του Χρίστου Καραμάνου
Από τα μέσα του 2011 έχουν διακοπεί οι εργασίες στην κατασκευή των τεσσάρων μεγάλων αυτοκινητόδρομων που κατασκευάζονται με Συμβάσεις Παραχώρησης (ΣΠ). Συνεχίζεται μόνο η κατασκευή του αυτοκινητόδρομου Κόρινθος –Καλαμάτα («Μορέας»). Πριν λίγες ο υπουργός Ανάπτυξης κ. Κ. Χατζηδάκης ανακοίνωσε ότι έχει επέλθει συμφωνία μεταξύ του ελληνικού Δημοσίου και των παραχωρησιούχων για την επανεκκίνηση των εργασιών.
Τα κύρια σημεία της συμφωνίας είναι η αναμόρφωση των τωρινών ΣΠ και η αναγνώριση από την πλευρά του ελληνικού Δημοσίου των απαιτήσεων επιπρόσθετης αποζημίωσης των παραχωρησιούχων ύψους 404 εκατ. ευρώ. Το ποσό αυτό θα καταβληθεί από τον κρατικό προϋπολογισμό, καθώς δεν μπορεί να αναγνωριστεί ως επιλέξιμη δαπάνη για χρηματοδότηση από κοινοτικά κονδύλια –κι αυτό κάτι δείχνει.
Οι παραχωρησιούχοι αναλαμβάνουν την υποχρέωση να προχωρήσουν στις προκαταρκτικές εργασίες επανασυγκρότησης των εργοταξίων τις προσεχείς εβδομάδες. Στη συνέχεια θα επιχειρηθεί να υπάρξουν νέες συμφωνίες με τις πάνω από 40 πιστώτριες τράπεζες (ξένες και ελληνικές) και μετά να ληφθεί έγκριση από την Ευρωπαϊκή Επιτροπή και από την ελληνική Βουλή για τις αναμορφωμένες ΣΠ –διαδικασία που μπορεί να κρατήσει αρκετούς μήνες. Συνεπώς η ουσιαστική επανεκκίνηση των έργων είναι ακόμη μακριά και ο συνολικός χρόνος διακοπής των έργων θα υπερβεί τα 2,5 χρόνια.
Οι ανακοινώσεις Χατζηδάκη εντάσσονται στην απεγνωσμένη προσπάθεια της συγκυβέρνησης Σαμαρά να δημιουργήσει επικοινωνιακό κλίμα «επανεκκίνησης της οικονομίας» τη στιγμή που όλοι οι οικονομικοί και κοινωνικοί δείκτες καταρρέουν. Όμως, πέραν αυτού έχει σημασία να δούμε ορισμένες βασικές πτυχές της συμφωνίας που την καθιστούν άκρως επιζήμια για το δημόσιο συμφέρον.
«Πάρτα όλα» για τους παραχωρησιούχους
Σύμφωνα με γραπτή απάντηση που έδωσε ο αναπληρωτής υπουργός Ανάπτυξης κ. Στ. Καλογιάννης σε ερώτηση βουλευτών του ΣΥΡΙΖΑ -ΕΚΜ (υπάρχει στον ιστότοπο της Βουλής), οι εργασίες διεκόπησαν λόγω έλλειψης χρηματοδότησης. Αυτή η παραδοχή, αθώα εκ πρώτης όψεως, έχει τεράστια συμβατική σημασία. Γιατί σύμφωνα με τη ΣΠ:
«Ο παραχωρησιούχος αναλαμβάνει αποκλειστικά με δαπάνες του και με δικό του κίνδυνο να χρηματοδοτήσει το έργο με ίδια και δανειακά κεφάλαια (…) Ο παραχωρησιούχος είναι υπεύθυνος ότι θα υπάρχει ανά πάσα στιγμή χρηματοδότηση για την πλήρη και προσήκουσα εκτέλεση του έργου».
