Έχοντας επίγνωση των δυσκολιών, των γνωστών αγκυλώσεων, των συντεχνιακών κλπ συμφερόντων, θέλω να ευελπιστώ ότι είναι ένα θετικό ερέθισμα μιας διαφορετικής προσέγγισης στο θέμα Υγεία.
Πιστεύοντας ότι θα συνεισφέρει στην ουσιαστική διαμόρφωση μιας σύγχρονης προγραμματικής και κυβερνητικής πολιτικής .
Για το Δημόσιο Σύστημα Υγείας:
Μια πρόταση για τον εκ βάθρων ανασχεδιασμό
και τη ριζική του ανασυγκρότηση-αναδιοργάνωση.
Του Παναγιώτη Κουτσοπίνη
Το σκεπτικό του συγγραφέα για την πρόταση:
… Το Δημόσιο Σύστημα Υγείας απέτυχε να προστατεύσει, να νοσηλεύσει και να θεραπεύσει τους πολίτες ως έπρεπε, επειδή ακριβώς δεν λειτούργησε ως δημόσιος χώρος, αλλά πρωτίστως και δυστυχώς ως χώρος εξασφάλισης των συμφερόντων μιας σημαντικής μερίδας των εργαζομένων σ’ αυτόν. Στην Ελλάδα απέτυχε το συγκεκριμένο Δημόσιο Σύστημα Υγείας, όπως δομήθηκε και λειτούργησε τα τελευταία 30 χρόνια… (Πολιτική Επιθεώρηση 10/2/11)
Η πρόταση που ακολουθεί με κανένα τρόπο δεν φιλοδοξεί να αποτελέσει την ολοκληρωμένη και τελική λύση στο πρόβλημα «Υγεία στην Ελλάδα».
Είναι μια προσπάθεια συμμετοχής στον προβληματισμό και τον διάλογο στα πλαίσια της διαμόρφωσης ενός πολιτικού, ίσως προεκλογικού και εν δυνάμει κυβερνητικού προγράμματος του Δικτύου Ανανεωτικής Αριστεράς για το μεγάλο αυτό θέμα, το οποίο για πολλές δεκαετίες ταλαιπωρεί την ελληνική κοινωνία, παρά τις τόσες μεταπολιτευτικές κυβερνητικές υποσχέσεις, τις κατά καιρούς εμβαλωματικές-συμπτωματολογικές προσπάθειες και αναποτελεσματικές παρεμβάσεις των εκάστοτε υπουργών Υγείας.
Το Δίκτυο Ανανεωτικής Αριστεράς, αναλαμβάνοντας την ευθύνη του διαπιστώνει την παθογένεια της πραγματικότητας που έχει διαμορφωθεί στο χώρο της Υγείας.
Με την τόλμη που απαιτούν οι συνθήκες ΠΡΟΤΕΙΝΕΙ πραγματικές, ριζοσπαστικές και υλοποιήσιμες λύσεις στα αδιέξοδα της Δημόσιας Υγείας,.
Για την διέξοδο από την γενικευμένη κρίση και τα δαπανηρά αδιέξοδα μιας αναποτελεσματικής και σπάταλης της Δημόσιας Υγείας είναι απαραίτητη μια εκ των βάθρων αναδιοργάνωση της Δημόσιας Υγείας και ένας ανασχεδιασμός της Πολιτικής Υγείας με την δημιουργία σύγχρονου, με προοδευτικό κοινωνικό προφίλ, δημοκρατικού θεσμικού πλαισίου .
Εισαγωγή
Είναι βέβαιο ότι οι δαπάνες για την Υγεία στην χώρα, ανά κεφαλή, είναι από τις υψηλότερες στην Ευρώπη ενώ το επίπεδο ποιότητας των υπηρεσιών είναι από τα χαμηλότερα.
