του Σταύρου Θεοδωράκη
Βλέπω τις εικόνες από την Αίγυπτο και δεν μπορώ να αποφασίσω με ποιους είμαι. Από τη μία είναι ο «Aδελφός Μουσουλμάνος» Μόρσι που έβαλε μαντίλες μέχρι και στις τηλεπαρουσιάστριες και από την άλλη είναι ο στρατός και τα τανκς. Δεν ήταν δημοκρατικά εκλεγμένος ο Μόρσι; Ήταν. Έκλεινε όμως τα κανάλια που του έκαναν κριτική και πυροβολούσε τους διαδηλωτές που ζητούσαν την παραίτησή του. Το πραξικόπημα, λοιπόν, των στρατηγών έγινε δεκτό με πανηγυρισμούς στην πλατεία Ταχρίρ και τις πρώτες ώρες κυριάρχησε το σύνθημα «Στρατός-λαός, μια γροθιά»! «Σήμερα», βέβαια, ο στρατός πυροβολεί τους «Αδελφούς Μουσουλμάνους» που ζητούν να επανέλθει ο εκλεγμένος Μόρσι. Με ποιους είσαι, λοιπόν; Και αν το ερώτημα δεν είναι αρκούντως πολύπλοκο, πάμε στη Βραζιλία.
Εκεί ένα εκατομμύριο κόσμος διαδηλώνει για φθηνότερα εισιτήρια στα λεωφορεία και για καλύτερη νοσοκομειακή περίθαλψη. Μαζί τους, λοιπόν! Απέναντί τους όμως είναι η Ρούσεφ, επαναστάτρια στα χρόνια της χούντας – τη δεκαετία του ’70 μετείχε μέχρι και σε ομάδες αντάρτικου πόλης! Τώρα όμως η Πρόεδρος Ρούσεφ χτίζει στάδια και κέντρα Τύπου για το Μουντιάλ του 2014 και οι διαδηλωτές την κατηγορούν για σπατάλες, όταν ο λαός πεινάει. Με ποιον είσαι, λοιπόν; Ή θέλεις να συνεχίσω; Είσαι με τον Ερντογάν της οικονομικής ανάπτυξης και της συμφιλίωσης με τον Οτσαλάν ή είσαι με τα δέντρα της πλατείας Ταξίμ και το δικαίωμα στο αλκοόλ; (Αυτό νομίζω το έχουμε συζητήσει αρκετά και έχουμε καταλήξει). Τα όσα γίνονται, όμως, στη Βουλγαρία τα ξέρεις; Οι διαδηλωτές κάθε πρωί και κάθε βράδυ συγκεντρώνονται έξω από τη Βουλή ζητώντας να εκπροσωπούνται και τα μικρότερα κόμματα στη Βουλή και να γίνονται ψυχολογικά τεστ στους υποψήφιους Βουλευτές. Απέναντί τους ο αυτοδημιούργητος Ρόσεν Πλεβνέλιεφ που στην αρχή είχε στηρίξει τις διαδηλώσεις, αλλά τώρα λέει ότι οδηγούν τη χώρα στον εμφύλιο. Παρεμπιπτόντως, ο Πλεβνέλιεφ γεννήθηκε στο Άνω Νευροκόπι, κοντά στα ελληνικά σύνορα, από οικογένεια που είχε φύγει από τη Δράμα το 1913. Αλλά δεν είναι η ώρα για βαλκανικές αναπολήσεις.
Ο Φουκουγιάμα ερωτώμενος για τα «γεγονότα» στην Αίγυπτο, την Τουρκία, τη Βραζιλία, τη Βουλγαρία, είπε ότι είναι η εξέγερση των μεσαίων τάξεων. «Ποτέ δεν είναι οι φτωχοί αυτοί που προκαλούν τις εξεγέρσεις. Το ίδιο συνέβη στη Γαλλική επανάσταση». Και μετά; «Μετά» δεν έχει. Οι «μεγάλοι διανοητές» σηκώνουν τα χέρια ψηλά όταν τους χρειάζεσαι. Γιατί, λοιπόν, επαναστατεί η μεσαία τάξη ή, μάλλον, τα παιδιά της μεσαίας τάξης; Γιατί ένα από τα χαρακτηριστικά όλων αυτών των εξεγέρσεων είναι ότι είναι νεανικές. Άλλο ένα είναι ότι δεν τις προκαλούν κόμματα ή συνδικάτα. Για την ακρίβεια, τις προκαλούν αυτοί που δεν πιστεύουν σε κόμματα και συνδικάτα. Θυμηθείτε το Λονδίνο τον Αύγουστο του 2011 (όταν η αστυνομία σκότωσε έναν μαύρο), τον Καναδά τον Μάιο του 2012 (αιτία ήταν η αύξηση των διδάκτρων), την εξέγερση στα γκέτο και στα προάστια της Στοκχόλμης. Μην ξεγελαστείς όμως, ποτέ δεν είναι η φτώχεια αυτή που προκαλεί τις εξεγέρσεις. Είναι τα δικαιώματα.
Το δικαίωμά μου για φτηνές μεταφορές (στη Βραζιλία), το δικαίωμά μου στην εργασία (στη Σουηδία), το δικαίωμά μου στον «δυτικό» τρόπο ζωής (στην Τουρκία), το δικαίωμα μου στη Δημοκρατία (στην Αίγυπτο του Μόρσι) αλλά και το δικαίωμά μου στον Ισλαμισμό (στην Αίγυπτο των στρατηγών). Η τηλεόραση και το ίντερνετ έχει φέρει όλα τα «δικαιώματα» στις πόρτες όλων των νέων ανθρώπων, είτε ζουν σε τυραννικά καθεστώτα είτε σε «γενναιόδωρες δημοκρατίες». Επιπλέον το ίντερνετ και τα κοινωνικά δίκτυα λειτουργούν όπως η ντουντούκα στα χρόνια του ’70. Και «περνάει από χέρια», ακτιβιστών, ανθρωπιστών, ριζοσπαστών αλλά και δημαγωγών που κυριαρχούνται από πολιτικά ή θρησκευτικά πάθη. Κάποιοι θα ευαισθητοποιηθούν, κάποιοι θα στρατευθούν αλλά και κάποιοι θα φθονήσουν. Κάποιοι θα το κάνουν για τον φόβο και κάποιοι για την ελπίδα. Βέβαια, όλοι αυτοί που εξεγείρονται ξέρουν ότι ο κόσμος είναι άδικος -οικονομικά και κοινωνικά- ξέρουν ότι αυτοί που κυβερνούν ανήκουν σε «κάστες» -και, πάντως, όχι στη δική τους κάστα- ξέρουν ή υποψιάζονται ότι οι πολιτικές αποφάσεις είναι προϊόντα συναλλαγής με ισχυρά συμφέροντα στα οποία οι ίδιοι δεν μετέχουν και κυρίως ξέρουν -το βλέπουν, δηλαδή- ότι το «παλιό σύστημα» δεν έχει, πια, ασφαλείς προορισμούς, ούτε για τα παιδιά της «μεσαίας τάξης».
Και μετά; «Μετά» δεν έχει. Και οι δημοσιογράφοι σηκώνουν ψηλά τα χέρια όταν τους χρειάζεσαι.
