Ελβετία ή Δημοκρατία έναντι «Δημοκρατίας»

Του Δημήτρη Σούρδη*

Την Κυριακή 7/3/2021 οι Ελβετοί πολίτες (στην Ελβετία μπορούμε να τους αποκαλούμε έτσι), κλήθηκαν να αποφασίσουν για τρία νομοθετήματα. Το πρώτο από αυτά, αφορούσε στην απαγόρευση της κάλυψης του προσώπου σε δημόσιους χώρους, (απέβλεπε κυρίως σε μπούρκα και νικάμπ, εξ ου και η δημοσιότητα και εκτός Ελβετίας), το δεύτερο στην ακύρωση του νομοσχεδίου για έκδοση και διαχείριση της ηλεκτρονικής ταυτότητας από ιδιωτικές εταιρείες, και το τρίτο στην ακύρωση της προτεινόμενης από την κυβέρνηση συμφωνίας ελεύθερου εμπορίου με την Ινδονησία.

Η πρόταση της πρωτοβουλίας  για την απαγόρευση της κάλυψης του προσώπου εγκρίθηκε με 51,2 %, το νομοσχέδιο για έκδοση και διαχείρισης της Ηλεκτρονικής Ταυτότητας από ιδιώτες απορρίφθηκε με 64,4 %, ενώ η πρόταση συμφωνίας ελεύθερου εμπορίου μεταξύ Ελβετίας και Ινδονησίας εγκρίθηκε με 51,7%.

Το πλέον σημαντικό όμως, δεν είναι τόσο το γεγονός ότι στα δύο από τα τρία νομοθετήματα η λαϊκή βούληση ήταν πλειοψηφικά αντίθετη σε αυτή των αντιπροσώπων, όσο η μεγάλη απόκλιση μεταξύ αυτών, όπως γίνεται εμφανές και από τον παρακάτω πίνακα.

Όταν σε μία χώρα, όπου οι νόμοι που κατατίθενται από τους αντιπροσώπους είναι αποτέλεσμα ευρύτατων διαβουλεύσεων και συναινέσεων και παρ’ όλα αυτά καταγράφεται μια τόσο μεγάλη απόκλιση μεταξύ της βούλησης των αντιπροσώπων και αυτής του λαού μπορούμε να φαντασθούμε την απόκλιση στα καθαρά αντιπροσωπευτικά πολιτεύματα.

Ακόμη και στο ένα από τα τρία δημοψηφίσματα που υπερψηφίστηκε η κυβερνητική πρόταση, η κυβέρνηση αναγκάστηκε να λάβει υπ’ όψιν της τις αντιρρήσεις της πρωτοβουλίας, τροποποιώντας σημαντικά το νομοσχέδιο κατά την διάρκεια των διαβουλεύσεων.

Επ’ ευκαιρία αξίζει να σταθούμε λίγο και στην ουσία των δημοψηφισμάτων. Η απαγόρευση της κάλυψης του προσώπου δεν πρόκειται να επιφέρει κάποια σημαντική αλλαγή στους κατοίκους της Ελβετίας, αφού οι γυναίκες – κάτοικοι Ελβετίας που θίγονται από το μέτρο δεν υπερβαίνουν τις τριάντα (30). Σε δύο καντόνια που ισχύει ήδη η απαγόρευση (από το 2017 και 2019), μέχρι σήμερα έχουν καταγραφεί συνολικά 61 παραβάσεις εκ των οποίων οι 31 αφορούσαν σε οπαδούς ομάδων και οι 30 σε μπούρκα ή νικάμπ (όλες τουρίστριες). Μεγαλύτερες επιπτώσεις φαίνεται να έχει στον τουρισμό αφού από τις χώρες του κόλπου περίπου ένα (1) εκατομμύριο τουρίστες ετησίως, επισκέπτονται την Ελβετία. Επίσης ενώ η καμπάνια της ομάδας πρωτοβουλίας και των κομμάτων που την υποστήριξαν περιορίστηκαν σχεδόν αποκλειστικά στον ισλαμικό κίνδυνο, η πλειοψηφία των πολιτών που τάχθηκαν υπέρ της απαγόρευσης προέταξαν κυρίως τα δικαιώματα της γυναίκας.

Στο θέμα της ηλεκτρονικής ταυτότητας οι πολίτες δεν τάχθηκαν ενάντια σε αυτήν, αλλά ενάντια στην έκδοση και διαχείρισή της από ιδιώτες. Παρά τις προσθήκες για αυστηρότατους κανόνες και ελέγχους, η πρωτοβουλία δεν απέσυρε την πρόταση, θεωρώντας ότι η υπηρεσία αυτή πρέπει να παρέχεται αποκλειστικά από κρατικές υπηρεσίες.

Τέλος οι ενστάσεις ενάντια στην συμφωνία ελεύθερου εμπορίου με την Ινδονησία έθιγαν κυρίως οικολογικά ζητήματα καθώς και ζητήματα δικαιωμάτων των εργαζομένων και παιδικής εργασίας. Η κυβέρνηση κατάφερε να πάρει οριακή μόνον έγκριση περιλαμβάνοντας στην συμφωνία πολλά σημεία ώστε να διασφαλίζεται η αειφορία και να αποκλείεται η παιδική εργασία.

*Μέλος της πολιτικής επιτροπής της Πράσινης Αριστεράς