του Μιχάλη Γιαννεσκή
Οι αμερικανικές αρχές ανάγκασαν τις ευρωπαϊκές τράπεζες να πληρώσουν πρόστιμα συνολικής αξίας 13,6 δισ. δολαρίων κατά την περίοδο2009-2014, για το ρόλο τους στην αμερικανική αγορά ακινήτων το 2008. Τον Αύγουστο 2016, η Ευρωπαϊκή Επιτροπή ζήτησε από την Apple να πληρώσει 13 δισ. ευρώ (14,4 δις. δολάρια) στην Ιρλανδία, καθότι έκρινε ότι η φοροαποφυγή της εταιρείας στο κράτος-μέλος ήταν παράνομη. Λίγο αργότερα, στις 16 Σεπτεμβρίου,οι αρχές των ΗΠΑ ζήτησαν από την Deutsche Bank να πληρώσει ένα παρόμοιο ποσό, 14 δισ. δολάρια, για το ρόλο της στην κρίση του 2008.
Ίσως το γεγονός ότι τα παραπάνω ποσά είναι σχεδόν τα ίδια να αποτελεί απλώς μια διαβολική σύμπτωση. Όμως διάφοροι σχολιαστές θεωρούν το πρόστιμο της Deutsche Bank ως αντίποινα των ΗΠΑ για το ποσό που ζήτησε η ΕΕ από την Apple.
Οι αρχές των ΗΠΑ έχουν ήδη επιβάλλει κυρώσεις σε αμερικανικές τράπεζες για το ρόλο τους στην κρίση του 2008, και έχουν εισπράξει πρόστιμα συνολικής αξίας 18.7 δισ. δολαρίων. Αντίθετα, η ΕΕ αρκείται να διεξάγει στρες τεστ γα τις ευρωπαϊκές τράπεζες, τα πιο πρόσφατα από τα οποία ούτε καν αποφάνθηκαν εάν οι εν λόγω τράπεζες πέρασαν τα τεστ. Δικαιολογημένα, συνεπώς, ακόμα και το προπύργιο του καπιταλισμού, το Adam Smith Institute, χαρακτηρίζει τα στρες τεστ ως «χειρότερα από άχρηστα».
Ο μεγάλος ασθενής του διεθνούς τραπεζικού συστήματος
Η ΕΕ υποβαθμίζει σκόπιμα τα προβλήματα των ευρωπαϊκών τραπεζών, μάλλον διότι έχει πλήρη γνώση των κινδύνων στους οποίους είναι εκτεθειμένο το τραπεζικό σύστημα. Ειδικά η κατάσταση της Deutsche Bank είναι πολύ επισφαλής, όπως έχουν δείξει πρόσφατες εξελίξεις, και λόγω του μεγέθους της τράπεζας, επηρεάζει όχι μόνο την ευρωπαϊκή, αλλά και τη διεθνή τραπεζική ευστάθεια.
Η Deutsche Bank βρίσκεται σήμερα εκτεθειμένη σε αμφίβολης αξίας παράγωγα47 τρις. δολαρίων (εδώ, σελ. 157, για το 2015 – το 2013 και 2014 ο αντίστοιχος αριθμός ήταν 72 τρις., όσο και το παγκόσμιο ΑΕΠ). Συγκριτικά, η Lehmann Brothers κατείχε παράγωγα 35 τρις. δολαρίων πριν από τη χρεοκοπία της το 2008. Το πρόστιμο που καλείται να πληρώσει η Deutsche Bank αντιστοιχεί στο 70% της χρηματιστηριακής αξίας της. Ταυτόχρονα, τα κεφαλαιακά ελλείμματα της ανέρχονται στα 21 δισ. δολάρια, ένα ποσό που ισοδυναμεί με το 105% της αξίας της. Η αξία των μετοχών της έχει πέσει κατά σχεδόν 80% από τις αρχές του 2010.Ο Martin Hellwig, διευθυντής στο Max Plank Institute, σχολίασε πρόσφατα ότι η Deutsche Bank «παραπατάει στο χείλος της κρίσης» και ότι η κρατικοποίηση αποτελεί το μόνο τρόπο σωτηρίας της.
Ωστόσο η τράπεζα αρνείται να προβεί στις αναγκαίες δομικές αλλαγές, γιατί έχει πανίσχυρους πολιτικούς φίλους στη γερμανική κυβέρνηση των Σόιμπλε και Σία, οι οποίοι θεωρούν κάθε κρατικοποίηση ως ανάθεμα, και έχουν περάσει στην αντεπίθεση, ζητώντας τη «δίκαιη αντιμετώπιση» της Deutsche Bank από τις αμερικανικές αρχές.
Οφθαλμόν αντί οφθαλμού και σε άλλους τομείς
Ένας παρεμφερής πόλεμος εξελίσσεται και εκτός του τραπεζικού τομέα. Διάφορες αρχές των ΗΠΑ ανάγκασαν την Volkswagen να συμφωνήσει την πληρωμή 15,3 δισ. δολαρίων, ένα ποσό που αποτελεί μόνο την πρώτη «ριπή» στη διεκδίκηση αποζημιώσεων για τους ρύπους των αυτοκινήτων της εταιρείας. Πέντε ακόμα πολιτείες των ΗΠΑ έχουν ξεκινήσει διαδικασίες για να αποσπάσουν αποζημιώσεις από την Volkswagen.
