγανιστάν, Γιουγκοσλαβία, πόλεμος κι εμπάργκο που σκότωσε πεντακόσιες χιλιάδες μικρά παιδιά στο Ιράκ). Η ισοπέδωση, η ταύτιση, η θεωρία των πολλών «εγκληματιών» διαχέει ευθύνες και βολεύει. Ντροπή Ευρωπαίοι!
*Βιώνουμε φαινόμενα αντισημιτισμού, παράδειγμα ο διπλός εμπρησμός της Συναγωγής στα Χανιά. Συνδέονται με την αμφισβήτηση του Ολοκαυτώματος ή με αντιλήψεις που συγχέουν την κρατική πολιτική του Ισραήλ με τον εβραϊσμό;
-Στην Ελλάδα τα φαινόμενα αντισημιτισμού είναι μεμονωμένα. Αλλά φοβούμαι ότι «οι αντιλήψεις που συγχέουν την (όχι μόνο) κρατική πολιτική του Ισραήλ με τον εβραϊσμό», νομιμοποιούνται όταν πολλοί Έλληνες – Εβραίοι, που ειλικρινά εμείς δεν τους ξεχωρίζουμε (εκτός από φασίστες και παλιάς κοπής ρατσιστές, οι νέας κοπής έχουν νεώτερους πάμπολλους στόχους), οργίζονται για την κριτική στο Ισραήλ και το δικαιώνουν απόλυτα. Ευτυχώς υπάρχουν κι Ελληνοεβραίοι που αγωνίζονται υπέρ της λύσης του παλαιστινιακού.
*Πες μας μια ανάμνηση από το Ολοκαύτωμα που δεν σβήνει με το χρόνο.
-Η «ανάμνηση που δεν σβήνει με το χρόνο» έπεται του Ολοκαυτώματος κατά πενηνταεφτά χρόνια. Στην ίδια επετειακή γιορτή του Ράβενσμπρουκ (21.4.2002) έγινε προσκλητήριο όλων των νεκρών του, αντιστασιακών κι Εβραίων, με όνομα, επώνυμο, ηλικία κι απόθεση στο χώμα ενός γαρίφαλου για τον καθένα. Οι ηλικίες των Εβραίων κυμαίνονταν από τα 95 χρόνια ως τη μία εβδομάδα, τη μία, τη μισή, τη μηδενική ώρα. Οι τελευταίες ήταν των νεογέννητων εβραιόπουλων που επιβίωναν μέσα στη μήτρα πεινασμένων-μισοπεθαμένων μανάδων και πέθαιναν μόλις την εγκατέλειπαν. Σε κάποιες περιπτώσεις το επόμενο όνομα ήταν της μάνας. Κλαίω σπάνια, αλλά θυμήθηκα την παιδίατρο του γιου μου, που μιλούσε για την «αφάνταστη δύναμη επιβίωσης των νεογέννητων» και κρύφτηκα για να μη γίνω θέαμα. Εκείνα τα μωρά είχαν στερηθεί κι αυτήν τη δύναμη. Τι πιο σπαρακτικό!
Εκδήλωση με αφορμή την επέτειο του Ολοκαυτώματος
Το Εβραϊκό Μουσείο Ελλάδος, στο πλαίσιο κύκλου εκδηλώσεων που οργανώνει, με αφορμή την Εθνική Ημέρα Μνήμης του Ολοκαυτώματος (27 Ιανουαρίου), οι εκδόσεις «Μελάνι» και η Ελληνοαμερικανική Ένωση σας προσκαλούν την Πέμπτη 11 Φεβρουαρίου, στις 8 μ.μ., στο θέατρο της Ελληνοαμερικανικής Ένωσης (Μασσαλίας 22, Κολωνάκι, τηλ. 2103680900, εσωτ. 147), σε εκδήλωση για την παρουσίαση του νέου ποιητικού βιβλίου του Ιωσήφ Βεντούρα «Κυκλώνιο». Θα μιλήσουν οι: Νάνος Βαλαωρίτης, ποιητής, Γιώργος Κόκκινος, ιστορικός (πανεπιστήμιο Αιγαίου), Κώστας Κουτσουρέλης, ποιητής, Βαγγέλης Χατζηβασιλείου, κριτικός. Θα παίξει βιολί ο Γιάννης Παπαδόπουλος.
Via : www.epohi.gr