Με επίκεντρο τον πολίτη μια σύγχρονη προοδευτική πολιτική υγείας με αριστερό προφίλ επιδιώκει και διεκδικεί την ίση και ανεμπόδιστη πρόσβαση των πολιτών-χρηστών υπηρεσιών υγείας για όλους αλλά και με έμφαση στη μέτρηση της ποιότητας και αποτελεσματικότητας των υπηρεσιών και σύμφωνα με τις συνταγματικές, ευρωπαϊκές και διεθνείς επιταγές οι οποίες δεσμεύουν την χώρα.
Αυτό δεν μπορεί να επιτευχθεί χωρίς διάσπαση του υπουργικοκεντρικού πολιτικού, διοικητικού και γραφειοκρατικού συστήματος λειτουργίας του ΕΣΥ και την αποκεντρωτική ριζοσπαστική αναδιανομή των πόρων, των ρόλων και των ευθυνών.
Στόχος: η εξουδετέρωση των γνωστών παρενεργειών της λειτουργίας του «τσιφλικά υπουργού», ο εκδημοκρατισμός και η ουσιαστική κοινωνικοποίηση της δημόσιας υγείας με την μεταφορά των αποφάσεων και του ελέγχου κοντά στον πολίτη -χρήστη.
Το Γενικό Πλαίσιο και οι Κεντρικές Κατευθύνσεις
Ι) Σχεδιασμός και Χρηματοδότηση
- Την κεντρική πολιτική ευθύνη και την πολιτική εποπτεία για την Υγεία να έχει το υπουργείο Υγείας, το οποίο παράγει και σχεδιάζει την μεσο-μακροπρόθεσμη γενική πολιτική για την υγεία (δίνει τις κατευθύνσεις) και ελέγχει την εφαρμογή της από την κάθε Περιφέρεια.
- Την ευθύνη για τον περαιτέρω σχεδιασμό , την υλοποίηση, τη διαχείριση, τη λειτουργία και τον έλεγχο των μονάδων Υγείας, σύμφωνα με τις κατευθύνσεις του υπουργείου Υγείας, έχει η Περιφέρεια, η οποία και δημιουργεί προς τούτο ειδική υπηρεσία με τομείς ευθύνης.
- Οι πόροι για την Υγεία διασφαλίζονται σε επίπεδο διοικητικής περιφέρειας (Καλλικράτης) με αναλογικότητα, βασισμένη στο μέγεθος του μονίμου πληθυσμού της και είναι η ιδία για όλες τις περιφέρειες. Ειδική πριμοδότηση σε ειδικές περιπτώσεις (νησιά, παραμεθώρια κλπ)
Για την παροχή υπηρεσιών σε μη μονίμους κατοίκους και επισκέπτες χρεώνεται η Περιφέρεια μόνιμης κατοικίας του χρήστη.
ΙΙ) Διασφάλιση Ποιότητας
Εφαρμογή πλήρους συστήματος ελέγχου και αξιολόγησης των παρεχομένων υπηρεσιών, βαρύτητα περιστατικού, βαρύτητα ιατρικής πράξης, κ.λπ., με καθιερωμένα διεθνή πρότυπα,
Διαγνωστικό πρωτόκολλο ιατρικών και εργαστηριακών εξετάσεων σύμφωνα με περίπτωση περιστατικού- αιτιολογία και διάγνωση.
Θεραπευτικό πρωτόκολλο για κάθε διάγνωση σε επίπεδο περιφέρειας, μονάδα υγείας και κλινική.
ΙΙΙ) Ανώτατο Συμβούλιο Υγείας (ΑΣΥ)
Το Ανώτατο Συμβούλιο Υγείας (ΑΣΥ), κεντρική ανεξάρτητη αρχή, στο οποίο ανατίθεται η ευθύνη εποπτείας της υγειονομικής κατάστασης/υγείας στη χώρα και η σύμφωνη «με την επιστήμη και την αποδεδειγμένη καλή πρακτική και εμπειρία» λειτουργία του Συστήματος Υγείας.
