γράφει η Καίτη Μυλωνά*
Η κυβέρνηση εν μέσω θέρους και στην κυριολεξία εν μέσω των θερινών διακοπών (09.08.2016), έδωσε στη δημοσιότητα για διαβούλευση Σχέδιο Νόμου με τον τίτλο: «Νέο Θεσμικό πλαίσιο για την άσκηση οικονομικής δραστηριότητας και άλλες διατάξεις». Η διαβούλευση λήγει στις 29 Αυγούστου, ημέρα Δευτέρα, που οι περισσότεροι πολίτες θα έχουν μόλις επιστρέψει από τις διακοπές τους.
Εκτός όμως από το χρόνο που η κυβέρνηση επέλεξε να δώσει στη δημοσιότητα αυτό το νομοσχέδιο, σημασία έχει και το αφήγημα που το συνοδεύει. Και αυτό δεν είναι τίποτε άλλο, από τη σύντομη, μέσα σε μια μέρα ίδρυση βιομηχανικών – βιοτεχνικών μονάδων στην Ελλάδα. Να ξεφύγουμε, επιτέλους από τη γραφειοκρατία.
Ναι, να ξεφύγουμε, αλλά αυτό να μην γίνει σε βάρος της υγείας των πολιτών – καταναλωτών και σε βάρος του περιβάλλοντος. Γιατί αυτό κάνει το σχέδιο νόμου, βιαιοπραγεί ενάντια στη δημόσια υγεία και στο περιβάλλον. Κι αυτό το εξηγούμε παρακάτω στις παρατηρήσεις που κάνουμε στα επίμαχα άρθρα.
Από τις παρατηρήσεις φαίνεται, ότι εν ονόματι της γρήγορης ίδρυσης επιχειρήσεων παρακάμπτουμε όλη τη διαδικασία της έκδοσης άδειας λειτουργίας, που σημαίνει όλες τις διαδικασίες, ώστε να διασφαλιστεί, ότι τα παραγόμενα τρόφιμα από μια επιχείρηση θα είναι ποιοτικά και ασφαλή για την υγεία του καταναλωτή. Καταργείται στην πράξη και με συνοπτικές διαδικασίες η Αρχή της Προφύλαξης, ότι, δεν θα κυκλοφορεί, δηλαδή, κανένα προϊόν στην αγορά, αν δεν είναι σίγουρο ότι είναι ασφαλές για τη δημόσια υγεία.
Δυστυχώς, αυτό ακριβώς είναι και το αίτημα της Αμερικανικής Κυβέρνησης προς την Ευρωπαϊκή Επιτροπή στο πλαίσιο των συμφωνιών ελεύθερου εμπορίου. Οι ΗΠΑ θεωρούν εμπόδια στο εμπόριο, όσα διασφαλίζουν την υγιεινή των τροφίμων και απαιτούν από την ΕΕ να τα καταργήσει.
Το Υπουργείο Εθνικής Οικονομίας, Τουρισμού και Ανάπτυξης δρομολόγισε – βασιλικότερο του βασιλέως – να τα καταργήσει νωρίτερα, πριν ακόμη τελειώσουν οι διαπραγματεύσεις στην TTIP (εμπορική συμφωνία ΗΠΑ-ΕΕ) και πριν ακόμη ψηφιστεί, εάν και όταν ψηφιστεί, η προσωρινή εφαρμογή της CETA (εμπορική συμφωνία Καναδά-ΕΕ). Προς τι τόση πρεμούρα;
Ο Πρόεδρος της Βουλής των Ελλήνων ίδρυσε μια Επιτροπή, η οποία σκοπό θα έχει να εξετάσει τις επιπτώσεις που οι συμφωνίες ελεύθερου εμπορίου TTIP και CETA θα έχουν στη δημοκρατία, στην υγεία, στην παιδεία, στην ασφάλεια των τροφίμων και στην προστασία του περιβάλλοντος. Καλωσορίσαμε την ίδρυση αυτής της επιτροπής και δηλώσαμε τη διάθεσή μας να συμμετέχουμε στη συζήτηση με τις απόψεις και τις παρατηρήσεις μας.
Η κατάθεση του Σχεδίου Νόμου αποδυναμώνει το έργο της. Τι θα συζητήσει η Επιτροπή όταν, τα ζητήματα, τουλάχιστον για τον τομέα της γεωργίας και των τροφίμων και εν πολλοίς του περιβάλλοντος ρυθμίζονται με το Σχέδιο Νόμου;
Παρατηρήσεις στο Σχέδιο Νόμου
Οι παρατηρήσεις αφορούν στα ζητήματα των τροφίμων που το Σχέδιο Νόμου αναφέρεται.
