ΜΕΡΟΣ 2ο – ΧΕΙΡΑΦΕΤΗΣΗ – ΟΙ ΤΡΕΙΣ ΠΡΟΥΠΟΘΕΣΕΙΣ
του Νίκου Γραικούση *
Το πολιτικό σύστημα σήμερα στην Ευρώπη, στις ΗΠΑ και σχεδόν σε όλο το κόσμο, χαρακτηρίζεται από μια γενικευμένη ομοιογένεια και σταθερή ιδεολογική ταυτότητα.
Η πολιτική και οικονομική ιδεολογία του νεοφιλελεύθερου καπιταλισμού έχει επικυριαρχήσει στην όποια αντίπαλη ιδεολογία και έχει επικρατήσει όχι μόνο ως οικονομικό και πολιτικό σύστημα, αλλά και σαν τρόπος σκέψης, τρόπος ζωής και τρόπος ανθρώπινης συμπεριφοράς!
Το πολιτικό σύστημα έχει ταυτιστεί με τις ανάγκες του παγκοσμιοποιημένου πλέον χρηματοπιστωτικού καπιταλισμού και δουλεύει με τέτοιο τρόπο ώστε να αμβλύνει τις αντιθέσεις που το ίδιο δημιουργεί, να ρυθμίζει τη συμπεριφορά των θεσμών του και να ισορροπεί να αντίρροπα οικονομικά συμφέροντα που βρίσκονται εντός του.
Όταν ο κ Σόιμπλε επιμένει ότι υπάρχουν κανόνες που πρέπει από όλους να γίνονται σεβαστοί, δεν εννοεί τίποτα περισσότερο από ότι έλεγε η κα Θάτσερ παλαιότερα, πως δεν υπάρχει εναλλακτική και ο παγκοσμιοποιημένος καπιταλισμός αποτελεί μονόδρομο!
Το σημερινό πολιτικό σύστημα θεωρεί φυσιολογικό το ότι 62 άνθρωποι κατέχουν πλούτο όσο οι μισοί άνθρωποι στον πλανήτη και ότι αύριο μια παρέα πέντε – δέκα ατόμων θα κατέχουν το σύνολο του παγκόσμιου πλούτου, με ότι αυτό συνεπάγεται για τη Δημοκρατία και τα ανθρώπινα δικαιώματα.
Φυσικά αυτό δεν είναι κάτι άγνωστο ή πρωτόγνωρο, είναι η ιστορία και η εξέλιξη του καπιταλισμού, για την οποία έχουν γραφεί ολόκληρες εγκυκλοπαίδειες.
Αυτό που έχει σημασία να κατανοήσουμε και μάλιστα με απόλυτο τρόπο σήμερα όσοι δεν ανήκουμε στον ‘’κόσμο του κεφαλαίου,’’ είναι πως το σημερινό παγκοσμιοποιημένο πολιτικό σύστημα δεν μπορεί να ικανοποιήσει τις ανάγκες των ανθρώπων, δεν μπορεί να ικανοποιήσει τις ανάγκες των κοινωνιών.
Είναι προορισμένο να ικανοποιεί τις ανάγκες ελάχιστων που διαρκώς γίνονται ακόμα λιγότεροι.
Άρα η ανάγκη για κάτι διαφορετικό είναι περισσότερο επίκαιρη από ποτέ.
Η αντίληψη γι αυτό το διαφορετικό ξεκινά από μια απλή παραδοχή.
Η λύση, η όποια λύση, δεν βρίσκεται στα χέρια κανενός σωτήρα, καμίας φωτισμένης ηγεσίας ή διανόησης, κανενός καλοπροαίρετου πολιτικού ηγέτη, κανενός κόμματος, καμιάς πολιτικής ένωσης ή αντιπροσωπείας.
Η λύση βρίσκεται σε εμάς, στα χέρια του καθενός από εμάς, του καθένα ξεχωριστά και όλων ταυτόχρονα μαζί.
Δεν υπάρχει κανένας που να ‘’παίζει’’ πολιτικά εντός συστήματος και να είναι ικανός, όσο και να το θέλει, να δώσει τις λύσεις που απαιτούν οι σημερινές ανάγκες της κοινωνίας.
Για το λόγο αυτό η ελπίδα για ένα καλύτερο και διαφορετικό αύριο, πρέπει να μετατοπιστεί από την προσδοκία της συστημικής πολιτικής αλλαγής, στη βεβαιότητα της αλλαγής μέσω μιας μαζικής και ταυτόχρονα εξατομικευμένης κοινωνικής και πολιτικής συμπεριφοράς.
Η πρώτη προϋπόθεση για κάτι διαφορετικό, είναι η συνειδητοποίηση ότι το σημερινό πολιτικό σύστημα αδυνατεί να δώσει λύσεις στα προβλήματα της κοινωνίας, ενώ η λύση βρίσκεται στα χέρια του καθενός από εμάς.