Υπηρεσία Εποπτείας των δεξιοτήτων και της εκπαίδευσης (ΥΕΔΕ) όλων των συναφών με την υγεία λειτουργημάτων/επαγγελμάτων και η ευθύνη του σχεδιασμού της κατάρτισης των προγραμμάτων εκπαίδευσης και ελέγχου αυτής.
Υπηρεσία υγειονομικής ασφάλειας (ΥΥΑ): ανατίθεται η διερεύνηση των αμελειών, ατυχημάτων και σφαλμάτων κατά την παροχή ιατρικών, παραϊατρικών και νοσηλευτικών υπηρεσιών, καθώς και της μη καλής λειτουργίας της κάθε μονάδας Υγείας.
Υπηρεσία Νομιμοποίησης (ΥΝ): ανατίθεται η νομιμοποίηση, παραχώρηση / ανάκληση, αδείας (legitimation), ο έλεγχος εξασκήσεως ιατρικού, παραϊατρικού και νοσηλευτικού επαγγέλματος, καθώς και η επιβολή διοικητικών ποινών. Έχει επίσης την αρμοδιότητα καθορισμού αποζημίωσης στους δικαιούχους χρήστες του συστήματος Υγείας και οι οποίοι έπεσαν θύμα αμελειών, ατυχημάτων και σφαλμάτων κατά την παροχή ιατρικών, παραϊατρικών και νοσηλευτικών υπηρεσιών καθώς και της μη καλής λειτουργίας της κάθε μονάδας Υγείας.
Οι λειτουργοί Υγείας, οι οποίοι έχουν νομιμοποίηση από το ΑΣΥ/ΥΝ, έχουν απρόσκοπτο δικαίωμα εξάσκησης του επαγγέλματος σε όλη την επικράτεια.
Οι κατά τόπους Ιατρικοί Σύλλογοι αποτελούν συνδικαλιστικό-επιμορφωτικό όργανο/ένωση ιατρών, με επιστημονική συμβουλευτική αρμοδιότητα (μη δεσμευτική – γνωμοδοτική).
ΙV) Ενιαίος Φορέας Υγείας και οι Βαθμίδες Υγείας στην Περιφέρεια:
Καταργούνται όλες οι προνομιακές, ειδικές σχέσεις, εργαζομένων ή ασφαλισμένων και εντάσσονται όλες οι Μονάδες Υγείας, οι οποίες χρηματοδοτούνται από πόρους του δημοσίου και οι εργαζόμενοι σε αυτές, σε έναν Ενιαίο Φορέα Υγείας, στον οποίο έχουν πρόσβαση όλοι οι πολίτες.
Ο Ενιαίος Φορέας Υγείας συγκροτείται σε τέσσερα επίπεδα:
Πρωτοβάθμιο επίπεδο: με προσανατολισμό την παροχή και ανάπτυξη της πρωτοβάθμιας φροντίδας, την πρόληψη και την συμμετοχή στην εκπαίδευση για την αναβάθμιση των γνώσεων υγείας των κατοίκων.
Σημείο αναφοράς το Πολυδύναμο Κέντρο Υγείας, κωμόπολης / πόλης με ωράριο λειτουργίας 08:00-16:00 κατά τις εργάσιμες μέρες, με όλες τις βασικές ειδικότητες και με δυνατότητα εργαστηριακών αναλύσεων, βασικών διαγνωστικών μεθόδων και πολυκλινικών μικροεπεμβάσεων.
Το Πολυδύναμο Κέντρο Υγείας έχει την ευθύνη επιστημονικής και λειτουργικής υποστήριξης των Αγροτικών Ιατρείων της περιοχής του.
Για πρόσβαση σε ανώτερο επίπεδο από το Πρωτοβάθμιο επίπεδο είναι υποχρεωτικό το παραπεμπτικό σημείωμα από το Πολυδύναμο Κέντρο Υγείας.
Δευτεροβάθμιο επίπεδο: Νοσοκομείο πόλης με όλες τις ειδικότητες και κλινικές και 24ωρη εφημερία των βασικών ειδικοτήτων.