Οι παρατηρήσεις αυτές έχουν αποσταλεί με τη μορφή σχολίων στη διαβούλευση.
Δημόσιο Συμφέρον – Δημόσια Υγεία – Περιβάλλον
Όλα, σύμφωνα με το Σχ. Ν., πρέπει να εξυπηρετούν το δημόσιο συμφέρον. Σωστά. Η δημόσια υγεία και το περιβάλλον υπάγονται στο δημόσιο συμφέρον; Πουθενά σε ολόκληρο Σχέδιο Νόμου, το οποίο επιχειρεί να ρυθμίσει ζητήματα παραγωγής τροφίμων δεν αναφέρονται οι όροι προστασία της δημόσιας υγείας και προστασία του περιβάλλοντος.
Στο Άρθρο 1 αναφέρεται ότι οι διατάξεις του παρόντος εφαρμόζονται και ερμηνεύονται με σκοπό τη διασφάλιση του ελεύθερου ανταγωνισμού, της αρχής της αειφορίας, της βιώσιμης ανάπτυξης και της ασφάλειας του δικαίου.
Προτείνουμε να προστεθεί: και της προστασίας της δημόσιας υγείας και του περιβάλλοντος.
Άδεια Λειτουργίας – Άδεια Καταλληλότητας
Στο Σχ. Ν. λαμβάνεται πρόνοια για τη μη κατάργηση των διατάξεων περί οικοδομικής άδειας, αλλά όχι περί της Άδειας Λειτουργίας – Άδειας Καταλληλότητας. Αντίθετα, σε άλλα άρθρα (Άρθρα 21, 22, 24 και έμμεσα στο 2) την καταργεί. Η Άδεια Λειτουργίας – Άδεια Καταλληλότητας είναι αυτή που ορίζει τη διαδικασία παραγωγής και ουσιαστικά διασφαλίζει την υγιεινή των τροφίμων και την προστασία του καταναλωτή, ενώ ρυθμίζει και κάποια ζητήματα προστασίας του περιβάλλοντος.
Γι’ αυτό ακριβώς το λόγο συνδέεται με την Αρχή της Προφύλαξης.
Γι’ αυτό, αν καταργηθεί η έκδοση Άδειας Λειτουργίας – Άδειας Καταλληλότητας, αυτόματα καταργείται η Αρχή της Προφύλαξης.
Συγκεκριμένα, η Άδεια Καταλληλότητας ισοδυναμεί με την Άδεια Λειτουργίας, δηλαδή εμπεριέχει και πιστοποιεί, ότι η επιχείρηση θα λειτουργεί με όλες τις προδιαγραφές, ώστε να προασπίζεται η δημόσια υγεία. Στην Άδεια Λειτουργίας περιλαμβάνονται στοιχεία σχετικά με την παραγωγική διαδικασία, το χρησιμοποιούμενο εξοπλισμό, τη διασφάλιση της ποιότητας και της υγιεινής των τροφίμων μέσω της εγκατάστασης συστήματος HACCP, τη διατήρηση αρχείων στα οποία καταγράφονται οι προμηθευτές, οι αγοραστές (με ημερομηνίες, είδος και ποσότητα προϊόντος-τροφίμου, ο αριθμός παρτίδας και η ημερομηνία παραγωγής) και έτσι τηρείται η ιχνηλασιμότητα και επομένως η Αρχή της Προφύλαξης. Ως προς τον εξοπλισμό περιλαμβάνονται στοιχεία για τις επιπτώσεις στο περιβάλλον από τη θερμική και την κινητήρια ισχύ, καθώς και από την ηχορύπανση. Τώρα ισχύει, ότι από μια ισχύ του εξοπλισμού και κάτω, ουσιαστικά υπάρχει απαλλαγή. Περιλαμβάνεται ακόμη και ο τρόπος επεξεργασίας και διάθεσης των εξαιρετικά ρυπογόνων αποβλήτων των επιχειρήσεων παρασκευής τροφίμων και η απόδειξη διασφάλισης ότι αυτά τα απόβλητα δεν θα εισέλθουν στον υδροφόρο ορίζοντα. Περιλαμβάνεται, επίσης, η διατήρηση και ενημέρωση από τον ιδιοκτήτη της επιχείρησης αρχείων που έχουν να κάνουν με τα στοιχεία του προμηθευτή, την ημερομηνία παρασκευής, τα στοιχεία του αγοραστή (χονδρική πώληση) και διάφορα άλλα στοιχεία και έτσι τηρείται η ιχνηλασιμότητα.