Η αυτοκινητοβιομηχανία θα βρεθεί σύντομα αντιμέτωπη με παρόμοιες απαιτήσεις για αποζημιώσεις και στην Ευρώπη. Όμως, παρότι η απάτη της Volkswagen με τις μετρήσεις των ρύπων «βγάζει μάτι», τα αυτοκίνητά της δεν έχουν τα πρωτεία στην παραγωγή ρύπων. Τα αυτοκίνητα με κινητήρες ντίζελ των περισσότερων μεγάλων κατασκευαστών υπερβαίνουν το στάνταρντEuro5 για τους ρύπους. Για παράδειγμα, τα οχήματα της Dacia/Renault, της Land Rover, της Hyundai και της αμερικανικής ιδιοκτησίας Chevrolet/Opel/Vauxhall, παράγουν ρύπους πάνω από τα επιτρεπτά όρια και μεγαλύτερους από αυτούς της Volkswagen, κατά 64%, 58%, 50%, και 46%, αντίστοιχα.
Ωστόσοη ΕΕ εστιάζει μέχρι στιγμής τα πυρά της κυρίως στην Apple, όπως προαναφέρθηκε, και σε άλλες αμερικανικές εταιρείες, σαν τη Microsoft, την Amazon, την Google, το Facebook, το Starbucks και την κατασκευάστρια κινητών και tablet Qualcomm, για θέματα όπως η φοροαποφυγή, η προστασία προσωπικών δεδομένων, και οι «κλειστές» αγορές.
It’s strictly business, not personal
Οι ΗΠΑ και η ΕΕ γνωρίζουν ότι οι όλες παραπάνω επιχειρήσεις θα ξεπεράσουν το σκόπελο των προστίμων. Οι μετοχές τους θα πέσουν για ένα διάστημα, αλλά σύντομα οι γίγαντες της διεθνούς οικονομίας θα επιστρέψουν στο «business as usual». Τα πυρά των προστίμων δεν είναι άσφαιρα, αλλά η δύναμη του πυρός είναι εσκεμμένα περιορισμένη: για παράδειγμα, τα ταμειακά αποθέματα της Apple είναι 11 φορές μεγαλύτερα από το «πρόστιμο» της ΕΕ. Ωστόσο οι φίλοι της Deutsche Bank στη γερμανική κυβέρνηση μάλλον θα αναγκαστούν να βάλουν το χέρι τους στην τσέπη για να τη στηρίξουν. Και βέβαια δεν θα είναι η δική τους τσέπη, αλλά του γερμανικού κράτους και της ευρωζώνης.
Όμως, όπως δείχνει ο πόλεμος με τα πρόστιμα και η πρόσφατη διακοπή των διαβουλεύσεων για τη Διατλαντική Συμφωνία TTIP, ένα μπρα-ντε-φέρ εξελίσσεται μεταξύ των αμερικανικών και των ευρωπαϊκών συμφερόντων. Ένας λόγος για τη διαμάχη είναι ότι η Ευρώπη βλέπει τις ΗΠΑ να εξελίσσονται σε φορολογικό παράδεισο, εφαρμόζοντας δύο μέτρα και δύο σταθμά. Οι ΗΠΑ επιπλήττουν άλλα κράτη που βοηθούν Αμερικανούς πολίτες να κρύψουν τον πλούτο τους, ενώ ταυτόχρονα διευκολύνουν τη φοροδιαφυγή πολιτών άλλων κρατών και των αμερικανικών πολυεθνικών. Ο στόχος των ΗΠΑ είναι αφενός η εξυπηρέτηση των συμφερόντων των αμερικανικών εταιρειών, και αφετέρου η εισροή κεφαλαίων στον «παγκόσμιο Μινώταυρο» της Wall Street, κεφάλαια στα οποία τα ευρωπαϊκά συμφέροντα δεν έχουν πρόσβαση.
Η οικονομική κρίση ξέσπασε στο ζενίθ της παγκοσμιοποίησης, και αναγκάζει σήμερα τις ΗΠΑ και την ΕΕ, δύο ομάδες ομοϊδεατών που χρησιμοποιούν ακριβώς τις ίδιες μεθόδους για τη μεγιστοποίηση του κέρδους τους, να επιτίθενται η μια στην άλλη προκειμένου να προστατέψουν τα συμφέροντα που εξυπηρετούν και τις ζώνες επιρροής τους. Σε τέτοιες διαμάχες μεταξύ «φιλικών» καθεστώτων με παρόμοιους στόχους και τρόπο λειτουργίας, μάλλον αρμόζει ο χαρακτηρισμός που δίνει ο «Νονός» στην ομώνυμη ταινία, σχετικά με τον πόλεμο ανάμεσα στις μαφιόζικες οικογένειες: «It’s strictly business, not personal».
Via : www.thepressproject.gr
