Του Βασίλη Πάικου
Είναι άραγε αυτή η αρχή του τέλους για την Ευρωπαϊκή Ένωση; Δύσκολο να το πει κανείς. Δύσκολο όμως και να υποστηρίξει το αντίθετο. Ακόμη πιο δύσκολο να επιχειρηματολογήσει επ’ αυτού. Βλέπετε, ως τα σήμερα, η ΕΕ διαρκώς διευρυνόταν, μεγάλωνε. Από τη περασμένη Πέμπτη άρχισε να συρρικνώνεται, να φτωχαίνει, να αποδομείται ίσως. Ενώ κυκλοφορούν ήδη λίστες (ακόμη και σε γραφεία του γερμανικού Υπουργείου Οικονομικών, μαθαίνουμε), με ονόματα Χωρών, που ενδεχομένως περιμένουν στην ουρά για διενέργεια δημοψηφισμάτων εξόδου. Έτσι ώστε η περίπτωση του ντόμινο είναι πλέον ορατή ως απειλή.
Όποιος, πάντως, επιχειρήσει σήμερα να περιγράψει τα επιγενόμενα. Όποιος δοκιμάσει να προδιαγράψει τις από δω και πέρα εξελίξεις, βιάζεται, βιάζεται πολύ. Αυτή τη φορά το γνωστό (και πολυχρησιμοποιημένο) δημοσιογραφικό σλόγκαν ότι «κινούμαστε σε αχαρτογράφητα νερά», δεν είναι, για την περίπτωση, καθόλου υπερβολικό. Καθόλου. Όπως και το άλλο πολυχρησιμοποιημένο δημοσιογραφικό σλόγκαν για τον «Ασκό του Αιόλου» που ήδη έχει ανοίξει. Ίσως γι αυτό θα πρέπει να είμαστε πολύ προσεκτικοί (και φειδωλοί) στις μεγάλες κουβέντες και στις υπερβολικές εκφράσεις. Επειδή χάνουν την αξία τους, όταν συναντηθούν τελικά με το νόημά τους. Αχαρτογράφητα νερά λοιπόν, για την Ευρώπη, μετά το Brexit. Δεδομένου ότι δεν υπάρχει προηγούμενο, ούτε ως ιδέα, ως πιθανότητα. Δεν υπάρχει οδηγός, δεν υπάρχει οδικός χάρτης, δεν υπάρχουν σενάρια εξελίξεων, όχι τουλάχιστον ισχυρά, στέρεα.
Όλα λοιπόν τα ενδεχόμενα παραμένουν σήμερα ανοιχτά, προς κάθε κατεύθυνση. Το ίδιο και οι επιπτώσεις. Για την ίδια τη Βρετανία, για την Ευρώπη, για τις ευρωπαϊκές Χώρες και τους λαούς τους, για τον κόσμο ολόκληρο ίσως. Ας μη βιαστεί λοιπόν κανείς να μιλήσει για τις συνέπειες του Brexit. Αλλά ούτε για τις ερμηνείες του. Βλέπετε τα χαρακτηριστικά της εξόδιας ψήφου των Βρετανών είναι τόσο πολλά, τόσο αντιφατικά, τόσο περίπλοκα. Χαρακτηριστικά εθνικά ή και εθνικιστικά, πολιτικά, κοινωνικά ή και ταξικά, χαρακτηριστικά ηλικιακά, τα πάντα.
Το μόνο που μπορείς να πεις με βεβαιότητα, (το μόνο), κι αυτό δίχως να κινδυνεύεις να πέσεις έξω, είναι πως η Ευρώπη έχει πάψει, από χρόνια, να είναι ελκυστική για τους λαούς της. Έχοντας απολέσει στην εντέλεια, κατ’ ουσία έχοντας απορρίψει, τις ιδρυτικές της αρχές και αξίες. Αυτό το πείραμα το μέγα, το μοναδικό, το πιο ευγενικό ευρωπαϊκό πείραμα, έχει χάσει πλέον την οραματική του διάσταση. Η προσφιλής έκφραση του δικού μας μεγάλου οραματιστή του Λεωνίδα Κύρκου, για τη «Μεγάλη Ευρώπη των λαών, που θα ξεκινάει από τον Ατλαντικό και θα φτάνει στα Ουράλια», δεν είναι τώρα παρά χλωμή ανάμνηση. Καθώς τα –πολλά- τελευταία χρόνια κυριάρχησαν τα οικονομίστικα στοιχεία, με τις αγορές στο απόλυτο κουμάντο, με τον νεοφιλελευθερισμό καβαλάρη κι άρχοντα. Και καθώς οι ευρωπαϊκοί λαοί υφίστανται όλο και ισχυρότερες δόσεις λιτότητας. Τα δικαιώματα, τα κάθε λογής, τίθενται διαρκώς σε δοκιμασία. Η Δημοκρατία κοντεύει να μείνει σκέτο κέλυφος. Με ισχνό έως ανύπαρκτο περιεχόμενο. Ε ναι λοιπόν, η Ευρώπη δεν είναι πια ελκυστική για τους λαούς της. Και απωθητική να την πεις, μέσα είσαι.
Μπορεί άραγε να ελπίζει, σήμερα, κανείς ότι μετά απ’ αυτό το μεγάλο σοκ, θα υπάρξει κάποιου είδους αφύπνιση; Ότι θα βρουν τη δύναμη οι Ευρωπαίοι ηγέτες, οι έχοντες το μαχαίρι και πεπόνι, να τα δουν όλα από την αρχή, να προχωρήσουν σε τολμηρές κινήσεις γενναίας «επανίδρυσης» της Ευρώπης, σε κινήσεις αποκατάστασης των ιδρυτικών αξιών της; Τι να πεις; Τα «βιογραφικά» τους πάντως, δεν παρέχουν και πολλά περιθώρια αισιοδοξίας, κάθε άλλο. Αλλά πάλι, που ξέρεις καμιά φορά;
Στο κάτω-κάτω οι λαοί διατηρούν πάντα το δικαίωμά στην αισιοδοξία. Όχι βέβαια στην παθητική αισιοδοξία, αυτή δεν αρκεί, κι ούτε θα είχε νόημα. Στην άλλη αισιοδοξία, τη διεκδικητική, τη μαχητική. Έτσι ώστε η αισιοδοξία να γονιμοποιηθεί, να μετατραπεί σε ελπίδα. Κι εκείνη σε βάσιμη προοπτική…
Via : www.athina984.gr