Όλα αυτά και άλλα πολλά θα πάψουν να ισχύουν και ο καθένας θα κάνει ό, τι του αρέσει, θα ρίχνει τα απόβλητα στο δρόμο, στα ρέματα, στη θάλασσα.
Αυτά δεν πρέπει να τα επιτρέψουμε.
Γνωστοποίηση
Οι διαδικασίες, που αναφέρονται στον όρο γνωστοποίηση, γίνονται και τώρα με την υποβολή μιας Υπεύθυνης Δήλωσης Έναρξης Δραστηριότητας, στην οποία καταγράφονται τα στοιχεία που έχουν σχέση με την επιχείρηση. Δηλαδή, ο επιχειρηματίας γνωστοποιεί στην αρμόδια υπηρεσία ότι πρόκειται να ιδρύσει μια επιχείρηση που θα παρασκευάζει ένα προϊόν, σε ποιες ποσότητες κλπ. Από τη στιγμή που θα υποβάλλει τη γνωστοποίηση και θα πάρει αριθμό πρωτοκόλλου, είναι νόμιμος να ιδρύσει την επιχείρηση.
Δεν χρειάζεται καμιά διαδικασία σχετικά με την παραγωγική διαδικασία, ούτε για την προέλευση και την υγιεινή των πρώτων υλών, καταργείται δηλαδή η ιχνηλασιμότητα, ενώ σε άλλο άρθρο (Άρθρο 33) καταργείται και η ευθύνη του επιχειρηματία, δηλαδή καταργείται η Αρχή της Προφύλαξης.
Μαζί με την κατάργηση της Αρχής της Προφύλαξης, καταργείται και όλο το αξιακό σύστημα που διέπει την ασφάλεια των τροφίμων και μας έκανε σχετικά περήφανους ως προς την επιδίωξη των ευρωπαϊκών αρχών. Γίνεται φανερό, ότι καταργείται η ευθύνη των επιχειρηματιών να διασφαλίσουν συνθήκες παραγωγής ποιοτικών και υγιεινών τροφίμων, ασφαλών για την υγεία των πολιτών – καταναλωτών. Αυτή η ευθύνη μετατίθεται στις αρμόδιες αρχές, οι οποίες «ευθύς ως λάβουν γνώση των στοιχείων της οικονομικής δραστηριότητας, δύνανται να ασκήσουν τα προβλεπόμενα στην κείμενη νομοθεσία ελεγκτικά τους καθήκοντα». Δηλαδή μεταθέτει την ευθύνη στο πουθενά, όταν είναι γνωστή η κατάσταση που επικρατεί στις αρμόδιες αρχές, έλλειψη προσωπικού για τη διενέργεια των ελέγχων, οι οποίοι ούτως ή άλλως ήταν και θα είναι δειγματοληπτικοί και έλλειψη των αναγκαίων πόρων για τις μετακινήσεις των ελεγκτών. Αν, βέβαια, γίνει κάποια καταγγελία (θα ευχόμαστε να υπάρξουν ρουφιάνοι) ή αν συμβεί κάποια δηλητηρίαση ή αν προκύψει κάποια επιδημία ή μεγάλης έκτασης ζωονόσος ή ζωοανθρωπονόσος (π.χ. νόσος των τρελών αγελάδων) τότε το κράτος θα πάρει μέτρα. Αν μπορέσει βέβαια, γιατί η διαδικασία αυτή θα αντίκειται στα συμφέροντα της επιχείρησης (που μπορεί να είναι ελληνική, αλλά μπορεί να είναι αμερικάνικη επιχείρηση που εξάγει κοτόπουλα πλυμένα με χλώριο και να έχει, ας πούμε, προκαλέσει κρίσεις άσθματος σε παιδιά) και ίσως να εμπίπτει στη δικαιοδοσία του ISDS.
Έγκριση
Μέχρι τώρα στην ισχύουσα νομοθεσία, μετά την έκδοση της Άδειας Λειτουργίας – που προϋποθέτει όλες τις διασφαλίσεις, χορηγείται από τον ΕΦΕΤ Κωδικός Έγκρισης. Τώρα πώς ο ΕΦΕΤ θα δίνει έγκριση, χωρίς τη διασφάλιση της υγιεινής των τροφίμων;
Καταργούμενες διατάξεις – Υγεία Ζώων
Στις καταργούμενες διατάξεις (άρθρα 1 έως 34 του ν. 4262/2014) περιλαμβάνονται οι κατηγορίες δραστηριοτήτων στις οποίες καταργείται η Άδεια Λειτουργίας. Σ’ αυτές υπάγονται και οι: Ομάδα 9η «Βιομηχανικές δραστηριότητες και συναφείς εγκαταστάσεις» και Ομάδα 7η «Πτηνοκτηνοτροφικές εγκαταστάσεις». Οι άλλες ομάδες αφορούν δραστηριότητες που η κατάργηση της Άδειας Λειτουργίας θα έχει σοβαρότατες επιπτώσεις στο περιβάλλον.