Και επιπλέον προβλέπει ρητά στη συνέχεια η ΣΠ: «Θεωρείται γεγονός αθέτησης παραχωρησιούχου η αδυναμία του να χρηματοδοτήσει το έργο σύμφωνα με την υποχρέωση του»
Πραγματικά, οι παραχωρησιούχοι παραβίασαν τη βασικότερη συμβατική υποχρέωση που είχαν αναλάβει: τη χρηματοδότηση των έργων. Αυτός ήταν άλλωστε και ο κύριος λόγος που επικαλέστηκε η κυβέρνηση Καραμανλή το 2007 για την ψήφιση των ΣΠ (μαζί με ΠΑΣΟΚ και ΛΑΟΣ): «Το δημόσιο θα βάλει πολύ λίγα χρήματα, το μεγάλο κομμάτι της χρηματοδότησης θα το εξασφαλίσουν οι παραχωρησιούχοι» έλεγαν τότε. Συνεπώς το ελληνικό Δημόσιο είχε στα χέρια του ένα πολύ ισχυρό διαπραγματευτικό όπλο, καθώς οι παραχωρησιούχοι κινδύνευαν έως και να κηρυχθούν έκπτωτοι και επιπλέον να πληρώσουν Ποινικές Ρήτρες 80 – 100 εκατ. ευρώ για κάθε άξονα. Μάλιστα η καθυστέρηση των έργων στην περίπτωση αυτή θα ήταν μικρότερη από αυτή που έχει ήδη επισυμβεί σήμερα. Πολύ απλά, όμως, το ελληνικό Δημόσιο δεν άσκησε τα δικαιώματα του. Η ευθύνη βαρύνει εξ ολοκλήρου τις μνημονιακές κυβερνήσεις, οι οποίες αφού μεταχειρίστηκαν με το γάντι τους παραχωρησιούχους, ως προς την αθέτηση βασικών συμβατικών τους υποχρεώσεων, ήρθαν στη συνέχεια να τους δώσουν και «μπόνους».
Εισέπραξαν πιο πολλά από όσα ξόδεψαν
Γιατί το λέμε αυτό; Την απάντηση τη δίνει πάλι ο ίδιος ο αναπληρωτής υπουργός Ανάπτυξης κ. Στ. Καλογιάννης με το προαναφερθέν έγγραφο του. Οι παραχωρησιούχοι διακόπτοντας τις εργασίες εξασφάλισαν τη συνέχιση της είσπραξης των διοδίων –και μάλιστα για δρόμους καρμανιόλα όπως το κομμάτι «Κόρινθος – Πάτρα». Έτσι φθάνουμε σήμερα στο πρωτοφανές σημείο να έχουν οι παραχωρησιούχοι εισπράξει από Δημόσιο και διόδια περισσότερα χρήματα από το έργο που έχουν κατασκευάσει. Για παράδειγμα η Ιονία Οδός έχει εκτελέσει εργασίες ύψους περίπου 293 εκατ. ευρώ και έχει εισπράξει από Δημόσιο και διόδια περί τα 467 εκατ. ευρώ, ενώ τα έξοδα συντήρησης δεν υπερβαίνουν (εκτίμηση του γράφοντος, μια και το υπουργείο δεν έδωσε στοιχεία) τα 60 εκατ. ευρώ. Το συμπέρασμα απλό όσο και προκλητικό, για κάθε πολίτη αυτής της χώρας.
Συνολικά για τους τέσσερις υπό επανεκκίνηση αυτοκινητόδρομους, το σημερινό αποτέλεσμα είναι ότι οι παραχωρησιούχοι έχουν παρακάμψει την υποχρέωση χρηματοδότησης των έργων με ίδια και δανειακά κεφάλαια, ταυτοχρόνως έχουν εισπράξει ποσά μεγαλύτερα της αξίας των έργων που έχουν εκτελέσει, ενώ λαμβάνουν τώρα και «μπόνους» 404 εκατ. ευρώ από τον κ. Χατζηδάκη. Συνολικά πάνω από 1 δισ. είναι το μέχρι σήμερα (απολύτως αντισυμβατικό) υπερ-κέρδος των παραχωρησιούχων. Η όλη ρύθμιση αποτελεί ένα χαρακτηριστικό παράδειγμα του αναφερόμενου από τον Αλ. Τσίπρα ως «τρίγωνο της αμαρτίας» (πολιτικό σύστημα – μεγαλοεργολάβοι και μιντιάρχες – τραπεζίτες).
Το Τμήμα Υποδομών του ΣΥΡΙΖΑ –ΕΚΜ σε ανακοίνωση του τονίζει: «Τα έργα όφειλαν εδώ και καιρό να επανεκκινήσουν αλλά αλλιώς: Με διασφάλιση του δημόσιου συμφέροντος, με διασφάλιση της ασφαλούς μετακίνησης των πολιτών, με αξιοπρεπή αμοιβή για το τεχνικό προσωπικό, και όχι με χαράτσια για δρόμους με πινακίδες «εδώ συμβαίνουν ατυχήματα», όχι με μια Ολυμπία Οδό που δεν φθάνει στην Ολυμπία». Και φυσικά με σχεδιασμό που καθορίζεται από τις ανάγκες της κοινωνίας, προστατεύει και αναβαθμίζει το περιβάλλον και αξιοποιεί όλες τις υποδομές (σιδηρόδρομος, λιμάνια).
Via : www.epohi.gr