Τις εργάσιμες 16:00-08:00 και αργίες 00:00-24:00 λειτουργεί στο χώρο Επειγόντων Περιστατικών του Νοσοκομείου Εφημερεύον Πρωτοβάθμιο Πολυδύναμο Κέντρο Υγείας με εφημερεύοντες από τα Πολυδύναμα Κέντρα Υγείας της ευρύτερης περιοχής/νομού.
Τριτοβάθμιο επίπεδο: Νοσοκομείο πρωτεύουσας νομού με όλες τις ειδικότητες και κλινικές και 24ωρη εφημερία όλων των ειδικοτήτων. Χρησιμοποιείται και για την απόκτηση ειδικότητας των ιατρών.
Τεταρτοβάθμιο επίπεδο: Νοσοκομείο Περιφέρειας, πανεπιστημιακού επιπέδου, με όλες τις ειδικότητες και εξειδικεύσεις και 24ωρη εφημερία. Χρησιμοποιείται και για την πανεπιστημιακή κλινική εκπαίδευση των φοιτητών ιατρικών σχολών και την απόκτηση ειδικότητας των ιατρών.
- V) Μηχανογράφηση
Η ηλεκτρονική συνταγογράφηση (προτίμηση δραστικής ουσίας και εντός της λίστας προτιμώμενων φαρμάκων της περιφέρειας), ο ηλεκτρονικός φάκελος ασθενούς και η προσωπική κάρτα υγείας με τον ιατρικό φάκελο στην μαγνητοταινία, είναι απαραίτητες μεταρρυθμίσεις για την εξυπηρέτηση του πολίτη.
- VI) Οι Προμήθειες της Υγείας
Στόχος: η αντιμετώπιση στην πράξη της σπατάλης και των εξωφρενικών δαπανών για προμήθειες εξοπλισμού, υλικών, φαρμάκων κλπ.
1) Αρχή Υγειονομικών Προμηθειών (ΑΥΠ) σε κάθε Περιφέρεια με την ευθύνη της ορθότητας και διαφάνειας των προμηθειών
2) Υπηρεσία Σχεδιασμού και Διεκπεραίωσης Προμηθειών και Ανεφοδιασμού, σε κάθε μονάδα υγείας, η οποία έχει και την ευθύνη της καλής και απρόσκοπτης λειτουργίας της μονάδας σε ότι αφορά μηχανήματα, αναλώσιμα υλικά και φάρμακα.
VII) Το Ανθρώπινο Δυναμικό στην Υγεία
Η δημόσια πολιτική υγείας θεμελιώνεται σε μια κρίσιμη μάζα ανθρώπων, που εκ του θεσμικού πλαισίου υποχρεώνεται να αντιτίθενται σθεναρά και έμπρακτα στην τάση εκμαυλισμού και διαφθοράς που επικρατεί στο χώρο εδώ και δεκαετίες.
Επαναφορά της αξιοκρατίας με διαφανή κριτήρια.
Η συνεχής αξιολόγηση όλων των εργαζομένων πρέπει να είναι θεμελιώδης και απαράβατος αρχή.
Η εισαγωγή διεθνώς καθιερωμένων συντελεστών παραγωγικότητας και ποιότητας ιατρικών και νοσηλευτικών υπηρεσιών Η χρησιμοποίηση της τεχνολογίας της πληροφορικής σε συνδυασμό με το παραπάνω δημιουργεί προϋπόθεση αντικειμενικής αξιολόγησης του ανθρώπινου δυναμικού.
1) Υπηρεσία Ανθρωπίνων Πόρων Υγείας Περιφέρειας (ΥΑΠΥΠ), με την ευθύνη, σε συνεργασία με ή με την ανάθεση/εξουσιοδότηση σε επίπεδο Μονάδας Υγείας, για την κατάλληλη στελέχωση των Μονάδων Υγείας και τη λειτουργία τους σύμφωνα με τον νόμο και τις διατάξεις του κώδικα δεοντολογίας.