Σε όλες αυτές τις ομάδες δραστηριοτήτων καταργείται η Αρχή της Προφύλαξης και σε ό, τι έχει σχέση με την ασφάλεια των τροφίμων, αλλά και σε ό, τι έχει σχέση με την προστασία του περιβάλλοντος. Είναι σημαντικό να σημειώσουμε, ότι για την Ομάδα 7, καταργείται η έκδοση Άδειας Λειτουργίας, δηλαδή η βιοασφάλεια στις πτηνοκτηνοτροφικές εκμεταλλεύσεις με επιπτώσεις για την Ομάδα 9 – αφού καταργείται η απαίτηση οι πρώτες ύλες να προέρχονται από ζώα τα οποία είναι υγιή, δηλαδή καταργείται η δημιουργία συνθηκών ελέγχου των ασθενειών, μη μετάδοσής τους και μη μετάδοσης ασθενειών από τις τοξίνες των νοσογόνων παραγόντων που μεταφέρονται στα τρόφιμα.
Καταστήματα υγειονομικού ενδιαφέροντος
Πρόκειται για καταστήματα που προσφέρουν φαγητό και ποτό, π.χ. εστιατόρια, καφετέριες κ.λ.π. Και σε αυτά καταργείται η Άδεια Λειτουργίας από τη Διεύθυνση Υγείας. Στην αρμοδιότητα της Διεύθυνσης Υγείας υπάγεται η διασφάλιση υγιεινής των χώρων της επιχείρησης, η διασφάλιση της απουσίας εντόμων, ποντικών, μυγών κλπ, η διαχείριση των αποβλήτων, η καθαριότητα των τουαλετών κλπ. Ούτε αυτά ενδιαφέρουν, ας υπάρχουν και λίγα ποντίκια να μας κάνουν παρέα και καμιά μύγα στην τυρόπιτα.
Ενώ, στη νομοθεσία που ισχύει τώρα, ο επιχειρηματίας είναι υποχρεωμένος να κάνει τακτικές μυοκτονίες – απεντομώσεις και να καθαρίζει και να απολυμαίνει τους χώρους της επιχείρησης και επιπλέον να τηρεί σχετικά αρχεία με ημερομηνίες, προμηθευτές των προϊόντων, τα οποία, σημειωτέον, πρέπει να είναι κατάλληλα για βιομηχανίες τροφίμων και βέβαια να δηλώνει πώς θα επεξεργαστεί και πού θα διαθέσει τα απόβλητα της παραγωγικής διαδικασίας και της τουαλέτας.
Υπάρχει, όμως, μια εξαίρεση! Δεν εμπίπτει η δραστηριότητα «Παραγωγή και εμφιάλωση νερού» στην κατάργηση της Άδειας Καταλληλότητας – Λειτουργίας.
Γιατί εξαιρείται μόνο για το νερό; Γιατί προφανώς η αμερικανική κυβέρνηση δεν ενδιαφέρεται για την εξαγωγή εμφιαλωμένου νερού! Ενώ ενδιαφέρεται για την εξαγωγή ορμονούχου βοδινού κρέατος, κοτόπουλων πλυμένων με χλώριο, μεταλλαγμένης σόγιας και γενικότερα μεταλλαγμένων τροφίμων.
Στην επιστολή που στείλαμε ως Πρωτοβουλία STOP TTIP CETA TISA GREECE προς τον Πρόεδρο της Επιτροπής της Βουλής για τις Διατλαντικές Συμφωνίες Εμπορίου και Πρόεδρο του Ελληνικού Κοινοβουλίου, Νίκο Βούτση:
- Καλούμε την κυβέρνηση να αποσύρει το νομοσχέδιο, τηρώντας έστω τα προσχήματα στις διαθέσεις της και να περιμένει την ολοκλήρωση των διαπραγματεύσεων για την TTIP, και την ολοκλήρωση των διαδικασιών μέχρι να ισχύσει η CETA.
- Ελπίζουμε, ότι αυτή η Επιτροπή δεν θα λειτουργήσει, ως το άλλοθι είτε για το διάλογο, είτε για την πιο «εύκολη» ψήφιση κάποιων διατάξεων.
* Η Καίτη Μυλωνά είναι Κτηνίατρος – Εκπρόσωπος της Πρωτοβουλίας STOP TTIP CETA TISA GREECE στην Επιτροπή της Βουλής για τις Διατλαντικές Συμφωνίες Εμπορίου