Και επειδή το παράδειγμα είναι πιο δυνατό από τον ορισμό, παραθέτω δύο παραδείγματα για την καλύτερη κατανόηση.
Αν αποφασίζαμε όλοι μας να ξοδεύουμε το ένα δέκατο του εισοδήματός μας σε προϊόντα που παράγονται από συνεταιρισμούς, κάνοντας στην αρχή την παράλογη για το σύστημα, θυσία να τα αγοράζουμε ακόμα και ακριβότερα, τότε σύμφωνα με τα στοιχεία του 2015, 250.000 Ελληνικές οικογένειες θα είχαν μέσο ετήσιο εισόδημα 30.000 ευρώ, χωρίς καμιά από αυτές να ανήκει στον κόσμο του κεφαλαίου, γιατί θα επρόκειτο για παραγωγούς που θα εισέπρατταν οι ίδιοι τα οφέλη της εργασίας τους.
Στην περίπτωση αυτή θα δημιουργούταν μέσα σε μια ημέρα ένας άλλος τρόπος διανομής του πλούτου, άμεσος, δίκαιος, από τα κάτω προς τα επάνω.
Στην πραγματικότητα θα δημιουργούταν άμεσα μια επανάσταση στο χώρο της οικονομίας, σιωπηλή, απόλυτα ‘’νόμιμη’’ εντελώς ριζοσπαστική και άκρως αποτελεσματική και χωρίς να ανοίξει μύτη!
Τόσο απλά και τόσο γρήγορα!
Αν αποφασίζαμε πάλι, το νέο αυτοκίνητό μας να έχει μήκος μισό μέτρο λιγότερο από το προηγούμενο, τότε θα λύναμε αυτόματα, το 20% του κυκλοφοριακού προβλήματος των πόλεων μας, με την αντίστοιχη μεγιστοποίηση της ποιότητας της ζωής, και με κέρδος το όποιο οικολογικό αποτύπωμα μιας τέτοιας ενέργειας.
Τόσο απλά και τόσο γρήγορα!
Καμιά πολιτική ηγεσία δεν μπορεί να ενεργήσει τόσο άμεσα και αποτελεσματικά, ούτε και έχει τη δυνατότητα να λαμβάνει τέτοιου είδους αποφάσεις, δεσμευόμενη από τις ισορροπίες που πρέπει να τηρεί απέναντι στα αντιτιθέμενα συμφέροντα, ασχέτως του ιδεολογικού προσανατολισμού της.
Τα παραπάνω θα αποτελούσαν απλά μια ακόμα θεωρία, αν δεν ακολουθούνται από τη δεύτερη προϋπόθεση που είναι αναγκαία για την εφαρμογή μιας εναλλακτικής κοινωνικής και πολιτικής λύσης.
Η δεύτερη προϋπόθεση είναι η πίστη στην εφικτότητα του όλου εγχειρήματος. Είναι απόλυτα αναγκαίο να γνωρίζει ο καθένας, τον τρόπο με τον οποίο μπορούμε να πετύχουμε όλα τα παραπάνω.
Δηλαδή να γνωρίζουμε ότι δεν κινούμαστε στη σφαίρα της ουτοπίας, αλλά στη γήινη σφαίρα του εφικτού και του εφαρμόσιμου.
Ο τρόπος, ο οποίος θα αναπτυχθεί σε επόμενο μέρος του παρόντος άρθρου, οφείλει να είναι απλός, κατανοητός και οργανωμένος.
Και πάλι όμως δεν αρκούν οι δύο παραπάνω προϋποθέσεις από μόνες τους για να τεθεί σε εφαρμογή μια εναλλακτική πρόταση κοινωνικής και πολιτειακής αλλαγής.
Ότι είναι να γίνει δεν θα γίνει αλλού και άλλοτε και από άλλους.
Ότι γίνει θα γίνει από εμάς, εδώ και τώρα.
Η τρίτη προϋπόθεση είναι η πεποίθηση ότι εμείς είμαστε ικανοί και είμαστε αυτοί που θα υλοποιήσουμε το σχέδιο σήμερα!
Καμιά αλλαγή δεν θα πραγματοποιηθεί ποτέ αν δεν την κάνεις εσύ ο ίδιος και ο καλύτερος τρόπος για να πεις κάτι είναι να το κάνεις!
*O Νίκος Γραικούσης είναι ιδρυτικό μέλος και μέλος του Διοικητικού Συμβουλίου του Κοινωνικού Καταναλωτικού Συνεταιρισμού Θεσσαλονίκης ‘’Bios coop’’ , μέλος της Πρωτοβουλίας Συνεργασίας για την Κοινωνική και Αλληλέγγυα Οικονομία (ΠΡΩ.Σ.Κ.ΑΛ.Ο) και ιδρυτικό μέλος του Δικτύου Ανανεωτικής Αριστεράς
