Υπήρξε το κίνημα που έβαλε οριστικό τέλος στη φασιστική δικτατορία Σαλαζάρ στην Πορτογαλία.
Ένα σχεδόν αναίμακτο κίνημα του πορτογαλικού στρατού που εκδηλώθηκε τις πρώτες πρωινές ώρες της 25ης Απριλίου 1974 τερματίζοντας μια στυγνή δικτατορία που διήρκεσε περίπου μισό αιώνα.
Η κίνηση που «έριξε» τη χούντα της Πορτογαλίας, έμεινε στην ιστορία με το όνομα «Επανάσταση των Γαρυφάλλων», καθώς οι χιλιάδες Πορτογάλοι που ξεχύθηκαν στους δρόμους προέτρεψαν τους κυβερνητικούς στρατιώτες να ενωθούν με τους επαναστάτες και να βάλουν στις κάννες των όπλων τους από ένα κόκκινο γαρίφαλο σε ένδειξη ειρήνης και συμφιλίωσης.
Στις 28 Μαΐου του 1926, πραξικοπηματίες στρατιωτικοί εγκατέστησαν στην Πορτογαλία μια φασιστική δικτατορία με επικεφαλής τον Αντόνιο ντε Ολιβέιρα Σαλαζάρ. Το δικτατορικό καθεστώς ονομάστηκε «Estado Novo» (Νέο Κράτος) και έμεινε στην εξουσία έως το 1974, δηλαδή για 48 χρόνια. Από το 1968 και μετά τον Σαλαζάρ διαδέχθηκε ο Μαρσέλο Καετάνο.
Από το 1961 έως το 1974 το καθεστώς διεξήγαγε πόλεμο για να διατηρήσει τον έλεγχο των αποικιών της στην Αφρική. Είχε αποβεί ιδιαίτερα δαπανηρός και ξεσήκωσε τις αντιδράσεις των φιλοδημοκρατικών και φιλοκομμουνιστικών μελών του Πορτογαλικού στρατού. Συγκροτήθηκε λοιπόν το Κίνημα των Ενόπλων Δυνάμεων που στράφηκε εναντίον της πορτογαλικής Χούντας.
Το ξημέρωμα της 25ης Απριλίου 1974, με αρχηγό τον ταγματάρχη Οτέλο Σαράιβα ντε Καρβάλιο εκδηλώθηκε η εξέγερση. Στις 12.20 τα ξημερώματα ακούστηκε από το ραδιόφωνο το τραγούδι «Γκράντολα, μελαψή πόλη» («Grandola, Vila Morena») του αντιστασιακού τραγουδιστή Ζέκα Αφόνσο που αποτέλεσε το γενικό πρόσταγμα της επανάστασης.
Τα μέλη του Κινήματος κατέλαβαν στρατηγικά σημεία εξουσίας σε όλη χώρα. Αν και απηύθυναν έκκληση στους κατοίκους της Λισαβόνας να μείνουν στα σπίτια τους, χιλιάδες βγήκαν στους δρόμους και αναμείχθηκαν με τους στρατιώτες των επαναστατών, βάζοντας γαρίφαλα στις κάννες των όπλων τους. Έξι ώρες μετά η Χούντα είχε καταρρεύσει. Οι πολιτικοί κρατούμενοι απελευθερώνονται από τις φυλακές, οι εργάτες καταλαμβάνουν τα εργοστάσια, ενώ ακτήμονες αγρότες καταλαμβάνουν εκτάσεις γαιοκτημόνων και δημιουργούν αυτοδιοικούμενους συνεταιρισμούς. Επιπλέον αμέσως μετά την Επανάσταση, η Πορτογαλία προχώρησε σε συνομιλίες για την ανεξαρτησία των αποικιών της στην Αφρική.
Στις 28 του Απρίλη επιστρέφει στην Πορτογαλία από το Παρίσι ο ηγέτης του Σοσιαλιστικού Κόμματος, Μάριο Σοάρες. Δυο μέρες αργότερα επιστρέφει από τη Μόσχα και γίνεται δεκτός από δεκάδες χιλιάδες λαού ο ηγέτης του Κομουνιστικού Κόμματος, Αλβάρο Κουνιάλ. Οι δύο ηγέτες είναι οι ομιλητές στην κεντρική εκδήλωση της Εργατικής Πρωτομαγιάς, που μετατρέπεται σε ογκωδέστατο συλλαλητήριο για τον εορτασμό της Επανάστασης.
Τη διακυβέρνηση της Πορτογαλίας θα αναλάβει για τα επόμενα δύο χρόνια η επταμελής «Χούντα Εθνικής Σωτηρίας», με επικεφαλής τον στρατηγό Αντόνιο Ριμπέιρο ντε Σπίνολα. Την περίοδο αυτή δόθηκε στους κόλπους σκληρή μάχη για την εξουσία μεταξύ αριστερών και δεξιών αξιωματικών. Επικράτησε η λογική της μετριοπάθειας.
Στις 25 Απριλίου του 1975 διοργανώθηκαν στην Πορτογαλία οι πρώτες ελεύθερες εκλογές, για την ψήφιση νέου συντάγματος. Το 1976 έγιναν εκ νέου εκλογές και η πρώτη συνταγματική πλέον κυβέρνηση ανέλαβε καθήκοντα. Στην Προεδρία ανήλθε ο στρατηγός Αντόνιο Ραμάλιο Εάνες και στην πρωθυπουργία ο σοσιαλιστής Μάριο Σοάρες. Η Πορτογαλία είχε μπει οριστικά σε μια δημοκρατική πορεία και το 1986 έγινε μέλος της Ευρωπαϊκής Ένωσης.
Μαζί με τη Χούντα τερματίστηκε και η αποικιοκρατική εποχή της Πορτογαλίας. Το 1974 ανεξαρτητοποιήθηκε η Γουϊνέα – Μπισάου και σύντομα ακολούθησαν η Μοζαμβίκη, η Αγκόλα, το Σάο Τομέ ε Πρίνσιπε και τα Νησιά του Πράσινου Ακρωτηρίου.
Όμως το κίνημα δεν περιορίστηκε στα σύνορα της Πορτογαλίας, αλλά αποτέλεσε ένα εφαλτήριο για αντίστοιχα κινήματα σε όλη την Ευρώπη. Η «Επανάσταση των Γαρυφάλλων» ήταν η αρχή του «τρίτου κύματος εκδημοκρατισμού», όπως έμεινε στην ιστορία, το οποίο εξαπλώθηκε στην Ελλάδα, την Ισπανία αλλά και τη Λατινική Αμερική.
Via : tvxs.gr/news/san-simera
