ΜΕΡΟΣ 1ο – ΣΟΣΙΑΛΔΗΜΟΚΡΑΤΙΑ ΚΑΙ ΑΝΤΙΠΡΟΣΩΠΕΥΤΙΚΗ ΔΗΜΟΚΡΑΤΙΑ
του Νίκου Γραικούση
Η χρηματοπιστωτική κρίση του 2008 δημιούργησε σε παγκόσμια εμβέλεια τις πολιτικές και κοινωνικές συνθήκες ώστε να ειδωθεί το οικονομικό και πολιτικό μοντέλου του σύγχρονου νεοφιλελεύθερου καπιταλισμού μέσα από μια άλλη οπτική γωνία.
Η οπτική αυτή γωνία δείχνει καθαρά ότι ο ανεξέλεγκτος χαρακτήρας του παγκοσμιοποιημένου πλέον χρηματοπιστωτικού καπιταλισμού οδηγεί σε κοινωνικές και οικονομικές ανισότητες, δημιουργεί δυστυχία και ισχυρές κρίσεις στα θεμέλια των κοινωνιών.
Με λίγα λόγια οπισθοδρομεί θεσμικά και πολιτισμικά τις κοινωνίες, εξαϋλώνει τις σχέσεις αλληλεγγύης που υπάρχουν σε αυτές, επιβάλλοντας το νόμο της ζούγκλας σε κάθε είδους σχέσεις μεταξύ των ανθρώπων.
Τη ‘’λύση’’ στην κρίση του 2008 την έδωσε η ‘’σοσιαλδημοκρατία’’, αφού οι κυβερνήσεις των μεγάλων τουλάχιστον χωρών ανέλαβαν άμεσα να δημιουργήσουν ικανά αντίβαρα τέτοιου είδους και μεγέθους, ώστε να αποφευχθεί η κατάρρευση του συστήματος, η οποία βρισκόταν προ των πυλών.
Οι οπαδοί του άκρατου οικονομικού φιλελευθερισμού, είδαν τον κόσμο να φεύγει κάτω από τα πόδια τους και μουδιασμένοι ξέχασαν τις θεωρίες τους για την πλήρη ελευθερία της αγοράς από το κράτος και τον περιττό και αντιαναπτυξιακό ρόλο του σε αυτή.
Μόλις όμως το σύστημα ορθοπόδησε στοιχειωδώς και ο κίνδυνος απομακρύνθηκε, οι φωνές αυτών που δημιούργησαν την κρίση αντήχησαν εκ νέου, προβάλλοντας το νεοφιλελεύθερο μοντέλο ως την μόνη λύση των κοινωνιών.
Και το εκπληκτικό είναι ότι σύσσωμες οι πολιτικές ηγεσίες της Δύσης και όχι μόνο, που διέσωσαν το υπό κατάρρευση σύστημα συναινούν στην αντίληψη ότι ο νεοφιλελεύθερος καπιταλισμός είναι μονόδρομος , αφού όπως αποδείχτηκε υπάρχουν ‘’λύσεις’’ ακόμα και σε περιόδους επικίνδυνης κρίσης.
Το Θατσερικό σύνθημα πως ‘’δεν υπάρχει εναλλακτική’’ κατόρθωσε να επιβιώσει και μάλιστα να επιβληθεί εκ νέου, αμέσως μετά από την κρίση που το ίδιο δημιούργησε!
Και αυτό δεν προβάλλεται μόνο από τα δεξιά, συνήθως από τα χριστιανοδημοκρατικά κόμματα όπως αυτό της Γερμανίδας καγκελαρίου κας Μέρκελ, αλλά και από τα λεγόμενα ‘’αριστερά – σοσιαλιστικά’’ κόμματα όπως αυτό του κ. Ολάντ.
Το συμπέρασμα το οποίο προκύπτει αβίαστα είναι πως ο πάλαι ποτέ λεγόμενος τρίτος δρόμος για το σοσιαλισμό, ο δρόμος της σοσιαλδημοκρατίας, δεν είναι πλέον τίποτα περισσότερο από έναν μηχανισμό του νεοφιλελεύθερου οικονομικού μοντέλου, ο οποίος το χρησιμοποιεί για να ρυθμίζει και να ισορροπεί τις αντιφάσεις που προκύπτουν κάθε φορά από τις νομοτελειακά αναμενόμενες κρίσεις του υπάρχοντος συστήματος.
Φυσικά ο τρίτος δρόμος προς το σοσιαλισμό δεν ξεκίνησε με αυτή τη προοπτική, αλλά κατέληξε έτσι γιατί έκανε ένα μεγάλο λάθος.
Δέχτηκε να παίξει το παιχνίδι της κοινωνικής και πολιτικής αλλαγής, στο πολιτικό γήπεδο της έμμεσης αντιπροσωπευτικής κοινοβουλευτικής Δημοκρατίας.
Στο γήπεδο του αντιπάλου δηλαδή.
Δεν πρέπει να ξεχνάμε ποτέ ότι η επανάσταση της αστικής τάξης επέβαλε το πολιτικό σύστημα στο οποίο ζούμε σήμερα και στο ιστορικό διάβα του το σύστημα αυτό έχει αναπτυχθεί, προσαρμοστεί και ταυτιστεί απόλυτα με τις ανάγκες και τις προοπτικές των συμφερόντων που εξυπηρετεί.
Ζούμε σε μια ‘’δημοκρατία,’’ στην οποία οι αποφάσεις παίρνονται από μια ελίτ, τα στελέχη της οποίας ανήκουν τόσο στον οικονομικό όσο και στον πολιτικό χώρο, τόσο τέλεια αναμεμιγμένα όσο και τα συμφέροντα που εκπροσωπούν.
Η Δημοκρατία των ελίτ όμως, ενώ γνωρίζει πολύ καλά να ισορροπεί το σύστημα και να εκφράζει τα αντίρροπα οικονομικά συμφέροντα της, αδυνατεί να δώσει λύσεις στα πραγματικά προβλήματα της κοινωνίας.
Η ψευδαίσθηση εκ μέρους όσων δεν ανήκουν σε αυτήν ότι η εκλογική διαδικασία εντός αυτού του συστήματος, με την ανάδειξη ριζοσπαστικών αριστερών πολιτικών φορέων και συλλογικοτήτων, θα φέρει την πολιτική και κοινωνική αλλαγή είναι μια ιδέα σαφώς ξαναζεσταμένη και ιστορικά αποτυχημένη.
Είναι η ιστορία της ευρωπαϊκής σοσιαλδημοκρατίας με το γνωστό σημερινό κατάντημά της.
Κάθε Αριστερός, σήμερα στις αρχές του 21ου αιώνα, αν θέλει να συμμετέχει σε κάτι νέο, ελπιδοφόρο και συνεπή με τις Αρχές και τις Αξίες της αριστερής διανόησης, οφείλει να ξεκόψει κάθε δεσμό με την πολιτική φιλοσοφία της σοσιαλδημοκρατίας και κάθε ελπίδα ότι το πολιτικό σύστημα της έμμεσης αντιπροσωπευτικής κοινοβουλευτικής Δημοκρατίας όπως το βιώνουμε σήμερα, μπορεί να παρέχει σε όλους πραγματική Δημοκρατία και βιώσιμες λύσεις στα κοινωνικά προβλήματα.
Η συνειδητοποίηση αυτή είναι απαραίτητη προϋπόθεση, αν και όχι μοναδική, ώστε με ξεκάθαρο μυαλό να αρχίσουμε να δουλεύουμε το σχέδιο για μια κατ’ ουσία κοινωνική και οικονομική αλλαγή.