Σε κάθε λειτουργική θέση στο Δημόσιο Σύστημα Υγείας και με την δημόσια προκήρυξη έχουν δικαίωμα όλοι οι κάτοχοι αδείας από το ΑΣΥ/ΥΝ χωρίς κανένα περιορισμό και με αποκλειστική απασχόληση.
2) Υπηρεσία Εσωτερικού Ελέγχου (ΥΕΕΜΥ) για κάθε Μονάδα Υγείας για την αντιμετώπιση κάθε απόπειρας παραοικονομίας και συναλλαγής.
3) Υπηρεσία λογιστικού ελέγχου (ΥΛΕ) για κάθε Μονάδα Υγείας με πλήρη εφαρμογή του διπλογραφικού συστήματος
VIIΙ) Σχετικά
Η πρωτοβάθμια και δευτεροβάθμια παροχή υπηρεσιών υγείας είναι ανοικτή στην ιδιωτική πρωτοβουλία με ανταγωνιστικούς και ισότιμους όρους.
Η συνδρομή του ιδιώτη παρόχου υγείας στο Σύστημα Υγείας πρέπει να θεωρείται εκ των πραγμάτων απαραίτητη αλλά και επιθυμητή. Προς τούτο και για τις ανάγκες εξυπηρέτησης των πολιτών η Περιφέρεια συνάπτει Συμβόλαιο Επικουρικής Συνδρομής με ιδιώτες λειτουργούς Υγείας, οι οποίοι έχουν νομιμοποίηση από το ΑΣΥ/ΥΝ .
Η ισοτιμία διασφαλίζεται με την αποζημίωση του ιδιώτη παρόχου για κάθε πράξη κατόπιν συμφωνίας και με ανώτατο όριο το ίδιο χρηματικό κόστος της ιδίας πράξεως στο δημόσιο τομέα και με τον περιορισμό του μεγίστου αριθμού πράξεων που έχει δικαίωμα σύμφωνα με το συμβόλαιο επικουρικής συνδρομής του ιδιωτικού παρόχου με την Περιφέρεια. Η ίδια συμμετοχή του πολίτη στον ιδιωτικό τομέα θα είναι σαφώς μεγαλύτερη από τυχόν ίδια συμμετοχή του στον δημόσιο τομέα.
Η συνεργασία σε τριτοβάθμιο και άνω επίπεδο με τον ιδιωτικό τομέα είναι δυνατή, σε περίπτωση, προσωρινής τοπικής, ανεπάρκειας των υποδομών και της στελέχωσης του Δημοσίου Συστήματος Υγείας, με απαραίτητη την απόλυτη διαφύλαξη των συμφερόντων του Δημοσίου και την πλήρη εφαρμογή του συστήματος ελέγχου και αξιολόγησης με καθιερωμένα διεθνή πρότυπα.
Για επίλογο
Η παραπάνω παρουσίαση της πρότασης είναι επί της γενικής αρχής.
Είναι αυτονόητο και σαφές για τον συγγραφέα ότι χρήζει περαιτέρω επεξεργασίας και εμπλουτισμού με τα απαραίτητα στοιχεία:
1) Παρούσα δομή και κόστος του ΕΣΥ
2) Αναλυτική δομή του προτεινόμενου συστήματος
3) Χρηματοικονομική πρόβλεψη λειτουργίας του νέου συστήματος
4) Μεταβατική περίοδος, σταδιοποίηση και χρονοδιάγραμμα.
5) Νομοπαρασκευαστική προσαρμογή, κλπ
Μάϊος 2016
Παναγιώτης Κουτσοπίνης
drpkouts@gmail.com
* O Παναγιώτης Κουτσοπίνης είναι Χειρουργός Γυναικολόγος – Μαιευτήρας
M.D. Πανεπιστημίου Λουντ Σουηδίας
Μ.Α. Αρχιάτρων Σουηδίας
