Photo: Engin Noyan/Flickr
της Εύας Στάμου
Επιστημονικές μελέτες στα πεδία της κοινωνικής ψυχολογίας κι εγκληματολογίας καταδεικνύουν ότι σε περιόδους μεγάλης κοινωνικής πίεσης και οικονομικής ανασφάλειας -πόλεμος, ανατροπή πολιτεύματος, χρηματοπιστωτική κατάρρευση- παρατηρείται αύξηση της βίας κατά των γυναικών.
Η Ελλάδα δεν είναι η μόνη ευρωπαϊκή χώρα που βιώνει πρόσφατα έντονα προβλήματα. Στη Βρετανία, η κυβέρνηση άρχισε να μοιράζει φυλλάδια με πληροφορίες για την αποτελεσματικότερη προστασία των γυναικών από το κύμα ενδοοικογενειακής και κοινωνικής βίας που θεωρούσαν ότι θα ξεσπάσει κατά τη διάρκεια της κρίσης, από το 2009. Στα φυλλάδια αναγράφονται και οι διευθύνσεις Κέντρων και Καταφύγιων που φιλοξενούν κακοποιημένες γυναίκες και παιδιά.
Το γεγονός ότι οι γυναίκες γίνονται ιδιαίτερα ευάλωτες στη βία του συζύγου, του γιου ή του αδερφού κατά τη διάρκεια αυτής της περιόδου εξηγείται τόσο από την οικονομική εξάρτηση που δημιουργείται ανάμεσα στα μέλη της οικογένειας, όσο και από την ύπαρξη μακροχρόνιων ψυχικών νοσημάτων όπου δεν ακολουθείται φαρμακευτική ή άλλη ενδεδειγμένη αγωγή.
Η οικονομική εξάρτηση ανάμεσα στα ζευγάρια και τα υπόλοιπα μέλη της οικογένειας εντείνεται από την ξαφνική απόλυση ή τη δραματική μείωση μισθού της γυναίκας ή του άντρα. Στη δεύτερη περίπτωση, μάλιστα, άντρες που έχουν γαλουχηθεί με παραδοσιακές ή και φαλλοκρατικές αξίες, νιώθουν ότι η ισορροπία δυνάμεων στην οικογένεια αλλάζει με τρόπους που απειλεί την ταυτότητά τους και ότι γι’ αυτό ευθύνεται, μεταξύ άλλων, η γυναίκα.
Την ίδια στιγμή, η φασιστική ρητορική που αναπτύσσεται από ακροδεξιά κόμματα κατά τη διάρκεια τέτοιων περιόδων ανασφάλειας, καθώς και τα «μάτσο» πρότυπα που προβάλλονται ως η μόνη «ηρωική» αντίσταση στην κρίση, επιδρούν ενθαρρυντικά κι απενοχοποιούν όσους είναι ήδη επιρρεπείς σε επιθετικές συμπεριφορές.
Όσοι, για παράδειγμα, πιστεύουν πως για την κοινωνική ανισότητα και τις περιορισμένες θέσεις εργασίας ευθύνονται συγκεκριμένες ομάδες -όπως οι μετανάστες, οι μαύροι, οι γυναίκες- είναι πιθανό να ξεσπάσουν την απογοήτευση και την οργή τους σε όποιους έχουν άμεση ή εύκολη πρόσβαση, στις γυναίκες δηλαδή και τα κορίτσια του οικογενειακού και κοντινού περιβάλλοντός τους, τις γειτόνισσες, τις συναδέλφους, τις απλές γνωστές.
Αρκετές μάλιστα φορές, όπως επισημαίνουν οι έρευνες, η βίαιη επίθεση μπορεί να πάρει τη μορφή του βιασμού, της σεξουαλικής κακοποίησης ή της παρενόχλησης. Ας μην μας κάνει λοιπόν εντύπωση που το τελευταίο διάστημα και στη χώρα μας πρωτοφανή εγκλήματα μίσους κατά γυναικών -που υποτίθεται ότι σχετίζονται αποκλειστικά με τη σεξουαλική επιθυμία του θύτη- συγκλονίζουν την κοινή γνώμη.
Η απουσία πληροφόρησης του κοινού από τους υπεύθυνους κρατικούς φορείς, η ελλιπής ενημέρωση για την αντιμετώπιση της βίας από τα ίδια τα θύματά της, η συνήθεια της ελληνικής οικογένειας, ιδιαίτερα στις επαρχιακές πόλεις, να καλύπτει την ψυχική ασθένεια αποφεύγοντας την αναζήτηση αρωγής από τους ειδικούς, και η άνοδος της ρητορικής του μίσους, δημιουργούν το ιδεώδες κλίμα για την ανάπτυξη αποκρουστικών φαινομένων βίας.
Η τάση τέλος της ελληνικής κοινωνίας να μη θεωρεί σημαντικά όσα ζητήματα νομίζει ότι δεν σχετίζονται άμεσα με την οικονομική κρίση, διαιωνίζει τη γνωστή νοοτροπία: «Εδώ ο κόσμος καίγεται, με αυτά θ’ ασχολούμαστε τώρα;». Αγνοώντας ή τοποθετώντας στο περιθώριο σημαντικά ζητήματα όπως τα δικαιώματα των παιδιών, των γυναικών, των γκέι, των ατόμων με ειδικές ανάγκες κι άλλων ευάλωτων ομάδων (περιμένοντας υποτίθεται την κατάλληλη στιγμή “μετά την κρίση” όπου, ως δια μαγείας, θα λυθούν όλα) το μόνο που πετυχαίνουμε είναι ν’ αφήνουμε ανυπεράσπιστο το επόμενο θύμα.
Via : www.protagon.gr
